We wrześniu 1991 r. w Alpach Ötzalskich w Austrii na wysokości 3210 m n.p.m dwoje turystów znalazło zwłoki mężczyzny. Szybko zaalarmowali służby ratunkowe, myśląc, że to jakiś zaginiony alpinista. Ekipa ratunkowa podczas próby wyciągnięcia z (1)
lodowca uszkodziła mu miednicę - wtedy jeszcze nikt nie zdawał sobie sprawy, że świetnie zachowane w lodowcu zwłoki nie należą do współczesnego człowieka. Po przewiezieniu na uniwersytet w Innsbrucku szybko zorientowano się, że ciało ok. 45 -letniego mężczyzny należało do (2)
człowieka, który nie żyje od bardzo dawna - po badaniach ustalono, że zmarł ok. 3300 lat p.n.e. Ötzi, bo tak go nazwano, miał 157 cm wzrostu, ważył około 50 kg, a jego ciało był pokryte licznymi tatuażami. Jego ostatnim posiłkiem było mięso jelenia i kozicy, roślinne (3)
korzonki, owoce i ziarna. Ubrany był w skóry różnych zwierząt, na nogach buty splecione z łyka. Przy sobie miał też torbę, miedzianą siekierę, krzemienny nóż, hubę oraz łuk i kołczan ze strzałami. Ötzi niemal na pewno padł ofiarą morderstwa – być może był to rodzaj zabójstwa (4)
rytualnego, ale równie dobrze mógł to być po prostu konflikt z innymi ludźmi. Na jego ciele było sporo śladów uderzenia tępym narzędziem, a w jego plecach tkwił grot strzały – był złamany, być może ktoś próbował mu pomóc. Badania wykazały, że mimo aktywnego trybu życia i (5)
całkiem zrównoważonej diety, miał genetyczne predyspozycje do choroby wieńcowej i cierpiał na arteriosklerozę. Ötzi został znaleziony w pasie granicznym między Austrią i Włochami, co spowodowało konflikt o to, do którego kraju „należy” mumia. Ostatecznie ustalono, że były to (6)
Włochy i stąd też dzisiaj Ötzi przechowywany jest w specjalnie chłodzonym pomieszczeniu w Muzeum Archeologicznym Południowego Tyrolu w Bolzano. (7)
Niedzielne popołudnie zatem pora na nową święcką tradycję, czyli cotygodniową porcje ciekawych mapek
Na początek - Cała woda na Europie (księżycu Jowisza) vs cała woda na Ziemi (1)
50% populacji Wielkiej Brytanii mieszka wewnątrz tego okręgu (2)
Nazwy cyklonów tropikalnych w różnych częściach świata (3)
Pewnie kilka osób czeka na salwę mapkową, zatem zaczynamy - dziś 28 dzień kwietnia, zatem aż 28 kart! Ciekawe czy ktoś zobaczyć wszystkie.
Zaczynamy nietypowo - na pierwszy rzut oka coś się tu nie zgadza i tak właśnie jest - Włochy i Grecja zostały zamienione z Półwyspem Skandynawskim (1)
Rzymskie miasto Londinium (czyli dzisiejszy Londyn) około 200 r. n.e. (2)
Od 2000 roku każdy złoty medalista Igrzysk Olimpijskich w piłce wodnej mężczyzn urodził się w tym okręgu (3)
Napisałem dziś 4 minirecenje filmowe (!) i tym samym omówiłem wszystkie 10 filmów nominowanych do Oscara za najlepszy obraz - w tym wątek zbieram je razem. Moim zdanie wygra "Oppenheimer" i to o nim tekst przypominam jako pierwszy.
