Bu günleri yetişkin biri olarak yaşayanlar, tarihî bir dönemin şahidi olacaklar gibi görünüyor, bunu cömert bir dille ‘GÖĞÜN ÇAĞI’ diye adlandırabiliriz sanıyorum, -neden böyle adlandırabileceğimizi de konuşacağız elbette, ama asıl, yeni dönemin özelliklerinden bahsetmeliyim… >> 1.
Bugün bildiğimiz anlamda “Kapitalizm” ve kurumları, 1800’lü yıllarda başladı (Napoleon’un “taç” giydiği 1807’yi baz alabiliriz). Sadece ekonomiyle sınırlamanın mümkün olmadığı -düşünce/yaşama biçimi ile- tarihte benzersiz bir dönemdi bu.
Son aşamasını 2008-2024 arası yaşadık…

Doğu Asyalılık ile -Türkiye’de “Ortadoğululuk” denen- “İslamî dejenere Türk mantalitesi”nin birbirine yakınlığı/uzaklığı, “Yükselen Asya” konteksinde nasıl değerlendirilebilir?
Türkiye’de “değişen” mantaliteye başka açılardan bakmak isteyenleri ilgilendirendiren bir soru… >> 1.
Yukarıdaki “Başlık Tweet”i, konuya seküler Türkiye açısından nakmayı tercih ettiğimden öyle yazdım. Sekülerlerin “dejenere Ortadoğulu” dediği mantalite de, karşısındakini “dejenere Batılı” sayıyor ve iki taraf da Türkiye’nin ruhuna hakim olmak için mücadele veriyor…

Türkiye bir BRICS ülkesi olabilir mi? Veya klasik dille şöyle de sorulabilir: Türkiye Doğulu/Asyalı olabilir mi?
Bu sorunun kesin ve net yanıtı: Hayır!
Asya önem kazanıyor, yükseliyor, Dünyada Asyalı değerler mercek altında, Çin’in etkisi artıyor/artacak. Ama Türkiye Batılı… >> 1.
Bazıları, “Türkiye Batılı bir ülkedir” demenin “demode” falan olduğunu iddia edebilir. Ama Türkiye’deki Asyacılar, hatta İslamcılar bile Batılı. Türkiye Batılı bir ülke olmanın ötesinde, bir de “Batıcı” bir ülke. Zira Türkiye’de sadece Batılı normlarla düşünülüp konuşuluyor…

Avrupa Parlamentosu seçimlerinden sonra “Avrupa Sağa Kayıyor” haklı endişeleri yanısıra, benim de Avrupalı dostlarım üzerinden hissettiğim başka ilginçlikler var ve bunlar “tepki”, hatta “korku” oylarıyla ilgili. Bence Dünya Sağa değil ama -yeni anlamda- Sola kayacak gibi… >> 1.
Avrupa’nın kimyasını bozan ve dolayısıyla Dünyayı da etkileyen üç konu var. Bunlardan lki, Putin’in Ukrayna’ya doğrudan saldırarak Avrupa’da 1945’den beri yaşanmamış bir olay yaşanmış olması algısının hakim olması.
Bu olayın nedenleri konusunda türlü çeşitli argüman var…

31 Mart seçimlerinin ardından, yeni dönemin çok daha görünür hale geldiğini ve 30 yıllık dönemin başladığını konuştuk.
(Ben, sona eren dönemi, 2008-2023/24 Mental Değişim/Dönüşüm dönemi diye adlandırıyordum. Yeni dönemin de en geç 2024 ortasında başlayacağını tahmin ediyordum) >> 1.
‘Eski Dönemin Sonu’ dediğimiz dönemin, -eski Türk/Çin takvimine göre- (2021 başından itibaren) bu yılın yarısına kadar, yani Temmuz’un ortasına kadar devam edeceğini gözönünde bulundurursak, “ha oldu bitti şimdi tatil” diye bir şey yok.
Şimdi “ilginç” tesadüfler yaşanabilir…

