روشنفکران عصر #رضاشاه برخلاف بسیاری از فرزندان فکری خویش در دهه‌های آینده، هم ازغرب و هم ازجامعه و سنت ایران درک روشنی داشتند نه افسون شده‌ی شکوه و شوکت غرب بودند و نه اسیر مالیخولیای غرب زدگی وغرب هراسی، بنابراین نمیتوان ازین عصر سخن گفت و از نقدهای عرفی(سکولار)این روشنفکران/۱
بر سنت دینی یاد نکرد نقد بر سنت‌گرایان، مانند آنچه در داستان “درد دل ملا قربانعلی”#جمالزاده آمده است بخشی از برنامه‌ی روشنفکران برای آزادسازی جامعه از سرپرستی فکری سنت پیشگان بود شیخ فضل اله نوری و ستایش‌اش از به توپ بستن مجلس، مخالفت روحانیان با طرح جمهوری و براندازی دستگاه /۲
خودکامگی سلطنت و مقاومت آنان در برابر رفع تبعیض‌های اجتماعی و حقوقی علیه زنان ضرورت چنین نقدی را در خاطر روشنفکران زنده نگه میداشت حقیقت این است که پیش از این دوران ایرانیان درک روشنی از تاریخ ایران باستان نداشتند این دوره آگاهی تاریخی آنان را در پی پژوهشهای اندیشمندان متعهد /۳
ایرانی و همتایان غربی شان دوچندان ساخت یادآوری تاریخ گذشته برای نسلی که چرخش روزگار کنونی آنان را به بازیگرانی بی‌اهمیت در پهنه‌ی جهانی تبدیل کرده بود گونه‌ای آرامش روحی فراهم میکرد و در همانحال برآتش ملی‌گرایی آنان دامن میزد چنین است که خودکامگی #رضاشاه نه تنها مانع رشد فرهنگی/۴
این دوران نبود که ناخودآگاه به روند این رشد یاری نیز رساند چرا که بسیار فرهیختگانی که درین دوران پهنه‌ی سیاست را ترک میکردند قلمرو فرهنگ را برای تکاپوی‌های اندیشگی خویش برمی گزیدند نمونه‌های روشن آنرا را میتوان در زندگی علی اکبر دهخدا که از سیاست‌ورزی به لغت نامه‌نگاری روی آورد/۵
در رفتار مشیرالدوله پیرنیا که به گروه تاریخ‌نگاران پیوست و فروغی که پس از رویداد مسجدگوهرشاد و درپی تیرباران پدردامادش ازنخست وزیری برکنارشد و برای۶سال تنها به کارهای علمی و ادبی پرداخت بازجست“ورق پاره‌های زندان”بزرگ علوی و“یادداشتهای زندان”علی دشتی نیز در شمار همین نمونه‌هایند/۶
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
