Thread by @cocukcu_

Bebeğin katı gıdayla tanıştığı o sihirli an, anne babaların tarifsiz heyecanla beklediği bir olaydır. Hele ilk çocuksa o gün gelmek bilmez. Bir yandan aile büyükleri, bir yandan komşular bu çocuk çok mu zayıf ki acaba diye sizi, siz de Google’u veya doktorunuzu sıkıştırırsınız.

Katı gıdaya ne zaman başlayalım, ne ile başlayalım, kıvamı ne olsun, sevmezse ne yapalım, şunu da verem mi, bunu da verem mi, su da verem mi, Danone verem mi (wtf?) Liste uzar gider. Bu bilgiselde bütün bu soruların yanıtlarını vermeye çalışacağım.

1) Ek gıdaya başlama zamanını WHO ve AAP 6 ay olarak öneriyor. ESPGHAN en erken 17. en geç 26. haftada başlanmalıdır diyor. Sağlık bakanlığının verilerine göre ise Türkiye’de bebeklerin sadece %21'i ek gıda için 6 ayın dolmasını bekliyor. (Böyle artistik bilgilerin hastasıyım)

2) Yani %79’umuz ek gıdaya geçiş için bebeğin 6. ayını beklemiyor. Tamam anladık baskı var, siz de heyecanlısınız 6 ayı beklemeyeceksiniz eyvallah. O zaman ek gıdaya geçiş kriterlerini iyi bilmemiz lazım. Yani bebek ek gıdaya geçebilmek için bazı şatları sağlamak zorunda.

3) Peki nedir bu kriterler?

1⃣ Doğum kilosunun 2 katına çıkmış olacak
2⃣ Başını dik tutabilecek (baş kontrolü olacak)
3⃣ Mama sandalyesinde desteksiz oturabilecek
4⃣ Siz yemek yerken o da ağzını açma, yemeğe yönelme gibi yemeye hazır olduğuna dair belirtiler gösterecek.

4) Bu 4 kriterden bir tanesi bile sağlanmıyorsa ek gıdaya geçişi ertelemek gerekir. Eğer bebeğiniz bu 4 şartı sağlıyorsa tebrikler siz de ek gıdaya geçebilirsiniz.

Ek gıdaya geçmeye hak kazandık, iyi güzel de ne vereceğiz bebeğe? İsotlu, kuyruk yağlı tepsi kebabı olmaz (en azından hemen olmaz😉). İlk ayımızda tercih edeceğimiz üç besin grubu kolay sindirilebilme özellikleri ve besleyici değerleri nedeniyle sebze, meyve ve yoğurttur.

6) Üçünün birbirine üstünlüğü yoktur, neşenize göre istediğinizden başlayabilirsiniz. Ancak önemli bir detay belirteyim; 6 aydan önce bağırsaktan kontrollü emilim sağlanamadığından besinler alerji yapabilir. Bu yüzden özellikle ek gıdaya erken başlayanlara 3 gün kuralı öneririm.

7) 3 gün kuralını anlatmaya başlamadan önce bazı kuralları belirteyim. Öncelikle en önemli kural: ek gıdaya geçerken amacımız bebeği doyurmak değil, bebeği katı gıdalara hazırlamak ve farklı tatlarla tanıştırmak.

8) Yani elimize bir kap yemek alıp bitene kadar bebeğin peşinden koşmak yok, bebek ağzını kapadığı anda besleme işlemi biter. Zorlamak hem besin reddine yol açar, hem de bebeğin anneye güvenini zedeler. Unutmayın ki 1 yaşına kadar esas besin kaynağı anne sütü olmaya devam edecek.

9) Beslenme sırasında bebeği oturtmalıyız (mama sandalyesi vs). Çok hassas olan diş etlerine zarar vermemek için yumuşak uçlu plastik tatlı kaşığı kullanmalıyız. Öğün sonrası bebeğin diş etlerini macun kullanmadan yumuşak bir diş fırçası ile fırçalamak da tavsiye edilmektedir.

