Vandaag in 1571 wordt in Milaan mijn absolute lievelingsschilder geboren. Michelangelo Merisi, later vooral bekend geworden onder zijn pseudoniem (dankzij de plaats waar hij opgroeide): Caravaggio. Held van de Barok, complete mafkees van beroep. Een draadje. 🧶
Op jonge leeftijd verlaat Caravaggio zijn geboorteplaats waar de pest welig tiert en vele slachtoffers maakt. Helaas legt ook pa Merisi het loodje en vertrekt Little Mike (13 dan) met zijn leermeester Peterzano naar Venetië.
In Venetië wordt hij al beïnvloed door grote Venetiaanse meesters als Titiaan en Giorgione, maar komt ook al een stukje temperament aan de oppervlakte: in 1591 vlucht hij, nadat hij naar verluidt iemand (een agent, prima plan) dodelijk heeft verwond.
Hij vertrekt (via via) naar Rome waar hij al snel als portret- en stillevenschilder naam maakt en ook opvalt bij ene Scipione Borghese (die van die galerie, ja). Maar in 1597 ziet ene kardinaal del Monte het in hem zitten en neemt zijn carrière een vlucht.
Hij maakt meesterwerk na meesterwerk en krijgt opdracht om de Contarelli-kapel in de San Luigi dei Francesi te vullen. Wat een succes! Caravaggio voelt zich nog meer the man en raakt ook steeds vaker betrokken bij vechtpartijen. Hij loopt in het openbaar met een zwaard op straat.
Totdat hij te overmoedig wordt en zijn rivaal, Tomassoni, tijdens een gevecht dodelijk wordt getroffen, waarschijnlijk om de gunst van de befaamde lichtekooi Fillide Melandroni. Zelfs Caravaggio komt hier niet mee weg, wordt ter dood veroordeeld door onthoofding en moet vluchten.
Hij vlucht naar Napels, destijds nog een aparte staat, waar zijn faam en enorme talent hem helpt en hij meerdere altaarstukken mag maken. Hij is een gevierd man in Napels en zijn zelfvertrouwen (en grote bakkes) groeien met de dag.
Helaas wordt hij ook tot in Napels gevolgd door zijn tegenstanders, dus vlucht hij naar Malta waar hij zich aansluit bij de Ridderorde: dat zorgt namelijk voor immuniteit. Hij blijft fantastisch schilderen, maar in een verhit gesprek steekt hij een mederidder. Tsja.
Hij wordt opgesloten, maar weet te ontsnappen en vertrekt naar Sicilië, waar hij zijn toevlucht zoekt in het huis van Mario Minniti, die eerder al model stond voor zijn bekendste werken (zie de foto's). Maar ja, echt aarden kan hij niet dus hij gaat terug naar Napels.
Daar aangekomen hoort hij dat de paus hem gratie schijnt te hebben verleend. Hij neemt drie grote schilderijen mee (als cadeautje), stapt op een boot met bestemming Porto Ercole om met een omweg naar Rome terug te keren en zijn leven weer op te pakken.
Helaas: hij haalt Porto Ercole, maar daar eindigt ook dit verhaal. Of het door vermoeidheid, door ziekte of toch door een Maltezer ridder of Romeinse vijand is? Niemand weet het, maar Caravaggio sterft. En niemand weet zeker waar zijn lichaam is.
Caravaggio was hét voorbeeld van een geniale gek. Hij perfectioneerde het chiaroscuro, later ook bij onze Rembrandt te zien. Maar hij bracht vooral het realisme terug in de schilderijen: kijk naar vieze voeten van mensen, kapotte kleding of rottend fruit. Ik blijf ernaar kijken.
Hij werd maar 38, maar zijn fantastische talent en bewogen leven blijven nog altijd in leven. Caravaggio was uniek en heeft - samen met Bernini - de barok in Italië een smoel gegeven. Ik drink straks een wijntje op zijn leven, maar vooruit: ik laat mijn zwaard thuis.
Voor de liefhebbers én Instagram-gebruikers: op instagram.com/italiartenl/ plaats ik periodiek een Italiaans kunstwerk met mijn eigen omschrijving en subjectieve commentaar. Ik zou het leuk vinden als je me daar volgt! #italiarte
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
Vandaag in 1452 wordt een van de allergrootste kunstenaars ooit geboren: Leonardo da Vinci. In Toscane vlakbij Florence in het gehucht Anchiano, dat weer bij Vinci ligt. Zoon van een notaris en een boerenmeisje, waarvan de roddelpers zou smullen, na een avontuur in het hooi.
De eerste jaren van zijn leven leefde hij bij zijn moeder. Later vertrok hij naar Florence, het middelpunt van de renaissance. Hij ging in de leer bij de grote Andrea del Verrocchio. Die laatste was zo onder de indruk van het talent van Leo, dat hij zwoer nooit meer te schilderen
Die belofte hield hij. Hij gebruikte overigens Leonardo wel als model. Zo is zijn beroemde David gemodelleerd naar het gelaat van de jongen Da Vinci, zo vermoed men. Het beeld past perfect in het tijdsbeeld en toont gelijkenissen met dat van Donatello.
Wat de Gouden Eeuw voor Amsterdam was, was de Renaissance voor Florence. De stad bloeide en groeide als nooit tevoren en werd het centrum van de macht in Italië en van de kunst in (West-)Europa. Macht, schoonheid, roem, opkomst en teloorgang: het kenschetst de stad.
De term Renaissance werd pas veel later geïntroduceerd door Giorgio Vasari (later meer over hem), die eigenlijk de eerste kunsthistoricus was. Hij beschrijft vooral de terugkeer naar de (waarden van de) klassieke oudheid en het mensbeeld. Grofweg start de Renaissance met Cimabue.
Cimabue (1240-1302) wordt gezien als de eerste Renaissance-kunstenaar. Hij maakte schilderwerken in de Byzantijnse traditie, maar dan mét diepgang en in meer levensechte verhoudingen. Hij was een ongekende pionier en geroemd door o.a. tijdgenoot Dante. Hij was ook heel lelijk.