Thread by @WitekZontek

Drogi #legaltt wątek o tym, czy "orzeczenie" TK w sprawie uznania za niekonstytucyjną uchwałę 3 izb SN w wiadomej sprawie cokolwiek zmieniło w naszym porządku prawnym i co SN (i inne sądy) mogą zrobić ⬇️

Przyczynkiem do niniejszego wątku są dwie wypowiedzi – jedna publicystyczna Pana prof. Zaleśnego z UW w poniższym tekście oraz orzecznicza SN omawiana w tymże samym tekście. Pan Profesor twierdzi, że serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia/art…

Jednak wątpliwość powyższa jest pozorna. Konstytucja RP wskazuje jakie kompetencje ma w naszym ustroju TK. W zakresie kontroli konstytucyjności prawa wyraźnie wskazuje, że

Zatem z samej treści KRP wynika, że ustrojowa kompetencja TK obejmuje kontrolę prawa pozytywnego. Jak ona wygląda w praktyce? Otóż cóż oznacza uchylenie ustawy lub przepisu wydanego przez organ? Ano tyle, że derogowane z systemu prawnego zostają normy prawne wyrażone w tych

przepisach. KRP przewiduje ponadto szczególną ścieżkę postępowania w przypadku, gdy uchylony przepis (normy) był podstawą np. orzeczenia sądowego. Uchylenie przepisu nie powoduje wobec tego automatycznego uchylenia wszelkich orzeczeń lub decyzji na jego podstawie wydanych.

To świadoma decyzja ustrojodawcy zapobiegająca chaosowi i niepewności obrotu prawnego.

Gdy TK orzeka o zgodności przepisu z KRP musi ustalić naturalnie ja ten przepis jest powszechnie interpretowany (czyli normy jakiej treści są na jego kanwie identyfikowane). T

o bardzo częste stwierdzenie w uzasadnieniach orzeczeń TK, iż ustalno, że przepis X powszechnie interpretuje się w sposób YZ.

TK w zależności od unikalnych realiów sprawy może uchylić przepis w całości, albo jedynie w pewnych zakresie. Są to tzw. orzeczenia interpretacyjne. TK wskazuje, iż przepis rozumiany w sposób X jest niezgodny z KRP. Oznacza to z grubsza, że norma prawna o takiej treści

zawarta w tym przepisie jest derogowana, co nie oznacza, że norma o innej treści nie byłaby akurat z KRP zgodna. Ustalenie treści normy to chleb powszedni każdego prawnika. Tu fajnie opisane. prawo.uni.wroc.pl/node/4395

Jeżeli zatem TK pochyla się nad przepisem i dostrzega jego ugruntowaną wykładnię (np. zwieńczoną uchwałą SN) może uznać, że norma prawna o takiej treści jest niezgodna z KRP. Nie oznacza to, że uchyla on owo orzeczenie SN, a jedynie normę, którą SN zidentyfikował.

Po czasie SN może znów stanąć przed koniecznością wydania orzeczenia – wówczas wie, że norma, jaką wcześniej wyinterpretował z przepisu jest niekonstytucyjna, wiec musi szukać dalej i ustalić taka treść normy, by nie było wobec niej zarzutu niekonstytucyjności.

Czym zatem różni się sprawa U2/20 od powyższego? Ano, że TK(JP) w sentencji „orzeczenia” uznał UCHWAŁĘ SN za niezgodną z KRP. NIE PRZEPIS stanowiący odstawę jej wydania itp., ale samą uchwałę. Co to w praktyce oznacza? Ano dwie rzeczy

1)TK(JP) uznał, że na gruncie art. 188 pkt 3 „przepis” oznacza także „orzeczenie sądu”
2)Orzekł poza swoimi konstytucyjnymi kompetencjami

Twierdzenie 1) jest naturalnie absurdalne z punktu widzenia prawoznawstwa oraz prawa konstytucyjnego. Nie wiem, czy nawet w radykalnym ujęciu common law tamtejsi prawnicy powiedzieliby, że orzeczenie precedensowe jest przepisem. U nich może mieć znaczenie ekwiwalentne do prawa

stanowionego, ale nie zmienia to jego formy. Gdyby przyjąć, że 1) jest jednak prawdziwe oznaczałoby, że TK na gruncie KRP jest takim Super SN i rozpoznaje coś na kształt super skargi nadzwyczajnej. Tak nie jest, gdyż KRP wprost sprawowanie wymiaru sprawiedliwości powierza sądom

a nie TK. PO drugie, TK musiałby spełniać wszelkie kryteria sądu w rozumieniu chociażby ETPCz i prawa UE. A wiemy że nie spełnia bo jego skład wybierają politycy. Nie idźmy ta drogą.

Zatem twierdzenie 2) jawi się jako prawidłowe. Co to oznacza w praktyce? Ano tyle, że w sprawie U 2/20 TK(JP) napisał opinię prawną, którą opublikowano. Jednak z uwagi na to, że KRP nie przewiduje możliwości uchylania przez TK orzeczeń sądów, publikacja owej opinii nie ma skutku

o jakim stanowi art. 190. Nie deroguje niczego z systemu prawnego, gdyż uchwałą SN nie jest przepisem prawa, ani normą prawną, którą TK może wyeliminować z obrotu.

Co mogą robić sądy? No dokładnie to co ja powyżej – zastanowić się co było przedmiotem sprawy U 2/20 i uznać, że zaszło jakieś jurydyczne nieporozumienie i opinia prawna nie derogowała niczego z systemu, bo derogować po prostu nie mogła.

Ergo - uchwała 3 izb SN nie została w stosownej procedurze opisanej w ustawie o SN zmieniona.