Thread by @IngridRobeyns

Ik heb gefascineerd Twitter gelezen over de uitspraken van #BarbaraBaarsma over verhandelbare rechten binnen een persoonlijk CO2-budget. Ik denk dat wetenschappers (en i.h.b. economen van het type Baarsma) uit de reacties wel wat lessen kunnen trekken. 🧵

Economen bepleiten dit soort zaken in hun modellen al heel lang (dit is geen origineel idee v Baarsma maar dat terzijde) omdat het de optimale beleidsaanbeveling is die volgt uit een model met daarin een aantal aannames. Die aannames zijn cruciaal.

Een belangrijke aanname is dat de verdeling v inkomen en vermogen fair is of via een afzonderlijke maatregel (vb. progressieve belastingen) fair gemaakt kan worden. Of die maatregel er dan ook komt, is een andere vraag - theoretisch wellicht oninteressant maar politiek cruciaal.

Verder hebben die analyses 1 master-waarde, en dat is (efficiëntie v) welvaart, waarbij welvaart begrepen wordt als de vervulling van individuele voorkeuren. Dus als de rijke persoon meer wil vliegen en de arme krijgt meer geld door verkoop v haar CO2-rechten, dan zegt dit model

dat dit beter is voor iedereen want iedereen heeft hogere welvaart ("pareto-verbetering"). Dit dus tegen de achtergrondsaanname dat eventuele ongelijkheidskwesties "elders" opgelost zullen worden, of er van uitgaande dat de verdeling van inkomen en vermogen fair is.

Het Baarsma-voorval is m.i. illustratief voor een aantal problemen op het raakvlak vd economie (als wetenschap) en beleidsdiscussies.
Helaas is mijn ervaring dat economen nogal vaak gepikeerd reageren op kritiek, maar ik wil het er toch op wagen.

OK, off we go!

(1) als je iets prescriptiefs/normatiefs over de werkelijke wereld wilt zeggen als alfa/gamma-wetenschapper, moet je *alle relevante waarden* in ogenschouw nemen. Dit is "waardenpluralisme". Het probleem is dat economie (en deel vd filosofie) nog steeds waardenmonisme aanhangt >

en denkt te kunnen redeneren vanuit 1 overkoepeldende waarde, doorgaans 'welvaart' voor de economen (en 'agency' voor de filosofen). Maar zo zit de wereld niet in elkaar: bijna alle mensen hechten belang aan verschillende (intrinsieke) waarden, die afgewogen moeten worden.

(2) economen (en andere sociale wetenschappers die normatieve uitspraken doen over beleid of instituties), moeten de normativiteit van hun werk erkennen en begrijpen. Beleidseconomie/welvaartseconomie kan niet zonder inzichten uit morele filosofie.

Voor wie een hoogleraar economie hierover aan het woord wil horen, die leze Tony Atkinsons klassieker "Economics as a moral science:" onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.11…

Over de onvermijdelijke normativiteit in de economische wetenschap, en wat dit betekent voor beleid, raad ik het boek 'Economic Analysis, Moral Philosophy and Public Policy' aan: cambridge.org/highereducatio…

(3) modellen zijn modellen en als je niet weet wat de beperkingen van je modellen zijn (of het nu verklarende of normatieve modellen zijn), dan moet je je niet buiten de theoretische wereld begeven. De werkelijkheid is ALTIJD een "all things considered" en "niet-ideale" situatie.

(4) als je van een "modelwereld/ideal theory/first best" naar de werkelijkheid gaat, is het niet noodzakelijk het geval dat je kan vertrekken vanuit je model en dan aanpassingen maken. 'Second best policy analysis' is vaak gebaseerd op ' first best analysis'. Maar waarom?

Daar liggen methodologische aannames onder die mij problematisch lijken. Het is beter om methodes te ontwikkelen voor de wereld zoals die is, dus geen reductionistische/pro tanto methodes, maar wel meer alomvattende methodes.

Een eigenschap van de huidige dominante methodes is dat ze precies en strak zijn (want geformaliseerd) maar zoals Amartya Sen zei, "it is better to be vaguely right than to be precisely wrong". Leuk, zo'n strak model met beleidsaanbeveling, maar zit al het relevante er in?

(5) wetenschapppers moeten op expliciete manier omgaan met verschillende soorten 'feasibility constraints', waaronder draagvlak. Het feit dat iets volgens de wetten vd logica en natuurkunde mogelijk is, betekent nog niet dat het dat in de huidige maatschappelijke context ook is.

Het zou dus beter zijn om twee-gelaagde beleidsaanbevelingen te doen, eentje voor de 'ideaal-realistische wereld' en eentje die conditioneel zijn op draagvlak en andere veranderbare feasibility constraints, omdat beide soorten aanbevelingen relevant kunnen zijn.

[Terzijde: ik zal als onderdeel van mijn VICI-project, dat in september 2023 start, een methode-boek schrijven met daarin bovenstaande in detail uitgewerkt. Ik denk dat er in de beleidswetenschappen te weinig aandacht besteed wordt aan normativiteit/ethische analyse

en dat we nieuwe methodes nodig hebben die vanuit waardepluralisme, de niet-ideale wereld, en een gestructureerde analyse van 'feasibility constraints' vertrekken. Maar dit duurt nog wel even...]

(6) disciplinaire verkokering: ik denk dat het goed zou zijn dat we van onderzoekers verwachten dat ze minstens 2 disciplines gestudeerd hebben. Te veel wetenschappers zijn zich onvoldoende bewust van de kokervisies

die ontstaan door mono-disciplinair werk. Als er een ranking gemaakt zou worden van wie zich hiervan het minste bewust is, vrees ik dat economen erg hoog scoren, en daar waren die uitspraken van Baarsma een pijnlijke illustratie van.

(7) Ten slotte: ik heb niets gezegd over wat ik van Baarsma's voorstel vind. Maar het volgt wel uit mijn vorige draadje dat haar critici met tegenvoorstellen zullen moeten komen die erkennen dat de uitstoot v broeikasgassen een kwestie van (grote) schaarste en dus rechtvaardige

verdeling is, en dat regulering dus onvermijdelijk is. Dus het deel vd reacties op Baarsma waarin gesteld wordt dat elk klimaatbeleid dat onze emissies inperkt hoe dan ook niet kan, staan gelijk aan "na ons de zondvloed".
Onverantwoord en egoïstisch.

Er moet beleid komen dat de emissies snel en drastisch inperkt, de vraag is alleen welke vorm daarvoor het meeste wenselijk is. En bij het beantwoorden van die vraag moeten we naar alle effecten/alle waarden kijken, en analyses maken voor de niet-ideale wereld. [einde]