GökTürk hükümdar sülâlesi olan Aşına ailesinin atası bir dişi kurt idi. 6.-7. yüzyıllarda Türk halk çevresinde kurt-ata inancı çok yaygındı. GökTürk hakanları, atalarının hâtırasına hürmetten, otağlarının önüne altın kurt başlı tuğ dikiyorlardı. 
Böylece kurt-başlı sancak hakanlık alâmeti olmuştu. Ancak bu telâkki çok eski bir Türk geleneğinin devamı idi. M.Ö. Asya Hunlarında, hatta o tarihlerde Batı Türkistan'da oturan Wu-sunlarda kurttan türeme efsanesi ve dişi kurt tarafından verilen süt ile besleniyordu.
Aynı efsane Tabgaçlarda da vardı. Tabgaç ülkesinde "kurt dağları", "kurt nehirleri" ve kurt dağına ait bir sunak bulunuyordu. Uygurların diğer bir menşe efsanesi, bunları da kurt'a bağlıyordu. Türklerle kurt'un efsanevi ilgisi İslâm ve Süryânî kaynaklarında da akisler bulmuştu.
Kaynaklarda Avrupa Hunlarından "Kuzey Kurtları" diye bahsedilmesi ve Hun-Kurt (=Hunwulf: Skir kralının kardeşi) gibi isimlerin görülmesi de Batı Hunlarında kurt geleneğinin izleri olsa gerektir. Batı (Bulgar) Türklerinde kurt kelimesinin özel ad olarak da kullanıldığı anlaşılıyor
Kurt'un Türkçede diğer adı börfûiı ve bu kelime Orhun kitabelerinde, Uygur Türkçesi vesikalarda, Dîvânu Lugâti't-Türk'te ve Oğuz Kağan destanında geçer. Çin kaynaklarında "Fu-li" şekli ile yer adı, şahıs adı, kavim soyadı vb. olarak çok zikredilir.
Ünlü Tabgaç Hükümdarı Tai-Wu (424-452)'nun lakabı Fu-li veya Fo-H (= Böri) idi. GökTürk hakanlığının hassa ordusu mensuplarına da "Fu-li" deniyordu. Etnoloji ilmine göre kurt motifi Türkler için "tipik"tir, yani başka kavimlerde görülmeyen etnografik belirtidir.
Eski Çin kaynaklarında bile Türk aslından olmayan bazı kavimler "kurttan türeyenlerden değildir" şeklinde ayırt edilmiştir. Türk destanlarında kurt, ayrıca yol gösteren, buhranlı anlarda imdada yetişen bir varlıktır.
Uygurların "Kutlu Dağ" efsanesinde kurt, ülkeye bereket ve saadet getirdiğine inanılan kutlu bir kayanın Çinlilere verilmesinden sonra, uğursuzluk çöken memleketin açlığa mahkûm olması üzerine kendilerine yeni yurt arayan Uygurlara rehberlik etmişti.
Batıda (11. yy. sonu) Kumanlarda yardımına başvurulduğuna dair kayıtlar bulunan kurt'un rehberlik rolü de M. 2. asır ortalarına kadar geri gitmektedir.
📚İbrahim Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü
📚İbrahim Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
