Thread by @Seda_Ozen

II. Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan “Mesken Buhranı” günlerinde de kiralar çok fazla yükselmişti.
İstanbul’da Levend Mahallesi, Ankara’da Saraçoğlu Mahallesi; Mesken Buhranı sorununu çözmek için uygulanan seri projelerden ikisiydi. Bir diğer çözüm yöntemi ise “arsa üretimi” idi.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra bizde ve dünyada farklı sebeplerle “Mesken Buhranı” yaşanmıştı. Bizde köyden kente göç, Avrupa’dan savaş nedeniyle malzeme ithal edilememesi, yeterli altyapıya sahip arsa üretilememesi “Mesken Buhranına” neden olmuştu.
Bkz: Bekir Cantemir doktora tezi

II. Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan “Mesken Buhranı”, dönemin gazetelerinde ve dönemin mimarlık camiasını tanımamızı sağlayan Arkitekt dergisinde sıkça konu edilir. O yıllarda Arkitekt’te Mesken Buhranı’nı konu eden 42 makaleyi + bir tezi ekte toparladım.
drive.google.com/drive/folders/…

O dönem Mesken Buhranını hafifletmek için; inşaat sayısı arttırılır, kurumlar memurları için ev yaptırmaya başlar, İmar Kredi Bankası Belediye ile ortak Levend Çiftliği’ne ev inşa eder ve ev yapacaklara Milli Emlak’tan çok ucuz fiyatla arazi verilir.

Bkz: Bekir Cantemir tezi

İstanbul Belediyesi, mesken buhranını önlemek amacıyla mesken inşası için halka ucuz fiyatlarla verilecek arsaların, bir listesini ve planını çıkardı. Çeşitli dönemlerde halka, 5218 sayılı yasa kapsamında, 2 yıl içinde bina inşa etmek şartıyla çok ucuza arsa verildi.

Mesken Buhranına halkın çözümü ise gecekondu yapmaktı. I. Dünya Savaşı sonrasında Yenikapı’da, II. Dünya Savaşı sonrasında ise Yedikule’den Veliefendi Çayırı’na kadar gecekondular yapılmıştı. 1948’de İstanbul’da 15.000, Ankara’da 10.000 gecekondu mevcuttu.
drive.google.com/file/d/1yPkFLZ…

Gecekondularla mücadele ediliyor, ancak bir yandan halka çok ucuza Milli Emlak’tan arsa veriliyordu. Kredi faizleri hiç evi olmayanlar için %5 e düşürülmüştü. İller Bankası, Sümerbank, Emlak Bankası, Vakıflar ucuz konut, memur ve işçilere konut yapımı için görev almıştı.

Koşuyolu Evleri de, Levend Evleri gibi; İstanbul Belediyesi ve Emlak Kredi Bankası ortaklığıyla, “Mesken Buhranı” çözümü için üretilen toplu konut projelerindendi. Her iki projenin şehir planını Prof. Kemal Ahmet Aru hazırlamıştı.

imar.istanbul/tr/proje/kosuy…

Koşuyolu Evleri’nden bir takım değişikler geçirerek de olsa günümüze ulaşan örnekler mevcut. Levend Evleri kütle/doku olarak korunabilmeleri için tescillendi. Koşuyolu Evleri ise imar planı notlarıyla korunmaya çalışılıyor. Her iki dokuda ticaret yoğunlaştı

Reyhan Suoğlu YL Tezi

Adana’da Memur, Teknisyen ve Ustabaşı Evleri.
Mesken buhranından kurtulmak ve Hıfzısıhha kanununa göre işçilere sağlıklı konut sağlamak için; Emlak Bankası ev, Sümerbank lojman, Belediye ziraat işçileri/memur evleri, çiftçiler için Han, İş Bankası memur evleri inşa ettiriyormuş.

Adana’da Memur, Teknisyen ve Ustabaşı Evleri, 1947 yılı.
Adana’ya o dönemde ziraat mevsiminde civardan 30.000 kadar mevsimlik ziraat işçisi gelirmiş. Resmi ve Özel işverenler yetişmiş işçiyi rahat ettirme ihtiyacı hissediyormuş. Detaylı Bilgi: drive.google.com/file/d/1YESfg5…