Thread by @kayamerthasan_

İbni Batuta
Tüm Zamanların En Büyük Seyyahı

Fas’ın Tanca şehrinden Kore sınırına kadar gitti. Yolculukları 120.000 km sürdü. Avrupa, Asya ve Afrika'da 48 ülke, yüzlerce şehir gördü. Sultanlar, imparatorlar, krallar, beyler tanıdı. Marco Polo'dan 24.000km daha fazla gezdi.+

•1325’te 22 yaşında Tanca'dan yola çıktı.
•Varlıklı bir ailedendi, hukuk eğitimi almıştı.
•Hayallerini gerçekleştirmek üzere 26 yıl süren bir maceraya atıldı.
•45 ülke, yüzlerce şehir gezdi.
•Marco Polo'dan daha fazla dolaştı...

•Anadolu, Rusya, İran, Orta Asya, Afrika, Çin, Hindistan
•Doğu Afrika sahilleri, Zanzibar, Maldivler, Sri Lanka...
•Timbuktu, Pekin, İstanbul, Şiraz, Kudüs, Semerkand...
•Sultanlar, İmparatorlar, Kraliçeler...
•Yalçın dağlar, zorlu çöller, fırtınalı denizler

Varlıklı bir ailedendi ve iyi eğitim almış bir gençti İbni Batuta. Mağrib ve Endülüs'ün hakim İslam hukukunu oluşturan Maliki mezhebini hocalarının kadılık yapmasını isteyecekleri kadar iyi öğrenmişti. Fakat içinde seyahate karşı müthiş ve durduramadığı bir tutku vardı.

Bu tutkunun peşinde, 1325 yılında ve henüz 21 yaşındayken Hac yolculuğuna çıktı ve Tanca'dan ayrıldı. Zor bir ayrılıktı bu. ''Annem ve babam bana henüz doymamışlardı ve aslında ben de onlara'' diyor Er Rıhle adlı seyahatnamesinde Tanca'dan ayrılık anını anlatırken İbni Batuta.

Ve ekliyor: "Arkadaşlığından neşe duyabileceğim bir yol arkadaşım ya da katılabileceğim bir kervan olmadan, içimdeki baskın bir dürtü ve şanlı mabetleri ziyaret etmek için uzun zamandır içimde tuttuğum bir arzuyla sallanarak yalnız başıma yola çıktım.''

’Bu yüzden kadın, erkek tüm sevdiklerimden ayrılmaya karar verdim ve kuşların yuvalarını terk etmesi gibi evimi terk ettim. Annem babamla hayat bağlarımız henüz güçlü olduğu için onlardan ayrılmak bana çok ağır geldi ve hem onlar hem de ben bu ayrılığın üzüntüsünü yaşadık."

Döneminde Fas ve Tanca şehri Merini Hanedanlığı tarafından yönetiliyordu. Tanca'dan Tlemsen ve Bejaija üzerinden tüm Kuzey Afrika kıyılarını izleyerek kara yoluyla Mekke'ye hacca gitti. Berberi Zeyyani ve Hafsi Sultanlığı topraklarını geçti. Hafsiler'e ait Tunus'ta 2 ay kaldı.

İbni Batuta Tunus'ta kısa süren bir evlilik yaptı. Bu evlilik 26 yıl sürecek seyahatinde gerçekleştireceği onlarca evliliğin ilkiydi:) Tunus'tan itibaren güvenlik ve soyulma kaygısı artan İbni Batuta, kalan yolu geniş kervanlarla yolculuk yaparak tamamlamayı tercih etti.

1326 yılı baharında, 3.500 km'lik bir yolculuktan sonra İbn Battuta, Bahri Memlûk imparatorluğu'nun önemli bir merkezi olan İskenderiye Limanı'na geldi. İskenderiye'de iki münzevi dindar zatla tanıştı. Bu iki zat adeta onun mürşitleri olacaktı.

İbni Batuta'nın kaderinde büyük etkisi olan bu iki kişiden ilki Şeyh Burhaneddin'di ve ona "Bana öyle geliyor ki yabancı diyarlara seyahatleri seviyorsun. Kardeşim Feridüddin Hindistan'da, Rükneddin Sind'de. Onları ziyaret etmelisin. Gittiğinde onlara selamımı söyle’’ demişti.

İkinci kişi ise Şeyh Murşidi idi ve İbn Battuta'nın rüyasının yorumlayarak ona ''bir dünya gezgini olması gerektiğini'' söylemişti yorumunda. Kısacası İbni Batuta'nın içinde zaten var olan dünyayı dolaşma arzusu, tanıştığı bu iki kişinin ardından artık iyice kesinlik kazandı.

Mısır'da bir ay kadar konaklayan İbni Batuta'nın hac yolculuğunu tamamlamak için önünde üç alternatif yol vardı. O, Suriye üzerinden gitmeyi tercih etti ve bu sayede El-Halil, Kudüs, Şam gibi önemli şehirleri görüp, camileri, kiliseleri ve diğer mekânları bol bol ziyaret etti.

İbn-i Batuta 26 yıl süren seferleri esnasında iki defa Tanca’ya dönüp tekrar ayrıldı. Üçüncü dönüşü ise kesin dönüştü ve muhteşem eseri Er-Rıhle’yi bu kesin dönüşün ardından tamamladı. Bu muhteşem eser diğer birçok seyahatnameden çok daha fazla detay bilgi sunar okura.

Onun arada Tanca’ya dönüşleri dönemin Merini sultanının casusu olduğu ve rapor vermek üzere gelip gittiği şeklinde yorumlayanlar da var. Derinliğini bilmemekle beraber, Mağrib sultanına, şarkın sultanları, toplumsal yapıları ve orduları hakkında raporlar sunmuş olabilir.

