Thread by @W_Delforterie

Alles en nog veel meer over Oude eikenbossen!

Deze bossen zijn ontstaan in een (half)open begraasd landschap met een voedselarme zandbodem. Jonge eiken kiemen op de heide en worstelen zich langzaam boven de graaslijn uit. Bijvoorbeeld op de #Wolfhezerheide. (1/15)

Voor veel andere boomsoorten is de bodem op deze plekken te arm of ze kunnen minder goed tegen begrazing. Daardoor kan een bos ontstaan gedomineerd door eik. De begraasde jeugd is op latere leeftijd nog terug te zien aan de grilligheid en meerstammigheid van de bomen. (2/15)

De open bosstructuur en de arme groeiplaats zorgen voor unieke omstandigheden en een bijzondere levensgemeenschap. Eikenbossen zijn ijl en relatief licht waardoor bijzondere planten kunnen voorkomen zoals #Dalkruid en #Hengel. (3/15)

Mede hierom komen bijzondere insecten voor zoals #Bosparelmoervlinder en #Vliegendhert, maar ook veel heel erg veel bijzondere (korst)mossen en paddenstoelen zoals bijvoorbeeld #Hanenkam. (4/15)

Het gaat niet goed met de Oude eikenbossen in Nederland. De arme groeiplaats maakt ze erg gevoelig voor verhoogde #stikstofdepositie. Dit veroorzaakt verschillende complexe problemen. (5/15)

Door hoge stikstofbeschikbaarheid concurreren grassen en bramen bijzondere planten (nectar) weg. Dode bladeren verteren minder snel waardoor een dikke strooisellaag ontstaat en bijzondere paddenstoelen verdwijnen. Voor veel korstmossen is een overmaat van stikstof giftig. (6/15)

Verhoogde stikstofdepositie zorgt voor bodemverzuring en het uitspoelen van mineralen. Hierdoor wordt de vitaliteit van bomen slechter en worden ze gevoeliger voor ziekten, plaaginsecten en droogte. Het opener worden van het kronendak versterkt verruigging en vergrassing. (7/15)

Bodemverzuring zorgt voor een mineralenonbalans in het eikenblad. O.a. rupsen krijgen hierdoor te weinig voedingsstoffen binnen. Dit werkt door in het voedselweb tot aan bijv. #Koolmees en #Havik. Hierdoor worden populaties kleiner en gevoeliger voor (lokaal) uitsterven. (8/15)

Betekent dat dat #stikstof het enige probleem is voor de eikenbossen? Nee, het is wel het allerbelangrijkste probleem en het versterkt andere problemen zoals droogte door klimaatverandering en versnippering van kwetsbare populaties. (9/15)

Onderstaande figuur van #StichtingAgrifacts laat zien dat er geen linear verband is tussen natuurkwaliteit en overbelasting door stikstof.

Ik zou dit vertalen als: 'Wanneer we enkel werken aan verlagen van stikstofdepositie zouden we wel eens bedrogen uit kunnen komen.' (10/15)

Dit blijkt ook uit de rapportage "Staat van instandhouding" uit 2019. De negatieve beoordeling van structuur & functie en toekomstperspectief gaat niet enkel over stikstof, maar ook over andere aspecten. (11/15)

natura2000.nl/nieuws/vogel-e…

De arme groeiplaats en ijle bosstructuur maakt de bossen bijvoorbeeld gevoelig voor een dominantie van #AmerikaanseVogelkers. (12/15)

Veel relicten van Oude eikenbossen zijn daarnaast erg klein en worden niet in staat gesteld om zich te verjongen in het omliggende open landschap. Daardoor neemt het areaal af en zijn lokale populaties van bijzondere soorten gevoelig voor lokaal uitsterven. (13/15)

Naast het verlagen van de #stikstofdepositie moeten we dus werken aan robuuste, vitale eikenbossen van voldoende omvang die zich ook kunnen verjongen.
Hier wordt hard aan gewerkt in de verschillende provincies, bijvoorbeeld op de Veluwe. (14/15)

gelderland.nl/themas/natuur/…

Dus geen getwijfel, tegen- meestribbelen of treuzelen, aan het werk voor deze geweldige en unieke bossen!

Zelf op pad? Ga bijv. kijken bij de Mossel (@Natuurmonument), Deelense start (@HogeVeluwe) of Kootwijker boven- en onderbos (@staatsbosbeheer). (15/15)