Ernest Dorsz Profile picture
Mar 26, 2023 27 tweets 9 min read Read on X
Co ma wspolnego fotolitografia, czcionka szeryfowa i Czeburaszka?
Na to pytanie postaramy sie znalezc odpowiedz w tym odcinku #mikroprzewodniki.
Do napisania tego tekstu zainspirowala mnie NVIDIA, ktora chwalila sie wypuszczeniem nowego produktu cuLitho.
Na poczatku zupelnie nie wiedzialem, co to jest, ani czym to sie je.
Ten watek jest po to, zeby to odczarowac, bo niewykluczone, ze jestescie rownie skonfundowani co ja na poczatku.
Takze, zapnijcie pasy, bo zabieram Was do zaczarowanego swiata computentional litograhpy.
Wczesniej, w tym tygodniu krotko pisalem jak wyglada proces fotolitografii.
Dla przypomnienia proces fotolitografii mozemy podzielic na 2 typy: pozytywowa i negatywowa.
W przypadku pozytywowej naswietlanie emulsji swiatlem UV sprawia, ze emulsja staje sie rozpuszczalna w solverze
W negatywowej jest odwrotnie i to naswietlone fragmenty staja sie odporne. Obecnie w przemysle wykorzystywane sa oba rodzaje, ale to wlasnie pozytywowa daje lepsza rozdzielczosc, wiec to na niej sie skupimy.
Bedzie to skrotowy opis.
No, wiec fotolitografia sluzy odwzorowaniu jakiegos ksztaltu w warstwie materialu.
Powiedzmy, ze osadzilismy sobie dwutlenek krzemu i chcemy zrobic tak, zeby byl on tylko w konkretnych miejscach, zeby sluzyl jako tlenek bramkowy w naszych tranzystorach.
Po procesie osadzania SiO2 znajduje sie na calym waflu krzemowym. Co wiec robimy?
Najpierw polewamy nasz wafalek fotorezystem (NIE FOTOREZYSTOREM), czyli swiatloczulym zwiazkiem organicznym.
Nastepnie umieszczamy go w wirowce, ktora dzieki sile odsrodkowej sprawia, ze fotorezyst jednorodnie pokrywa cala powierzchnie. Wszystkie nierownomiernosci moga spowodowac problemy z procesem.
Wkladamy do pieca, zeby wstepnie utwardzic rezyst, zeby nie rozlewal sie podczas ruchu
Nastepnie wkladamy go do skanera (AMSL i EUV), ktora naswietla rezyst przez specjalna maske. Rezyst jest naswietlany tylko w tych miejscach, gdzie maska jest przezroczysta.
Tam, gdzie w rezyst uderza foton zachodzi reakcja chemiczna, ktora sprawia, ze fotorezyst staje sie slabszy
Nastepnie jeszcze raz do piecyka na PEB (ang. post exposure bake), zeby dokonczyc reakcje chem. zainicijowana przez fotony.
Wkladamy do rozpuszczalnika. Naswietlony rezyst rozpuszcza sie. I mamy odwzorowany ksztalt. Potem jescze raz do piecyka na tzw. Hard Bake.
Stabilizuje to ksztalty, w celu poprawy rozdzielczosci. W tym monencie nasza warstwa SiO2 jest pokryta wzorkami z fotoemulsji. Zeby odwzorowac ksztalty w SiO2, wkladamy wafel do kwasu fluorowodorwego (HF).
To jest tzw. trawienie na mokro. Mozna jeszcze na sucho w plazmie.
Utwardzony rezyst chroni SiO2 przed kwasem. A ten niepokryty zostaje strawiony. Nastepnie usuwamy sam fotorezyst. Voilas. Mamy wzor na SiO2.
I tutaj nasuwa sie pytanie. Czy nasz wzorek na krzemie pokrywa sie z tym co jest na masce fotolitograficznej?
Oczywiscie nie.
Co moglo pojsc nie tak? Duzo rzeczy. Sami widzicie, ze taka fotolitografia to calkiem skomplikowany proces. Nawet w tej uproszczeonej przez mnie wersji.
1) Naswietlanie.
W technologii EUV wykorzystujemy dlugosc fali rowna ~14 nm, ksztalty ktore chcemy odwzorowac sa niewiele wieksze.
Przypomnijmy sobie ze szkoly sredniej co sie dzieje z fala, kiedy napotyka ona obiekt porownywalny do dlugosci jej fali. Zasada Huygensa sie klania.