İbni Batuta'nın en az üç defa hac yapmak üzere Mekke'ye gittiğini biliyoruz. Belki de hac esnasında kendisiyle orada buluşan ve verdiği bilgilere, Mağrib-i Aksa'ya, yani Fas-Endülüs'e götüren birileri de vardı. Bunlar tamamen iddiadan ibaret tabi.

Kesin olarak bildiğimiz, onun mutedil dindar, meraklı, heyacanlı bir karakter olduğu. Hayat enerjisi dolu, eğlenen, yeni insanlar ve mekânlar tanımaya tutkuyla bağlı maceracı ve özgür ruhlu bir gezgin olduğu. Hukuk bilgisi sayesinde gittiği İslam beldelerinde hep saygı gördü.

İbn-i Batuta, Mekke'deki hac ziyareti sonrasında hep daha uzakları görmeyi arzuladı. Avrupalıların o dönem çok az bildiği Afrika, Orta Doğu ve Uzak Doğu'ya cesaret isteyen yolculuklar yaptı. Dile kolay, ulaşımın zor olduğu koşullar altında 26 yıl durmadan gezdi.

Kuzey, Doğu ve Batı Afrika, Mısır, Arap Yarımadası, Irak, İran, Kafkasya, Ural - Volga beldeleri, Osmanlı Beyliği olmak Anadolu Türk Beylikleri, Bizans İstanbul'unu, Bulgar diyarını, Orta Asya'yı, Hindistan'ı, Maldivler'i, Çin'i, Vietnam'ı, Singapur'u ve Endülüs'ü gezdi.

İbni Batuta kendi dili Arapça'nın yanı sıra kısa zamanda Türkçe ve Farsça öğrendi. Gördüğü ülkelerin, şehirlerin, halkların coğrafi özelliklerini, önemli mekânlarını, inanç ve geleneklerini yazdı. Günümüzden 700 yıl öncesinin büyük ve önemli kültürel yapısını bugüne iletti.

Mekke'deki ilk hac ziyaretinin ardından İbni Batuta Mezopotamya topraklarına doğru giden kervana katıldı. Necef'te Hz.Ali'nin kabrini ziyaret etti ve Basra yoluyla İsfahan, Şiraz'a ve Bağdat'a gitti. Bağdat'ta İlhanlı hükümdarı Ebu Said Bahadır Han ile tanışıp kervanına katıldı.

Bu kervanla, teslim olduğu için Moğol yağma ve saldırılarından etkilenmeyen ve bu sayede kadim eserleri ayakta kalabilen ve İpekyolu üzerindeki önemli ticaret merkezlerinden biri olan Tebriz'e gitti. Burada bir müddet kaldıktan sonra tekrar hac için Mekke'ye doğru yola çıktı.

9 ay kaldığı ve kadılık yaptığı Maldivler'de ''dünyanın en güzel kadınlarına rastladığını ve bu süre zarfında bol bol evlendiğini'' yazar! Gerçekten de İbni Batuta 26 yıllık seferinde çok sayıda evlilik yaptı ve birçok beraberlik yaşadı.

İbni Batuta'nın Anadolu seyahati de oldukça renkli ve dönem hakkında ciddi bilgiler veren bir içerik sunar. ''Güneşli, güzel bir günde Lazkiye Limanı'ndan kalkan bir Ceneviz gemisiyle 3 günde Diyar-ı Rûm denen topraklara, Alâiye (Alanya) Limanı'na ulaştım'' der.

Batuta burada Türklerle tanışır. ''Çok iyi insanlardır. Misafiri severler. Kadınları bizim kadınlarımız gibi erkeklerden kaçmaz, köylerinde ürettikleri ürünleri pazarlarda satarlar, geçimlerini kazanırlar. Türklerin tek kötü huyu her gün öğleden sonra haşhaş içmeleridir'' der.

Alanya'dan Antalya'ya geçer. Ahilerle tanışır. Birçok yerde Ahiler onu misafir etmek için birbirleriyle yarışırlar hatta kimi zaman iş kılıç çekme noktasına kadar varır. İbni Batuta bu nedenle aralarını bulmak için bir gün birinde, diğer gün diğerinde misafir olup konaklar.

Anadolu Türk beyliklerinin en renkli günlerinde onlara misafir olur İbni Batuta. Aydınoğlu Mehmet Bey'i tanır. Orhan Gazi'nin Bursa fethinin hemen ardından şehre girer. Konya'yı, Karamanoğlullarını görür. Kütahya'da Germiyan, Kastamonu ve Sinop'ta Candaroğullarını görür.

Misafir olduğu yerlerden ayrılırken hediyeler verilir kendisine. Yeni, dinlenmiş atlar, kat kat elbiseler, kese kese paralar ve cariyeler, hizmetçiler hediye edilir. İstanbul'a da gider ve Bizans İmparatoru tarafından kabul edilir. Şehri gezer, gördüklerini hayranlıkla yazar.

Batuta Karadeniz’in kuzeyine, Kırım ve Ukrayna topraklarına gitti. Burada ilk ayak bastığı toprak Kefe Limanı oldu. Altınorda Hanının kervanıyla Astrahan’a gitti ve han ve hanın dört eşini ayrı ayrı saraylarında ziyaret edip, değerli armağanlar aldı.

İbni Batuta'nın Kırım'dan sonra devam eden 25 yıllık Asya, Afrika ve Endülüs seyahatini incelemeye takip eden seride devam edelim.

V'esselam