2024 seçimlerinde “bağzı” değerlendirmelere karşı, izlenimlerimi kısaca aktarmak istiyorum:

1.
“İktidar partisi seçmeni sandığa gitmedi, o yüzden böyle oldu” diyenler var. Benim izlenimim farklı.
İstanbul’da iktidara oy verenlerin yoğun olduğu sandıklar anababa günü gibiydi… >> 2.
İstanbul’un lüks kesimlerinde oy kullanmaya gidenler daha azdı. Nitekim oy kullanmayan bi taksi şoförüne denk geldim, adam pahalı saatiyle dikkatimi çekti, “taksiler” sahibiydi, spor olsun diye o gün taksi kullanıyordu ve İstanbul’u da bilmiyordu. Seçimlerden “umutsuz” idi…

Türkiye’de yaşayan İranlı harika bir kadınla yaptığım sohbetimde, Türklerin İranlılardan çok daha muhafazakar olduklarını, seküler olanlar arasında bile günlük hayatta dikkat çeken din merkezli batıl inançların yaygın olduğunu söylemişti, ezan okunurken müziği kapatmak gibi… >> 1. Mesela İran’da Ramazan/Kurban Bayramları tatilleri sadece bir günmüş. İranlı Kadın, Türkiye’de bu bayramların bazen bir haftaya uzanan tatil günleri olmasını çok garip bulduğunu, İran’da sadece “yönetici elit”in dindar/dinci olduğunu, halkın da tam tersi olduğunu söylemişti…

Yazla birlikte Türkiye'deki Değişim/Dönüşüm'ü yeniden hissetmek mümkün. Karamsarlık kısmen devam ediyor ama kendisini 'Maalifler istifa' diyebilen (mesleğiyle sorunlu) tarafgir ''gasteci''lere kaptırmayan ve onların günlük ünlemelerine takılmayanlar ilk şoku atlattı gibi... >> 1. Türkiye'de ''gazeteci'' olduğunu beyan etmekle birlikte, kendini ''Politikayı tanzim eden merci'' gibi bir yerlere koyan, politikacılara ''akıl'' falan veren, ekranlarda (çok) ''Konuşan Kafalar'', gazetecilik mesleğiyle alakasız bir Ego/kibir tonunda kötümserlik yayıyorlar...

Olağanüstü zamanlar, daha öncenin “olağan” düşünce kalıplarına sığmadıklarından, eskinin klişe ve rutinlerinden kopamayanlar için önce “anlaşılmaz”dırlar ve genellikle “zaman içinde” anlaşılır hale gelirler, -ama (“Ben”den ziyade)“Biz Çağı”nda artık böyle olmak zorunda değil… >>

https://twitter.com/selcuksalih/status/1652386388208123904

1. Esnek olmak (yani Flexibility/Flexibilität), pragmatizmden daha farklı bir kavram, Yeni Dönem’de öne çıkıyor ve eski/eskimiş düşünceleri/kanıları -kişilik sorunu yapmadan- aşmaya yardımcı olacak gibi görünüyor.
Yeni dönemin başında bir çok konu yeniden düşünülmek zorunda…

Türkiye’de akıllı olmanın bir süre kurnazlıkla (hatta şark kurnazlığıyla) karıştırılması bir yana, 2020 sonrası ‘Yeni Dönem’inin AKIL (intelligence/Intellıgenz) anlayışının nasıl değişmekte olduğu ve ona nasıl uyum sağlayıp ön alınabileceğini konuşmalıyız… >> 1. ‘Akıl’ın geleneksel tanımı, genellikle düşünme ve öğrenme kapasitesiyle ilgilidir. Türkiye’de de Akıl, “çok bilmek” ile karıştırılıyor ve daha çok bilgi çokluğu/toplaması ile ilişkilendiriliyor.
Mesela biri Harvard Üniversitesine girmişse, o en akıllı uslu sayılıyor.
Öyle mi?

