Thread by @Przewodzik

#ArchitektonicznyTydzień #ZCyfrowegoLamusa

„Słownik architektów i budowniczych Polaków oraz cudzoziemców w Polsce pracujących” Stanisława Łozy z 1917 r. to jedno z najważniejszych dzieł i źródeł do dziejów architektury w Polsce. Dziesiątki biogramów i, co ważne, przypisanie (1)

ich do setek budynków w dawnej Polsce – autor zebrał ten ogromny materiał podczas swojej pracy w Towarzystwie Opieki nad Zabytkami Przeszłości w dziale inwentaryzacji zabytków. A tak pisał o swoich celach we wstępie: „Pomiędzy twórcami dzieł sztuki zwykle najbardziej są (2)

lekceważeni budowniczowie. O ile bowiem o malarzach, rzeźbiarzach i muzykach wiemy mniej więcej wszyscy, co stworzyli lub wykonali, posiadamy odnośne słowniki lub monografie, o tyle autorzy pomników budownictwa, tak świeckiego, jak religijnego, zwykle pozostają nieznani. Przy (3)

opisach kościołów i gmachów, zarówno w artykułach, jak i przewodnikach, podawane są zwykle nazwiska fundatorów, ofiarodawców, konsekratorów, nawet przedsiębiorców budowlanych, czas trwania i koszta budowy, lecz nazwiska twórców w znakomitej większości wypadków są pomijane. (4)

Słyszy się czasami o słynniejszych lub bardziej wziętych budowniczych, częstokroć jednak nie wiadomo, co stawiali lub stawiają, nie mówiąc już o dawniejszych, których nazwiska tylko dzięki sumiennym badaczom nieraz wypadkiem zostały wydobyte z ukrycia. W dawnych bowiem (5)

czasach istniał wśród architektów i muratorów zwyczaj podpisywania lub znaczenia swych dzieł, tak jak to zwykli są czynić artyści innych kunsztów, lecz niestety, wskutek nieumiejętnej lub niedbałej konserwacji, imiona ich zostały zacierane. Później podpisywanie dzieł (6)

architektonicznych wyszło z użycia i dopiero w ostatnich czasach znów zaczęło się przyjmować, zwłaszcza pod wpływem architektów francuzów. Nieliczne zresztą nazwiska architektów tak zwykle były porozsypywane po pamiętnikach, archiwach, czasopismach, że z czasem powstała (7)

myśl zebrania ich w jedną całość, t. j. utworzenia słownika”. (8)

Książkę w wersji cyfrowej można przeglądać i pobrać na stronie Dolnośląskiej Biblioteki Cyfrowej:

dbc.wroc.pl/dlibra/publica…