80 टन कोरलेले ग्रॅनाइट
सुमारे 216 फूट उंचीवर आणि जवळजवळ शून्य अंशांचा झुकाव, 130,000 टन वजनाचे आणि 6 मोठ्या भूकंपांपासून वाचलेले मंदिर. आणि ते विचारतात की आम्ही काय बनवले. जिथे जग विचार करणे थांबवते, तिथे सनातन धर्माचे आविष्कार सुरू होतात, शेवटी, आपण स्वतःचा अभिमान का बाळगू नये
हे मंदिर चोल शासकांनी स्थापत्यशास्त्राच्या क्षेत्रात मिळवलेल्या महान उंचीचे एक परिपूर्ण उदाहरण आहे. ही भगवान शिवाला अर्पण केलेली श्रद्धांजली आहे आणि राजराजा चोल पहिलाच्या सामर्थ्याचे प्रदर्शन आहे.
बृहदेश्वर मंदिर (पेरुवुदयार कोविल) हे भारतातील तमिळनाडू राज्यातील तंजावर येथे
स्थित शिवाला समर्पित हिंदू मंदिर आहे. हे पेरिया कोविल, राजराजेश्वर मंदिर आणि राजराजेश्वरम म्हणून देखील ओळखले जाते. हे भारतातील सर्वात मोठ्या मंदिरांपैकी एक आहे आणि चोल काळातील द्रविड वास्तुकलेचे उदाहरण आहे. सम्राट राजराजा चोल १ याने बांधलेले आणि 1010 AD मध्ये पूर्ण झालेले हे
मंदिर 2010 मध्ये 1000 वर्षे जुने झाले. हे मंदिर "ग्रेट लिव्हिंग चोल टेंपल्स" म्हणून ओळखल्या जाणार्या युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळाचा एक भाग आहे, इतर दोन बृहदीश्वर मंदिर आहेत. , गंगाईकोंडा चोलापुरम आणि ऐरावतेश्वर मंदिर.
हे मंदिर कदाचित १६व्या शतकात जोडलेल्या
तटबंदीच्या मध्यभागी उभे आहे. विमानम (मंदिराचा टॉवर) 216 फूट (66 मी) उंच आहे आणि जगातील सर्वात उंच आहे. मंदिराचा कुंभम (शिखर किंवा वरच्या बाजूचा फुगवटा) एकाच खडकात कोरलेला आहे आणि त्याचे वजन सुमारे 80 टन आहे.
प्रवेशद्वारावर सुमारे 16 फूट (4.9 मीटर) लांब आणि 13 फूट (4.0 मीटर)
उंचीच्या एकाच खडकात कोरलेली नंदी (पवित्र बैल) ची एक मोठी मूर्ती आहे. मंदिराची संपूर्ण रचना ग्रॅनाइटपासून बनलेली आहे, ज्याचे सर्वात जवळचे स्त्रोत मंदिराच्या पश्चिमेस सुमारे 60 किमी आहेत. हे मंदिर तामिळनाडूमधील सर्वात जास्त भेट दिलेल्या पर्यटक आकर्षणांपैकी एक आहे.
अरुलमोझीवर्मन नावाचा एक तमिळ सम्राट जो राजाराजा चोल पहिला म्हणून लोकप्रिय होता, त्याने 1002 CE मध्ये बृहदीश्वर मंदिराची पायाभरणी केली. तमिळ चोलांच्या इतर उत्कृष्ट बांधकाम प्रकल्पांपैकी हा पहिला होता. या मंदिराची सममितीय आणि अक्षीय भूमिती नियमांची मांडणी करते. त्याच काळातील मंदिरे
आणि पुढील दोन शतके ही तमिळ लोकांची चोल शक्ती, कलात्मक कौशल्य आणि संपत्तीची अभिव्यक्ती आहेत. या प्रकारच्या वैशिष्ट्यांचा उदय, जसे की चौरस कॅपिटलच्या प्रक्षेपित सिग्नलसह बहुआयामी स्तंभ, चोल शैलीचे आगमन सूचित करते, जे त्या वेळी नवीन होते.