Ktora mowi, ze kazdy punkt osrodka do ktorego dotrze czolo fali staje sie zrodlem nowej fali (notabene nie znam w PL nikogo, kto potrafilby wymowic jego nazwisko).
Prowadzi to do dyfrakcji, interferencji i innych zjawisk, ktore sprawiaja, ze wzorek zaczyna nam sie znieksztalcac.
2) Reakcje chemiczne w fotoemulsji.
Tutaj tez moze sie cos zle zadziac, fotoemulsja bedzie niedostatecznie dlugo oswietlona albo za dlugo.
Reakcja z rozpuszczalnikiem moze tez zle przebiec. To wszytsko powoduje, ze wzorek samej emulsji moze tez byc inny niz tego na masce.
3) Reakcje chemiczne trawienia SiO2 w HF.
Podobnie do pkt 2). A to okazuje sie, ze jak mamy jakis ksztalt w SiO2 to rogi trawia sie szybciej niz proste krawedzie.
A to jakies podtrawienia tam gdzie bysmy tego nie chcieli.
O czym to wszystko swiadczy? Miedzy innymi o tym, ze sam proces naswietlania nie wyznacza rozdzielczosci naszego wzorku w krzemie. Trzeba wziac tez pod uwage inne procesy.
Trawienie, wywolywanie itp. Fajnie byloby wiedziec na zas, jak bedzie wygladal nasz koncowy wzor.
I tutaj. Tam, ram , tam, tam. Wchodzi cala na bialo computetional photolitography.
Ktorej zadaniem jest przewidziec jak bedzie wygladal koncy wzorek na podstawie samej maski fotolitograficznej i jak zmienic nasza maske, tak aby uzyskac na koncu ksztalt zblizony do oczekiwanego.
To jest swego rodzaju pogodzenie sie z faktem, ze nie uda nam sie wyeliminowac wszystkich niedoskonalosci procesowych.
Mozemy robic coraz lepsza fotolitografie, wynajydwac jeszcze lepsze emulsje, procesy trawienia itp. Ale po co? Skoro mozemy sie z nimi pogodzic.
Po prostu zmodyfikowac nasz wzorek na masce tak, aby wzorek koncowy po tych wszystkich znieksztalceniach wygladal tak jak chcemy. Ten proces nazywamy OPC (ang. Optical proximity correction).
Widzimy, ze program ktory to przewiduje musi byc bardzo zaawansowany.
Musi brac pod uwage caly system optyczny (soczewka, zrodlo swiatla, itp.) i na podstawie rownan Maxwella przewidziec ksztalt fali juz docierajacej do rezystu.
W przypadku tak energetycznych fotonow (cwiczenie dla chetnych: oblicz energie fotonu, dla dl. fali w EUV - 14 nm)
i takich rozmiarow konieczne jest odejscie od rozumienia swiatla jako fali i liczenie przy pomocy sym. Monte Carlo, jak wyglada dystrybucja przestrzenna fotonow na emulsji (ziarnistosc).
Potem oczywiscie trzeba przesymulowac cala chemie zwiazana z emulsja.
Dynamika polimerow, fotochemia, reakcje dyfuzji. Bardzo skomplikowane. Z trawieniem jest podobnie. Duzo fizyki i klasycznej i kwantowej, statystyka, chemia. To naprawde skomplikowane programy.
Wszystko po to, zeby lepiej przewidziec koncowy ksztalt. Symulacje trwaja dlugo.
U nas mamy specjalna kolejke dla ludzi zajmujacym sie tym. Wrzucaja obliczenia na serwer i przychodza za 3 dni popatrzec co wyszlo.
No i wyjdzie np. to. Okazuje sie , ze np rysujac ksztalty na masce warto dodawac szeryfy. Wtedy nasz koncowy ksztalt bedzie blizszy zamierzonemu.
No i co to ma do NVIDII i tego cuLitho?
Ano przyszla sobie NVIDIA i pomyslala - "Hej strasznie dlugo Wam to zajmuje nerdy. Znacie sie na tej calej fizyce, chemii a nie na algorytmach."
Wzieli sobie te wszystkie rownanka, wszystkie toole i zmodyfikowali tak, zeby szybciej chodzily. Wczesniej to wszystko bylo zoptymalizowane pod CPU.
Przysla NVIDIA i zrobila tak, ze mozna to teraz odpalac na GPU. Ich GPU of course. Cos tam pewnie dodala jeszcze od siebie.
No i teraz bedzie to mozna robic taniej, szybciej i dokladniej. Same plusy.
Na dzisiaj to tyle. E(L)o.

