Thread by @selcuksalih

Karamsarlık yaygın ama ben iyimser olmaya devam ediyorum. Şimdi yeniden bunun nedenini uzun uzadıya anlatmanın alemi yok ama benim gibi iyimser olanların varlığı gayet iyi geliyor, onlardan biri de otuz yıldır takip ettiğim gelecek ataştırmacısı (Futurist) Matthias Horx... >>

1. Matthias Horx, Pandeminin başladığı 2020 yılında ve geçtiğimiz yıl, pandemiyle başlayan kriz hakkında iki kitap yazdı, bunlardan sonuncusunu inceledim ve aynı istikamette düşündüğümüzü gördüm, o nedenle kitabın verilerini de kullanarak bir kaç not düşmek istiyorum...

2. Dünyada eğitimli insanların sayısı son elli yılda inanılmaz boyutlarda arttı (1973'de Dünya nüfusunun yarıdan çoğu okur-yazar değildi) ve şimdi hakim olan düşünce, "Gelecek çok daha kötü olacak, önümü göremiyorum" karamsarlığı...
Hayır, her şey, umduğunuzdan daha iyi olacak...

3. Burada Değişim/Dönüşüm'den bahsediyorum ama "Hani nerde?!" diyenlerin sayısı hiç de az değil. Bir çağı bitirip yeni bir çağı açan sürecin bugünden yarına hemen şekillenmeyeceği açık. Sözkonusu olan, 200 yıllık bir dönemin bitip 200 tıllık yeni bir dönemin başlaması... >

4. Kaldı ki, 200 yıllık bir süreç bile Dünya tarihinde uzun sayılmaz, ama nitel bir değişim sözkonusu ve şu anda 2020 sonunda başlayıp 2024'de sona erecek, yeni çağın ilk önemli 20 yılının 2. yılını yaşıyoruz.
Birşey değişmedi mi? Galiba -mental anlamda- çok şey değişiyor... >

5. Matthias Horx'un 'önemli değişim'e örnek verdiği olaylardan biri, nesela, bu Dünyanın insanlarının topyekün, "Yaşlılarını korumak için sıkı önlemler almaları, hem de bunu, o 'çok önemli' sayılan ekonominin baş aşağı gitmesini böze alarak yapmaları". Bu ölçekte bir ilk...

6. Sürü sepet komplo teorisine ve "Özgürlüğümüz neyimiz" diye şikayet edenlere rağmen ülkeler ve halklar, kapitalizmin ana motorunu gereğinde susturup hayatı önceleyebileceklerini göstermişlerdir. İnsanlar pandemi sürecinde bunu başardı.
Horx, eski veba salgınlarını incelemiş...

7. Veba salgını, ilk önemli küreselleşmenin yaşandığı 14. Yüzyılda, Çin'in Hindistan'ın lüks ürünleri Avrupa'ya geldiğinde başladı, Avrupa nüfusnunun üçte biri öldü (benzeri durum İstanbul'da da yaşandı).
Bu olaydan sonra kilise inandırıcılığını ve derken otoritesini yitirdi...

8. Avrupa'da Kilise inandırıcılığını yitirdi, çünkü veba salgınına bulduğu gerekçe, "Tanrı günahkarları cezalandırıyor" türünden bir vecizeydi ve Tanrı'nın insanlara bu kadar düşman olması ve bu kadar günahkar insanın kadının çocuğun bulunması imkansızdı...

9. Veba salgınının ardından, insanların ruhsal ihtiyaçlarını karşılamaktan tamamen uzaklaşan ve olaya bir izahat ve çare bulamayan ve bir imtiyazlılar grubu haline dönüşmüş Kilisenin papbucu dama atıldı, ilk bilim adamları ortaya çıktı. Onları 'Aydınlanma' izledi.
Durum benzer...