हे एक वास्तुशिल्पाचे उदाहरण आहे, जे काही
मंदिरांमधील द्रविड प्रकारच्या वास्तुकलेचे खरे रूप दाखवते आणि चोल साम्राज्य आणि दक्षिण भारतातील तमिळ सभ्यतेच्या विचारसरणीचे प्रतिनिधी आहे. बृहदीश्वर मंदिर "चोलाच्या वास्तुकला, चित्रकला, कांस्य कास्टिंग आणि शिल्पकलेतील चमकदार कामगिरीची साक्ष देते."
चोल राजवट नाकारली गेली आणि
विजयनगर साम्राज्याने पांड्यांकडून त्यांची हकालपट्टी केली. 1535 मध्ये, विजयनगरच्या राजाने नायक राजाची स्थापना केली आणि तंजोर नायक नावाच्या कुळाने 17 व्या शतकाच्या मध्यापर्यंत राज्य केले. १६७४ मध्ये मराठ्यांनी तंजावर जिंकले. पुढे देशाच्या इतर भागांप्रमाणे तंजावरही ब्रिटिशांच्या
ताब्यात गेले. बृहदीश्वर मंदिराच्या भिंतीवरील शिलालेख आणि भित्तिचित्रे शहराच्या नशिबाचा उदय आणि पतन नोंदवतात. शिवाचे प्रतिनिधित्व एक अवाढव्य दगडी शिवलिंग आहे जे 216 फुटांपर्यंत पसरलेल्या विमानाने झाकलेले आहे. हे दगडांनी बांधलेले आहे जे कोणत्याही तोफ न लावता बांधलेले आणि खाच आहेत
सर्वात वरचा दगड, एक अभियांत्रिकी चमत्कार, सुमारे ऐंशी टन वजनाचा आहे.
राजराजा यांनी मंदिराचे नाव राजराजेश्वरम असे ठेवले आणि लिंगाच्या रूपातील देवता शिवाला पेरुवुदैयार असे नाव दिले, मंदिराला देवतेच्या नावाने पेरुवुडायर्कोविल (तमिळ भाषेत) असेही म्हणतात. नंतरच्या काळात मरट्टा आणि
नायक शासकांनी मंदिराची विविध तीर्थे आणि गोपुरम बांधले. चोल वंशाचा राजा राजराजा पहिला (आर. ९८५-१०१४) याने कावेरी (कावेरी) नदीच्या खोऱ्यात बांधलेल्या नवीन राजधानी तंजावरच्या आग्नेय भागात बृहदीश्वर मंदिर सुमारे १०१० मध्ये पूर्ण झाले. राजाच्या नावावरून याला राजराजेश्वर मंदिर असेही
म्हणतात. पुढील नवीन राजधानी, गंगाईकोंडाचोलापुरम येथे बांधले गेलेले राजेंद्र-चोलीश्वर मंदिर आणि त्याचा उत्तराधिकारी राजेंद्र प्रथम याने बांधलेले हे चोल राजवटीच्या काळातील दोन महान मंदिरांपैकी एक आहे. ही बांधकामे चोल साम्राज्याचे मोठे राष्ट्रीय प्रकल्प होते. पूर्व-पश्चिम अक्षावर
एक नंदी मंदिर, दोन विस्तृत मंडप (पूजेच्या खोल्या), एक अंतराल (अंतराळा) आणि उंच बुरुज असलेले विमान आहे. त्याच अक्षावर गोपुरम (मंदिराचे प्रवेशद्वार) सुरुवातीच्या टप्प्यातील मठाच्या पूर्वेकडील मध्यभागी आणि विटांच्या भिंतीवर उभे आहेत ते मंदिराच्या परिसरात प्रवेशाचे एकमेव ठिकाण आहेत.