• • •

Missing some Tweet in this thread? You can try to force a refresh
 

Keep Current with Ernest Dorsz

Ernest Dorsz Profile picture

Stay in touch and get notified when new unrolls are available from this author!

Read all threads

This Thread may be Removed Anytime!

PDF

Twitter may remove this content at anytime! Save it as PDF for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video
  1. Follow @ThreadReaderApp to mention us!

  2. From a Twitter thread mention us with a keyword "unroll"
@threadreaderapp unroll

Practice here first or read more on our help page!

More from @ernest_dorsz

Aug 3, 2024
Dobra, to wątek na szybko.
O co chodzi z zepsutymi procesorami Intela? Nie mam pojęcia. Podobno jest to kwestia utlenienia miedzianej metalizacji. Ale co to ma wspólnego z ALD? Czym w ogóle jest ALD?

Spieszę z wyjaśnieniami, bo sam temat jest ciekawy.
Image
Wszystko zaczęło się od tego, że procesory Intela 13/14 generacji zachowywały się niestabilnie (co to kurwa znaczy - niestabilnie). Samo to jest nudne jak flaki z olejem. Nawet się cieszę, bo to oznacza płacz gamerów - miód na moje serce. Ciekawiej robi się jak popatrzymy co jest Image
przyczyną tego dziwnego zachowania procesorów. Nie wnikając jak ktoś doszedł do tego, że problem tkwi w utlenieniu metalizacji popatrzmy co tak naprawdę oznacza, że "utlenione TSV przez niewłaściwy proces ALD". Image
Read 30 tweets
Feb 4, 2024
2 tygodnie temu na antenenie radia ZET w audycji #biznesmiedzywierszami odbyła się rozmowa pomiędzy redaktorem Tomaszkiewiczem, a Michałem Dżogą - country menagerem @IntelPolska. Niestety pozostała ona niezauważona, a szkoda bo padło podczas jej pare ciekawych informacji. 🧵
1⃣ Europa - technoskansen?
W latach 90ch Europa odpowiadała za 44%‼️ produkcji półprzewodników na świecie. Obecnie wynosi on około 8%. Ponadto, rodzime firmy europejskie takie jak STMicro, czy Infineon koncentruja się na zupełnie innych, mniej zaawansowanych (duże uproszczenie) Image
produktach. Europejski przemysł przegrał z konkurencją z Azji, a europejczykom szczerze powiedziawszy średnio zależało na jego ratowaniu. Ciężka, stosunkowo niskomarżowa produkcja wykonywana była w Azji, a do Europy trafiały np. tanie czipy, które wsadzało się do luksusowych aut
Read 25 tweets
Jan 18, 2024
Polecam wszystkim arcyciekawą rozmowę na World Economic Forum między Klausem Schwabem, a CEO Intela - Patem Gelsingerem.

W trakcie półgodzinnej rozmowy rozmowy poruszone zostało parę niezwykle interesujących tematów. Zapraszam z tej okazji na krótki wątek🧵 Image
1⃣ Nowa ropa🛢️

Pat twierdzi, że tak jak geopolityka XX wieku determinowana była głównie przez dostęp do ropy naftowej, tak kluczowym zasobem w XXI wieku będzie infrastruktura obliczeniowa, w tym półprzewodniki.
2⃣ Dlaczego Zachód stracił półprzewodniki🌎?