A jeśli miałbyś chęć postawić mi kawę za tę pisaninę, to nie mam nic przeciwko: buycoffee.to/przewodzik
1. Teodor Parnicki „Srebrne orły”
2. Sándor Márai „Żar”
3. Teodor Parnicki „Tylko Beatrycze”
4. Leopold Buczkowski „Czarny potok”
5. Erich Maria Remarque „Łuk triumfalny”
6. Hanna Malewska „Kamienie wołać będą”
7. Wiesław Myśliwski „Ucho igielne”
8. Eric Vuillard „Porządek dnia”
9. Andy Weir „Projekt Hail Mary”
10. Andrea Camilleri „Kształt wody”
11. Abdulrazak Gurnah „Powróceni”
12. Jaume Cabré „Wyznaję”
13. Hervé le Tellier „Anomalia”
14. Paolo Cognetti „Osiem gór”
15. P. D. James „Zakryjcie jej twarz”
Najlepsze książki non-fiction przeczytane w 2023 roku
1. Julian Sancton „Obłęd na krańcu świata. Wyprawa statku Belgica w mrok antarktycznej nocy”
2. Grzegorz Kucharczyk „Prusy. Pięć wieków”
3. Tomasz Wiślicz „Zelman Wolfowicz i jego rządy w starostwie drohobyckim w połowie XVIII w.”
4. Błażej Brzostek „Wstecz. Historia Warszawy do początku”
5. Orlando Figes „Europejczycy. Początki kosmopolitycznej kultury
6. Chris Miller „Wielka wojna o chipy. Jak USA i Chiny walczą o technologiczną dominację nad światem”
7. Régine Pernoud „Blask średniowiecza”
8. Adam Hochschild „Duch króla Leopolda. Opowieść o chciwości, terrorze i bohaterstwie w kolonialnej Afryce”
9. Massimo Pigliucci „Bujda na resorach. Jak odróżnić naukę od bredni”
10. Milewska „Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL”
11. David Grann „Czas krwawego księżyca. Zabójstwa Indian Osagów i narodziny FBI”
12. William Davies „Przemysł szczęścia. Jak politycy i biznesmeni sprzedali nam well-being”
13. Filip Springer „Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL”
14. Daniel Kahneman, Olivier Sibony. Cass R. Sunstein „Szum, czyli skąd się biorą błędy w naszych decyzjach
15. Grzegorz Piątek „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939”
16. Krzysztof Wojczal „#To jest nasza wojna. Ukraina i Polska na wspólnym froncie”
17. Danusha V. Goska „Biegański. Stereotyp Polaka bydlaka w stosunkach polsko-żydowskich i amerykańskiej kulturze popularnej”
18. Matt Taibbi „Nienawiść sp. z o.o. Jak dzisiejsze media każą nam gardzić sobą nawzajem”
19. Mateusz Wyżga „Chłopstwo. Historia bez krawata”
20. Tadeusz Cegielski „Detektyw w krainie cudów. Powieść kryminalna i narodziny nowoczesności (1841-1941)”
Najlepsze książki w ramach #LekturyWtóre, czyli czytane powtórnie
1. Stanisław Lem „Golem XIV” 2. Jacek Dukaj „Lód” 3. Italo Calvino „Jeśli zimową nocą podróżny” 4. Edward Stachura „Siekierezada” 5. Alejo Carpentier „Podróż do źródeł czasu” 6. Edward Stachura „Cała jaskrawość”
#WłoskiTydzień zbliża się do końca (jutro jeszcze coś tam będzie) zatem tradycyjnie jako deser, bo przecież wszyscy lubią mapy, wątek z ciekawymi kartami związanymi z Włochami. Na początek siedziby największych włoskich koncernów (1)
Maksymalna odczuwalna intensywność sejsmiczna we Włoszech (2)
Komiksowa mapa Włoch jako Giuseppe Garibaldi, rysunek Lilian Lancaster z "Geographical Fun", Londyn 1868 rok (3)
Ostatni dzień #AmerykańskiTydzień zakończę prawdziwą salwą #Mapografia - wątek z najciekawszymi mapkami dotyczącymi USA, które znalazłem w sieci.
Na początek - stany o mniejszej populacji niż hrabstwo Los Angeles (1)
Najpopularniejsze nazwiska w Stanach Zjednoczonych według stanów (2)
Najczęstszy kraj urodzenia mieszkańców USA urodzonych za granicą, bez Meksyku. Dane za lata 2013-2017, więc pewnie dziś trochę inaczej to wygląda (3)