Türkiye’nin süreç içinde nasıl yeni bir döneme girmekte olduğunu, son on yılda siyaset anlayışında yaşanan sosyoekonomik ve sosyopsikolojik değişimde görmek de mümkündü. Bu süreç aynı zamanda, “Neoliberal Partiler”in aşılması süreciydi… >> 1. Neoliberal dönem elbette 70’lerin sonunda başladı ama Türkiye’de bu dönem, 1980 darbesi sonrası, 1982 Anayasası ile birlikte, yani 24 Ocak kararları sonrasının Özal iktidarı döneminde yaşandı ve 2013 öncesi Ak Parti iktidarı, bu dönemin zirvesini teşkil etti…

İdeolojik teolojik “Pragmatizm” türlerinin yalan söyleyebilme katsayısı oldukça yüksek halini üstün bir meziyet sayan “siyaset” kendi ayağına dolanıp düşe düşe yorulmuş görünüyor, son kullanım tarihi de dolmak üzere. Rusya versiyonu, hepsinin nasıl -aynı- işlediklerine örnek… >> 1. “Algı operasyonu” şampiyonu ve bilgisayar/internet manipulasyonu maraton koşucusu Rusya, Dünya’nın her yerinde her renkten radikalleri desteklerken ve Batı’yı atom bombasıyla tehdit ederken, kendi saflarında Pragmatizminin tel tel döküldüğü görülüyor…

Depremin kapsamlı acısı gün geçtikçe daha belirginleşiyor ve ertelenemeyen seçimlerle birlikte, yıkıntıların ve islamcılığın da hızlıca kaldırılacağı, yeni dönemin başka bir yerden başlayacağı anlaşılıyor. Bunun merakı ve telaşı, çeşitli biçimlerde herkesi sarmış görünüyor… >> 1. 2020’de başlayan ve en hızlı/etkili versiyonu tahminen 2025/26’ya kadar sürecek olan YENİ DÖNEM’de kuşkusuz birçok konunun konumun “siyeset” dediğimiz ömür törpüsünün ve onun -büyük çoğunluğu- günümüze ve halka uzak “kişi”lerinin (Subjekt) yeniden tanımlanacağı bir dönem…

70 yıllık eski Türkiye'nin aşılacağı 2023/2024'de çözülmesi gereken en köklü sorunların başında, "sadece nepotizm/yandaşlık sayesinde devlet desteğiyle" (yani kamu kaynaklarının kullanılmasıyla) 'önemli/zengin' olanlar/sayılanlar safrasından artık kurtulmak sorunu geliyor... >> 1. Türkiye'de Arapları küçümseyip "aşağı" gören bir "anlayış" vardı, bu durum sessiz sedasız ortadan kalktı, herhalde bunda, Birleşik Arap Emirlikleri pasaportunun dünyanın en değerli pasaportu sayılmasının, Katar'ın en zengin ülkelerden biri haline gelmesini vs. rolü var...

Yeni Dönem'in eli kulağında, doğum sancıları başlıyor...
Seçimler yaklaşırken, iktidarın hem ülke içinde hem ülke dışında bastırdığı ortam, 1919 yılı gibi. Herkesin gelecekten umudunu kestiği, Türkiye'nin sadece kendi iç dinamiğiyle kaderini belirlediği döneme benziyor... >> 1. Tıpkı 1919'lar gibi, Avrupa'da, Türkiye'nin Muhalefetinin seçimleri kazanacağına inanılmamasının yanısıra; bir de Otokrasiler arasında dayanışma gibi acaip bir durum söz konusu. Mesela Putin'in, iktidarın başarısı için hareket ettiği açık, Belarus'da da destek vermişti...

Batı'da, Türkiye'deki gelecek yıl yapılacak seçimleri, ülkenin mevcut yönetiminin yeniden kazanacağı konusundaki beklenti yüksek. Bunun neden böyle olduğu/olabileceği konusunda bir kaç not yazmak istiyorum, zira seçim sonuçlarına yurt dışından gelecek tepkiler önemli olacak... >> 1. Otoriter yönetimlerin ne yapıp edip iktidarda kalacağını, bunun için "her" yolun mübah olacağını düşünen ve Türkiye'yi Rusya ile karıştıran bir anlayış yaygın, bu da aslında Türkiye'yi tanımakla birlikte Türkiye'nin ruhuna nüfuz edememekle ilgili bir durum gibi...