Tutaj Pat wyróżnia 2 kluczowe elementy. W pierwszym mówi o rodzaju ślepoty, która opanowała zachodnie społeczeństwa. Tworzenie łańcuchów dostaw podyktowane było przede wszystkim krótkotrwałym interesem ekonomicznym.
Read 14 tweets
Nov 7, 2023
Elo, dzisiaj na profilu kol. @mbukows znalazłem link do ciekawego artykułu autorstwa @TSniedziewski pod tytułem "Czy branża półprzewodników ominie Polskę przez brak CPK?". Potem ten artykuł zacytował kol. @sjanus_pl, a na końcu @DuchMateusz popełnił o tym wątek.
Jako osoba, która nieco orientuje się jak wygląda przemysł półprzewodnikowy, badania nad nimi oraz polskie realia poczułem się wywołany do odpowiedzi. Na wstępie zaznaczę od razu moje stanowisko względem pomysłu CPK - niech powstanie, choć widzę min 10 bardziej palących problemów
Ponieważ artykuł kol. @TSniedziewski, którego lekturę zresztą polecam (), jest w formie pytania spieszę z odpowiedzią.
Czy branża ... brak CPK? - NIE.
Pozwoliłem sobie skorzystać z prawo nagłówków Betteridge’a, ale już spieszę z rozwinięciem.rynek-lotniczy.pl/wiadomosci/czy…
Read 19 tweets
Nov 5, 2023
Zapraszam Was na pierwszy (i być może ostatni) odcinek Journal Clubu, do którego zainspirowal mnie @MStefan92 tagując mnie w linku do artykulu z SCMP, które twierdzi, że "Chinczykom udało się opracować scalak fotoniczny, ktory działa 3000 razy szybciej niż A100 od Nvidii". Image
Moim naturalnym instynktem oczywiście było olanie tego gówna, bo porównywanie czipów elektronicznych i fotonicznych to jak porownanie jablek i pomaranczy. Ale coś mnie podkusiło i zacząłem trochę drążyć. Jak się okazało bardzo słusznie, bo dzięki temu poznałem kawałek bardzo
ciekawej technologii, którą zamierzam omówić w tym wątku. Tematyka jest wybitnie interesująca, ponieważ znajduje się na przecięciu fotoniki, sieci neuronowych i obliczeń analogowych. Macie to szczęście, że na wszystkich 3 tematach znam się gorzej niż średnio, ale za to ten wpis
Read 26 tweets
Oct 2, 2023
DRAM - part I

Robienie z siebie błazna i denerwowanie się na przypadkowych ludzi w internecie to bardzo wyczerpujące hobby. Z tego powodu w ramach odpoczynku postanowiłem napisać coś bardziej merytorycznego. Ostatnio spytałem się Was, o czym chcecie żebym napisał wątek. Image
Mam nadzieję, że nie spodziewaliście się, że wezmę Waszą decyzję pod uwagę. Tak ten wpis będzie o temacie, na który zagłosowało najmniej osób. Dzisiaj wracamy do mojego ulubionego cyklu „Fantastyczne pamięci komputerowe i jak je znaleźć”.
Także rozsiądźcie się wygodnie i zapnijcie pasy, ‘cause Kansas is going bye-bye.
TRIGGER WARNING TEN WPIS MOŻE NOSIĆ ZNAMIONA MERYTORYCZNOŚCI Image
Read 26 tweets

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just two indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3/month or $30/year) and get exclusive features!

Become Premium

Don't want to be a Premium member but still want to support us?

Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal

Or Donate anonymously using crypto!

Ethereum

0xfe58350B80634f60Fa6Dc149a72b4DFbc17D341E copy

Bitcoin

3ATGMxNzCUFzxpMCHL5sWSt4DVtS8UqXpi copy

Thank you for your support!

Follow Us!

:(