10) 1 yaşından önce kesinlikle bal (ölümcül alerji yapabilir) ve hayvan sütleri yasak, katkı maddeli market gıdaları yasak. Tuz, baharat ve rafine şeker yasak değil ama önerilmez. Özellikle tuzun böbrek taşı, yüksek tansiyon yapma riski var. Danone? Vallahi Danone de yasak.

11) Peki nedir 3 gün kuralı? Çok basit. Mesela kabak ile başlamak istediniz. Kabağı buharda pişirip ilk gün bir tatlı kaşığı, ikinci gün iki tatlı kaşığı, üçüncü gün de üç tatlı kaşığı olmak üzere bebeğe tattırıyoruz; herhangi bir alerji gelişmezse kabak güvenli besinimiz oluyor.

12) Diyelim ikinci besin olarak havucu seçtik, yine aynı şekilde üç gün havucu deniyoruz ve hoop havuç da güvenli besin. Üç gün kuralında önemli nokta şu: Her farklı besini ilk iki gün tek başına veriyoruz. Üçüncü gün ise güvenli besinlerden biriyle karıştırabiliyoruz.

13) Mesela üçüncü besinimiz patates olsun. İki gün patates verdikten sonra üçüncü gün patatesi güvenli besinlerimiz olan kabak veya havuçla karıştırabiliriz. Özellikle yoğurdun güvenli besin olması bu karışım işlerinde hayat kurtarır (Bu bilgiyi de baba oğluna vermez söyliyim🤣)

14) Unutmadan ekleyeyim, tattıracağımız besini mevsim meyve sebzelerinden seçmeliyiz. Peki çilek gibi alerji ihtimali yüksek besinleri verelim mi? Eğer mevsimiyse ve ailede alerji öyküsü yoksa 3gün kuralına göre verelim. Neden bekleyelim ki, 3 gün kuralı zaten bu işe yaramıyor mu

15) Hocam alerji dedin de biz verdiğimiz besinin alerji yapıp yapmadığını nasıl anlayacağız? Bebeğin yüzünde mi yazacak? Evet yüzünde yazacak. Bebeğin yüzünde kuruluk ve kızarıklık, bez bölgesinde kızarıklık, sulu ishal, kakada kan görülmesi alerji olabilir, doktorunuza başvurun.

16) Burada kabaca bir kaşık iki kaşık diye belirttiğim miktarlar bebeğin isteğine göre hafif arttırılabilir ama aşırı yüklenmemek gerekir. Fazla yedirirsek sindirim problemleri, besin reddi veya anne sütünden uzaklaşma olabilir.

17) Ek gıdaya başladıktan sonra kakanın kokusu ve rengi değişebilir, normaldir. Bebeğin dışkısında sindirilmemiş besinler görülebilir, bu da normaldir.

18) Besinlerin kıvamı da önemli, asla blenderdan geçirmiyoruz veya tülbent ile süzmüyoruz. Bu yöntemler besinin kıvamını çok sıvı yapar ve bebek ileride pütürlü besinler yemekte zorlanır. En uygunu çatalla ezmek veya cam rende ile bebeğin damakla ezebileceği kıvama getirmektir.

19) Annelerin en büyük korkusu “ya çocuğum verdiğim besini sevmezse”. Bunun için ek gıda verme zamanını iyi ayarlamak lazım. Bebeğin ve annenin ikisinin de mutlu olduğu bir zaman seçilmeli, besleme olayı bir iş değil güzel bir aktivite olarak yapılmalı.

20) Bebek ne çok aç ne de tok olmalı. Hatta bebeği önce biraz emzirip açlığını bastırıp, sonra besini tattırıp sonra tekrar emzirerek doyurabilirsiniz. Beslenme öncesi anne pazarlama stratejisi olarak besini başka bir kaşıkla bebeğin önünde tadabilir. (ürünün reklamı gibi düşün)

21) Diyelim bebek verdiğiniz besini yemedi. O günü boş geçip ertesi gün tekrar deniyoruz. Yine mi yemedi, o zaman besini değiştiriyoruz. Başka besinler tattırıp 10-15 gün sonra tekrar deniyoruz. Bazen bir besini kabul ettirmek için defalarca denemek gerekebiliyor, sabredeceğiz.

