BES: İsmi bireysel emeklilik sistemi olsa da,aslında BTS:Bireysel tasarruf sistemi olan modeli konuşalım bu akışta.2005 yılından itibaren sistemin içinde olarak,kişisel analiz ve deneyimlerime dayanarak en sonda söyleyeceğimi en başta söyleyeyim,uzun vade yatırım(uvy) kapsamında+
+tavsiye edebilirim bu sistemi. OKS, dövizli hayat sigortaları gibi benzer modeller olsa da, ben burada BES üzerine konuşup görüşlerimi paylaşacağım. Öncelikle yapıyı şirket katkılı ve sadece bireysel katkılı diye ikiye ayırabiliriz. Ben de zamanında, “brüt maaşın %2 sini öde,+
+şirket olarak ben de o kadar katkı vereyim” modelindeydim.Böyle bir imkandan faydalanma şansı olanlar tereddüt etmeden girsinler derim.Diğer avantajlar hariç %100 getiri var,yani maça 10-0 önde başlamak gibi.Bu avantajına rağmen o dönemde bu sisteme girmeyen arkadaşlarım vardı.
56 yı kim bekler,kaç yıl buradayım ki,emeklilik şirketleri parayı çar çur eder gibi pek çok bahane duydum.Gerçi bunları diyenlerin hemen hepsi sonradan sisteme dahil oldu.Şirket katkısı yok,ben de bu sisteme gireyim mi diyenler;onlar da bu akış sonunda az çok karar verebilirler.
Hoş yanları: 1-) Sistemden çıkış konusunda bazı caydırıcılıklar var.Bu dezavantaj gibi gözükse de uvy açısından bence bir avantaj; araba alacağım, tatile gideceğim diye buradaki paraya sulanmanız zor.Bu açıdan her ay evin bir tuğlasını almak gibi bir şey,ama harcamak istediğinde+
tuğla tuğla harcayamıyorsun,evin bitmesini beklemen gerekiyor🙂Ya da arkadaşın bir tuğla borç versene diyemiyor🙂2-)BES’i "last resort",sığınabileceğin en son liman gibi görmek gerekiyor.Bu nedenle ihtiyaç durumunda en son başvurulacak kaynak bu olmalı.Hatta bindiğin arabayı sat+
+ama buraya dokunma. Hatta mümkünse bu birikimi unut🙂Bu nedenle aylık bütçenizde sizin için önemsiz bir rakamı (200-500 tl gibi) buraya aktarmak ve yokmuş gibi düşünmek en güzeli. Tabii ki buradaki fon yönetilirken, sırf bu nedenle, mümkün olduğunca muhafazakar hareket edilmeli.
3-) Başlangıç olarak %70 u-30 endeks fonu+%30 altın fonu seçilebilir. Ons altının uzun vade trendlerine bakarak altın oranı azaltılıp-arttırılabilir. Eskiden daha azdı, artık yıl içinde 12 kere değişiklik yapma hakkı var. Bu nedenle portföyü aktif olarak yönetmek mümkün.
4-) Artık befas sistemi ile diğer bes şirketlerinin fonlarını da alabiliyoruz, hatta yakında tefas ile entegrasyon sağlanıp tüm fonları alma şansımız olabilecek. Yani sen yeter ki güzel fonları keşfet, gerisi kolay. Şimdi de nahoş yanları:
a-) Giriş aidatı,çıkış parası vsvs bunlar sizin gireceğiniz modele bağlı.Benim gibi grup emeklilik modeli ile başlarsanız,şirketten ayrılsanız bile avantajlarınız devam ediyor ve sadece fon işletim gideri kesintisine(figk) muhatap oluyorsun.Sonuçta uzun vadede getiriyi etkiliyor.
b-)figk seçilen fona göre %1-2 arası değişiyor.Ama doğru seçilmiş fonlarla yılda ort. %30 gibi bir getiri elde etmek mümkün.Bu durumda %1-2 ye çok takılmamak gerekir.Hatta altın gibi fonlarda,büyük kurum avantajı ile kesintiye rağmen spot piyasa getirisinin yakalandığını gördüm.
c-)Paramı daha iyi yönetirim diyenler.Biliyorm,var böyle müthiş fon yöneticileri🙂Ben de diyorum ki sen yine portföyünü aktif bir şekilde yönet,paranı katlayınca zatn buradaki paranın önemi azalacak.Yine de olur da,işler ters giderse diye,bu yatırım kenarda dursa fena olmaz bence
d-)İşlem adedi kısıtı ve gerçekleşme sürelerinin uzun olması. Bence eskiden 6 olan değişim az denebilirdi, şu an 12 rakamı gayet yeterli. Çoğu yıl 3-5 değişiklik bile yeterli olabilir. Ama alış-satış sürelerinin nispeten uzun olması gerçek bir dezavantaj bence de.
e-)Ya devlet hakkımızı gasp ederse,fonların getirilerine müdahil olursa?BES i geçmişteki KEY ile karıştırmamak lazım,devlet sadece kendi katkısı olan %30 luk fona karışabilir.Zatn oradaki getiriler de kötü.Ama bizim yatırdığımız fona karışamaz,bu fonu yöneten biziz,getirinden de+
+biz sorumluyuz. Bir durum olur da sistemden çıkış belli süre ertelenebilir mi? İhtimali düşük olsa da tabii ki böyle bir ihtimal var. Ama bindiğimiz uçak da düşebilir, dünyaya meteor da çarpabilir, önemli olan ihtimali ne? En yüksek risk olarak,devlet katkı payının düşürülmesi+
(ki yükselen enf. ile %25 den %30 a çıktı bu yıl) ve 56 olan sistemden ayrılma yaşının 60 a, daha sonra da 65 e çıkarılmasını görüyorum. Bu bağlamada sistemde en az 10 yıl kalma koşulu da 15 e çıkabilir yakın zamanda.
Son söz:Gerçek bir uvy olarak gördüğüm BES,aynı zamanda çeşitlendirme imkanı sunuyor.Hem vade,hem likidite,hem de başarını çeşitlendirmiş oluyorsun.Finansal piyasalarda yola çıkan hemn herks piyasadaki ortalma getiriyi geçmeyi umarak bu işe başlıyor,ama 10 yıl ve üzeri vadelerde+
+bunu çok az yatırımcı başarıyor.İşler iyi giderse bu fon önemsiz bir miktar olarak kalır sizin için,ama kötü giderse,iyi ki BES yapmışım dersiniz.Burada önemli olan aylık katkı paylarınızın düşük olması ve BES’teki getiri beklentinizin çok yüksek olmaması. Bir de şunu ekleyeyim+
56 yaşını beklemeden sistemden ayrılırsanız getiriden %10 kesinti oluyor.10 yıl kalırsanız da devlt katkısının %60ını alıyorsunuz.Devlt katkısı zaten önemsiz,ama getiriden %10 kesinti emeklilikte %5 e düşüyor.Gerçek kayıp getiriden %5 yani.Buraya kadar okuyanlar için bir de bonus
Normalde devlet katkısı uzun vadede önemsiz bir ayrıntı. Ancak 56 yaş sınırına gelince Aralık ve Ocak aylarında max. ödeme yapıp, 2 ayda %30 net getiri elde edersiniz devlet katkısı ile. Eğer 10 yıl şartını doldurup 56 yaşı beklemeyecekseniz, %30*%60= %18 getiri elde edersiniz.
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