Amerikan düşmanlığının dünyada en yaygın olduğu ülke Türkiye ve gün geçmiyor ki "Batı" sözcüğü kötü anlamda kullanılmasın. Batı'nın ne olduğu konusunun, Batı'ya düşman olanların kafasına göre "yorumlanması" bir yana, -tanımı zaten döneme göre değişiyor.
Ama "Batı" ne demek?!.. >> 1. Konuya, Türklerin bin yıldan beri yaşadıkları Anadolu/İstanbul'dan bakacak olursak Antik Yunan'da "Hespera" Batıyı, "Anatole" Doğuyu ifade eder, eski Yunan kültüründe Pers Dünyası, Doğu'dur. Eski göçebe Kam geleneğinden bakınca Batı, "Ak"dır ve askerî anlamda zayıf alandır...

Türkiye bir demokrasi destanı yazarak kaderini yeniden değiştirmeye ve dünya siyaset tarihine geçmeye hazırlanıyor, otokrasinin seçimlerle aşıldığı bir ülke olarak örnek olacak ve bunun için ne Batı'dan ne de Doğu'dan destek alıyor. Türkiye'ye inanmıyorlar... >> 1. Türkiye'de halk arasında yaşanan inanılmaz demokratik değişim ve ülkenin yönetimini seçimlerle değiştirme isteği ve kararlılığı, Dünya'da pek okunamıyor. Batıda, "artık bu böyle devam eder, seçimle kim böyle bişeyi değiştirebilir ki?" havası hakim, bu duruma alışılmış gibi...

Sol'da çok ilginç bir Rus taraftarlığı hüküm sürüyor. Rusyanın yaptığı emperyalizmle alakasızmış ve Rus rejimi Solcuymuş gibi; yeni Rus taraftarlığı "Antiemperyalizm" ve esasen klasik "Batı düşmanlığı" (aslında malum aşağılık kompleksi) üzerinden yürüyor. Ruslar ne düşünüyor? >> 1. Bugünün Rusya'sına ve yaptıklarına baktıkça, Nazi Almanya'sı ile daha fazla benzerlikler görüyorum ve Rus rejimi, Ortodoks Hristiyanlık'dan eski Komünist jargonuna kadar her "imkan"ı kullanarak, "Büyük Rusya" için eski Sovyet sınırlarına doğru genişlemeye çalışıyor...

Karamsarlık yaygın ama ben iyimser olmaya devam ediyorum. Şimdi yeniden bunun nedenini uzun uzadıya anlatmanın alemi yok ama benim gibi iyimser olanların varlığı gayet iyi geliyor, onlardan biri de otuz yıldır takip ettiğim gelecek ataştırmacısı (Futurist) Matthias Horx... >> 1. Matthias Horx, Pandeminin başladığı 2020 yılında ve geçtiğimiz yıl, pandemiyle başlayan kriz hakkında iki kitap yazdı, bunlardan sonuncusunu inceledim ve aynı istikamette düşündüğümüzü gördüm, o nedenle kitabın verilerini de kullanarak bir kaç not düşmek istiyorum...

Türkiye'de olağan "iç siyaset" didişmesi ve lafazanlığı ile "anketlerde hangi parti yüzde bilmemkaç" muhabbeti dışına çıkarak Dünyaya daha dikkatle bakmak, giderek daha çok önem kazanırken, "Coğraya kaderdir", "stratejik önemimiz" türünden söylemler önemsizleşiyorlar... >> 1. Pandemi ile girilen "hızlandırılmış süreç"de birkaç yıldır, "siyaset" sadece "O ne dedi bu ne dedi, ne güzel dedi de diğerini rezil etti" saçmalığını aşıp ekonomiye indi. Artık hangi firmalara "çöküldüğü"nden tutun da kriz ve enflasyona kadar, doğrudan firmalar konuşuluyor...