22) Bazen de bebek ek gıdaya hazır değildir. Besini diliyle yutağa atma becerisi gelişmemiştir. Bu durumda 7 gün ara verip tekrar denemek gerekir. Nadiren 7 aya kadar ek gıdayı yutamayan bebekler olur. Böyle bi durumda dr'a danışın. Kaşık yerine parmakla beslemek işe yarayabilir.

23) 3 gün kuralının yanında İngiliz Dr.Gill Rapley’in 2000’li yıllarda yumurtladığı “Baby lead weaning" - "Bırakın çocuklar kendi beslensin” yaklaşımı da vardır (bir başka artistlik bilgi). Bu yöntemde yemek bebeğin eline verilerek bebeğin kendi kendini beslemesi beklenir.

24) Bu yöntemin mantığı, bebek sıkıldığı zaman yemeyi bırakır, kendi kendine yettiği kadarını yemiş olur. Doğal olarak "yemeye zorlama" "aşırı yeeye bağlı sindirim problemleri" vs ortaya çıkmaz.

25) Ben 3 gün kuralı ve baby lead weaning yöntemini beraber kullanmayı tercih ediyorum. 3 gün kuralına göre besinleri püre yapıp kaşıkla yedirirken, ezmediğimiz yumuşak bir parçayı da bebeğin eline vererek kendini beslemesini ve besinin dokusunu hissetmesini sağlayabiliriz.

26) 1 ay boyunca meyve, sebze, yoğurt verdik ve elimizde yaklaşık 10 farklı güvenli besin oldu (kabak, havuç, kapya biber, yoğurt, muz, kayısı, şeftali vs). Artık yumurta tadımına başlayarak öğün sayımızı günde 2’ye çıkarabiliriz. Yumurta referans protein kaynağıdır, önemlidir.

27) Önce yumurtanın sarısını veriyoruz. İyi pişmiş (ama etrafında yeşil sülfür tabakası oluşmamış) yumurta sarısını önce kaşığın ucuyla başlayarak her gün biraz daha arttırarak tattırıyoruz. Hedefimiz yaklaşık 1 haftada bütün sarıyı yedirmek.

28) Yumurta tadımı üçüncü güne gelince evde yapılmış lor veya labne peynir öğüne eklenebilir. Evde yapma imkanınız yoksa güvenli bir yerden alınmış peyniri bir gün önceden suda bekletip tuzundan arındırıp yedirebiliriz. Tatlandırmak için üzüm pekmezi de ekleyebiliriz.

29) Günde iki öğüne geçebiliriz demiştik, sabah yumurta + peynir + pekmez verdik. Diğer öğünde de sebze çorbalarına geçebiliriz. Çorbalar su ağırlıklı değil sebze ağırlıklı, kaşığın üstünde dik durabilecek kıvamda olmalıdır. Tuz, baharat katmıyoruz. Zeytinyağı katabiliriz.

30) Meyve pürelerini de bazen kahvaltıya katarak bazen de ikinci öğünde vermeye devam etmeliyiz. Yumurta beyazı konusunda, bebeğe vermek için genel kanının aksine 1 yaşını beklemeye gerek yok. Sarısında bir problem çıkmadıysa sarının yanında beyazı da vermeye başlayabiliriz.

31) Yumurta ve peynir de güvenli besin olduktan sonra sıra ete geliyor. Doğada daha az vakit geçirip daha az toksin içerdiklerinden ötürü kuzu etini danaya tercih etmenizi öneririm. Yağsız, çift çekilmiş kuzu etini çorbalara katarak tattırmaya başlayabiliriz.

32) Etin ardından tahıl ve baklagil gelir. Tahıl, gluten içerdiğinden önemlidir. Bebeğimizi glutenle 6 aydan önce veya 8 aydan sonra tanıştırmak çölyak hastalığı için risk faktörüdür. Yani tahıla dikkat aga. Pirinç, şehriye, ev yapımı tarhana ile tahıl tadımına giriş yapabiliriz.