10. Horx'un bahsettiği ve benim de katıldığım, yıllardır yazdığım konu şu: Krizler, aynı zamanda fırsatlar zamanı demektir ve yeni fırsatların doğumuna tanıklık edilir.
Din adamlarının çare olamadığı, açıklayamadığı bir yıkımı bilim açıkladı ve çare buldu, Kilise önemsizleşti...

11. Günümüzde "Çareler", bir yolun tıkandığı ve yeni yolların açılmakta olduğu noktasında görünür oluyor. Mesela pandemi döneminde arabalar ve uçaklar işlemeyince hava kirliliği birkaç hafta içinde inanılmaz ölçülerde düzeldi, Haliç'de Yunuslar yeniden görüldü vs...

12. Matthias Horx, kriz fenomenini esasen üç aşamaya ayırıyor:
Önce bir kriz heyecanı başlıyor, ikinci aşamada insanlar krize alışıyormuş gibi görünüyor ve müthiş bir karamsarlık, sonra bir yorgunluk/bıkkınlık dönemi oluyor. Krizin dördüncü aşaması: yepyeni bir yön ve çözümler...

13. Horx kitabında, bu "aniden ortaya çıkan beklenmedik çözümler" hakkında çeşitli örnekler veriyor. Burada biraz "tesadüfler"e güvenmek gerektiğini yazmamış ama anlattıkları onu gösteriyor.
Her pandemi sonrasında toplum yapıları mutlaka ilginç bir şekilde değişiyor...

14. Pandemi ile en iyi başa çıkan ülkelerin, Yeni Zelanda'nın, Finlandiya'nın, Danimarka'nın kadın liderleri dikkat çekti. (Çin'in sıkı yasakçı yöntemlerini ayrı değerlendirmek gerekiyor) Farklı bir yaklaşım tarzları var...
(Burada on yıldır, Kadınların yükselişini yazıyorum!)

15. Erkekler daha çok bir "ben" milleti. Her bi haltın altına "imza atmak" ve "tarihe geçmek" falan gibi "ben"ci bir tarza sahipler. Kadınlar kollektif hareket eden ve bencil olmayan, başkalarını (çocukları) daha çok düşünen bir yapıya sahipler ve bu yüzden daha başarılılar...

16. Bu süreçte insanların önemli bir bölümü "evden çalışmaya" başladı ve "çalışmak" denen "mefhumun" ne denli akla ziyan bir "zaman öldürme biçimi" olduğunu anladı.
Yirmi yıl kadar önce "çalışmaya karşı" yazılar yazdığımda, bazı tanıdığım dostlarım bile bunu saçma bulmuştu...

17. O zaman yazdıklarımı tekrarlayayım:
Herkesin çalışmasına ne gerek ne de imkan vardır. (Sol tarafından) "Emek" diye güzellenen, Marx'ın küçümseyerek "Arbeit" diye tarif ettiği "ücretli iş", bir tür mahkumiyet ve maaşla iklimleri bozmak uğraşısı haline gelmiştir.
Bu anlaşıldı..

18. Horx, "Neden çalışıyoruz" sorusunun sorulmaya başlandığını, insanların çalışmalarına bir anlam aramaya başladıklarını yazıyor, -ki aynen katılıyorum, defalarca da yazdım. Time dergisi, "Pandemi bize, işimizden ne kadar çok nefret ettiğimizi gösterdi" diye manşet attı!

19. Çalışma sistemini değiştirmek elbette kolay değil, ama 2008-2024 dönemi de "Mental Değişim/Dönüşüm Dönemi", yani olayın düşünsel/hissetsel boyutunun insanların dimağında yer bulup filizlendiği zamanlar. "Tesadüfler", bu filizlerden çiçeklenecek...

20. Horx, internet kullanımının nasıl değişebileceği, yeni bir tür Feminizmin nasıl yükselebileceği, yeni bir tür ekolojinin (çevrenin korunması ve doğanın sağaltılması) nasıl ortaya çıkmakta olduğunu anlatmış, onları da başka bir gün konuşuruz... <<
#KonstantiniyeNotları