जरी ते शिल्पांनी सुशोभित केलेले असले तरी, ते दक्षिण भारतातील मोठ्या मंदिरांच्या नंतरच्या गोपुरमपेक्षा खूपच खालच्या दिसतात, कारण विमानाची उंची याउलट खूप आहे. मठाच्या रेषेवरील दुसरे गोपुर रुंदी आणि उंची दोन्हीमध्ये 24 मीटर आहे, पहिल्या गोपुरापेक्षा कमी आहे, परंतु तिची शिल्पे मोठी
आहेत, दरवाजाच्या दोन्ही बाजूंना द्वारपालांची (संरक्षक आकृती) जोडी आहे.
लोणार सरोवराच्या बाजूचे विस्मयकारी रामाचे मंदीर.
लोणार सरोवराच्या पाण्यापाशी जाताना उंचावरून एका पायवाटेने खाली उतरत यावं लागतं. हा रस्ता नागमोडी वळणाचा आणि जंगलातून जाणारा आहे. याचं पायवाटेवर जरासं आडवाटने बाजूला काही अंतर चालतं गेलं की डाव्या बाजूला थोडंसं उंचावर हे एक अदभूत
आणि खास वैशिष्ट्यपूर्ण असे श्रीरामांचे मंदिर आहे. मोडतोड आणि अत्यंत दुर्लक्षित झालेलं हे मंदिर अजूनही त्याच्या पुराणकालीन वैभवशाली श्रीमंतीची साक्ष देत उभे आहे.
या मंदिराचे वैशिष्ट्य म्हणजे या मंदिरात फक्त श्रीरामांची मूर्ती आहे, सहसा श्रीराम यांची एकटी मूर्ती कधीही नसते,
श्रीरामांच्या एका बाजूला बंधू लक्ष्मण आणि दुसऱ्या बाजूला पत्नी सीता उभे असतात. अजून खास म्हणजे श्रीराम यांची ही मूर्ती निशस्त्र अवस्थेत आहे आणि हे ही वैशिष्ट्यपूर्ण आहे, श्रीरामांच्या हातात कायम धनुष्यबाण दाखवले जाते जे या मूर्तीत नाही.
हॉटेल रूम मध्ये चेक इन केल्यानंतर, बॅग्ज ठेवून आपण सहसा पहिल्यांदा वॉशरूम कडे वळतो. बाथरूम काउंटर पाशी ठेवलेला आकर्षक पॅकिंग मधला साबण वापरतो. प्रत्येक हॉटेल अतिशय चोखंदळपणे साबण, शॅम्पू, त्यांचे पॅकिंग, त्यावरील ब्रॅण्डिंग याकडे लक्ष देऊन निवडत असते.
पण हे छोटे आकर्षक साबण पुढे जाऊन त्यांच्यासाठी डोकेदुखी ठरते. १-२ दिवस वापरून ग्राहक साबण तसाच ठेवतात (काही ग्राहक घरी नेतातही !) आणि त्या उरलेल्या साबणाची विल्हेवाट लावण्याची जबाबदारी हॉटेल्स कडे येऊन पडते. तुम्ही म्हणाल एका छोट्याश्या साबणाला इतकं काय महत्व द्यायचं ?
पण मित्रांनो तसं नाहीये !
हा खरंतर जगभरात एक मोठा प्रॉब्लेम आहे. उदाहरणार्थ भारतातच बघा. भारतात साधारण ५०००० हॉटेल्स असतील असं गृहीत धरूया (प्रत्यक्षात जास्तच असतील) , प्रत्येक हॉटेल मध्ये सरासरी १० रूम्स धरल्या तर एकूण ५ लाख रूम्स आहेत. ७०% occupancy rate ने साधारण ३.५ लाख
एके काळी ३० -३२ वर्षांपुर्वी, आम्ही आई-बाबांचं बोट धरून लालबागचे गणपती पहायला जायचो.