33) Tahıl ve baklagilden sonra sırada balık var. Mutlaka deniz balığı vermeli, mümkünse hamsiyle başlangıç yapmalıyız (hamsinin besisi, çiftliği olmaz). Besi balıkları omega 3’ten fakirdir o yüzden omega 3’ten zengin olan deniz balığı vereceğiz ki çocuğumuz zeki olsun, kapiş?😉

34) Geldik 1 yaşından önce önerilen tek sakatat olan karaciğere. Demir ve çinkodan zengin olduğundan önerilir. Ancak toksinlerden de zengin olduğundan çok sık değil, 15 günde bir köfte veya çorbaya katarak yedirilmesini öneriyorum. Bu aşamada artık öğün sayısını 3’e çıkarabiliriz

35) 10 -11. aylara geldiğimizde artık evde yapılan dolma, makarna, pilav gibi besinleri ezerek, isterseniz yoğurtla karıştırarak öğün olarak verebiliriz (babaanneler çok sevinecek). 10. aydan itibaren kahvaltıdaki besinleri karıştırmak yerine ayrı ayrı tattırmaya geçebiliriz.

36) 9. aydan sonra bebeğin eline suluk ile su vermeye (kaynamış soğumuş su / hazır bebek suları), parmak besinler vermeye başlayabiliriz ki ince motor hareketler gelişsin. Nedir bu parmak besinler? Haşlanmış sebzeler, muz gibi yumuşak meyveler, ıslanınca yumuşayan kurabiyeler vs.

37) Su demişken. Ek gıdaya geçince hemen su vermeye gerek yok. Bebek sıvı ihtiyacını anne sütünden karşılar. Ama sıcak havalarda bebek çok terliyorsa verilebilir, zararı yoktur. Yalnız kesinlikle 6 aydan önce su vermiyoruz, evet hiç vermiyoruz, evet biraz bile vermiyoruz...

38) Kıvam önemli demiştim. 10. aya gelindiğinde hala pütürlü gıdalar başlanmamışsa bebekte ileride kalıcı çiğneme ve yutma sorunlarına yol açabilir. İşte yukarıda anlattığım beslenme sırasını takip ederseniz bu konuda bir sıkıntı yaşamazsınız 😉👍

39) Meyve suyundan da bahsedelim. Günlük yarım su bardağı kadar kendi sıktığınız meyve suyunu verebilirsiniz. Ama bunun yerine pütürlü besin alışkanlığı edinmesi açısından meyve püresi vermenizi öneririm. Marketlerde satılan meyve sularının içinde ise meyve olmadığını unutmayın.

40) Sık sorulan sorularla da bitireyim.
👩‍🍼Marketlerde hazır satılan kaşık mamaları önerir misiniz?

👨‍⚕️Bu ürünler çalışan ebeveynlerin işini kolaylaştırmak için üretilmiştir. Ek besinleri kendinizin hazırlamanızı öneririm. Böyle bir imkanınız yoksa kaşık mamalar kullanılabilir.

41)
👩‍🍼Hocam çocuğuma keçi sütü verebilir miyim?

👨‍⚕️1 yaş öncesi hayvan sütü yok demedik mi?

👩‍🍼Peki yarım yağlı süt versem?

👨‍⚕️Yok.

👩‍🍼Yağsız?

👨‍⚕️404error404!?!?!?!?!?

42)
👩‍🍼Bıldırcın yumurtası vereyim mi?
👨‍⚕️Neşene göre. Sıkıntı yok, ama tavuk yumurtası da iyidir.

👩‍🍼D vitamini ve demir damlasını kaç yaşına kadar vereceğim?
👨‍⚕️1 yaşına kadar vereceğiz. 1 yaşında doktorunuzla görüşün.

43)
👩‍🍼Balık yağı verem mi?

👨‍⚕️Doktorunuz özellikle önermediyse balığın kendisini ver.

👩‍🍼Bebeğime ekmek, makarna vermek sakıncalı mı?
👨‍⚕️Değil.

Buraya kadar okuyan herkese çok teşekkür ederim. Yeni bir bilgiselde buluşmak üzere 🙂👋