चिंचपोकळी पूल, रंगारी बदक चाळ, तेजूकाया, गरमखाडा, गणेश गल्ली, मार्केटचा गणपती, नरेपार्क, लाल मैदान.. मार्केटच्या गणपतीला बाहेरच्या मैदानात जत्रा भरायची. मग हे माग, ते माग,
हट्ट कर. पेटीत पैसे टाका चमत्कार बघा. कांबळी चलत् चित्र प्रदर्शन हे त्यावेळचं मुख्य आकर्षण असायचे. मग बघता-बघता गणपतीचं मार्केटींग सुरु झालं. तो नवसाला पावू लागला, राजा झाला, पेटी मोठी झाली, चमत्कार सुद्धा मोठे झाले. रांग वाढली, भाव वाढला, प्रसिद्धी वाढली, पैसा वाढला, आकर्षण
वाढलं. अगदी बाप्पांचा आकारही वाढला, काळ बदलला, समजलंच नाही. काळाच्या ओघात कांबळी लुप्त झाले. सगळं बदललं, पण भाविक बदलले नाहीत. आजही मी जातो मार्केटचा गणपती दाखवायला, बोट धरून. आता डोकी आपटतात, घाई करतात, अगदी हाकलतात सुद्धा, कुणावरही हात उचलायला मागे पुढे पहात नाहीत
तर "दे दी हमे आजादी, बिना खड्ग बिना ढाल."
या गाण्यावरून आम्हाला कळलं की भारतात अपूर्व अशी रक्तहीन क्रांती झाली आणि भारत "लगेच" स्वतंत्र झाला
नंतर असं पण कळलं की
तात्या टोपे, राणी लक्ष्मीबाई, नानासाहेब पेशवे, कुंवर सिंह हे १८५७ चं बंड एका न्यूज चॅनलकडून न्युज
कव्हर करायला गेले होते, लढायला नव्हे.
तीनही चापेकर बंधू आणि महादेव विनायक रानडे राणीच्या राज्यारोहण वाढदिवस समारंभात फॅन्सी फटाके चोरायला गेले होते.
विनायक दामोदर सावरकर, सेनापती बापट, श्यामजी कृष्ण वर्मा, मॅडम भिकाजी कामा, व्ही. व्ही. एस. अय्यर हे खासगी ट्रॅव्हल कंपनीकडून
ग्रुप डिस्काउंटवर युरोप टूरला गेले होते.
मदनलाल धिंग्रा कर्झन वायलीबरोबर कानगोष्टी खेळत होते आणि त्या सहन न झाल्याने वायलीने स्वतःच पिस्तुल काढून आत्महत्या केली.
रामप्रसाद बिस्मिल, अश्फाक उल्ला खान, ठाकूर रोशन सिंग, राजेंद्र लाहिरी हे सगळे गम्मत म्हणून काकोरीला रेल्वे कशी असते
भारतात चोरीमुळे प्रसिद्ध झालेले एक प्राचीन मंदिर आहे. अलीकडच्या इतिहासात चार वेळा, चोरांनी मंदिराची मूर्ती चोरली पण ती परत केली कारण ते त्यासोबत फार दूर जाऊ शकत नव्हते.
त्यांनी दिलेल्या कारणांमुळे कथा आणखीनच वेधक बनवतात.
मृदंग सैलेश्वरी मंदिर हे केरळ राज्याच्या दक्षिणेकडील मुझाकुन्नू - कन्नूर जिल्ह्यात स्थित एक प्राचीन मंदिर आहे. हे मंदिर परशुराम ऋषींनी स्थापन केलेल्या 108 मंदिरांपैकी एक आहे. या मंदिराला “मृदंग सैलेश्वरी” असे नाव पडण्यामागे एक कथा आहे. मृदुंग हे प्राचीन भारतातील तालवाद्य आहे.
प्राचीन हिंदू शिल्पकलेमध्ये, मृदंग हे अनेकदा गणेश आणि नंदी, शिवाचे वाहन आणि अनुयायी या हिंदू देवतांच्या निवडीचे साधन म्हणून चित्रित केले जाते. मृदंग हे देव वाद्य किंवा देवांचे वाद्य म्हणूनही ओळखले जाते. असे मानले जाते की या ठिकाणी स्वर्गातून मृदंगाच्या आकारातील खडकाचा तुकडा,