Józef Kasprowicz Profile picture
Jun 9, 2023 16 tweets 6 min read Read on X
Ciesz się, że zabiłem ci rodziców, dostaniesz odszkodowanie - powiedział do syna swoich ofiar.

9.06.1926 urodził się Jerzy Vaulin. Reżyser i dokumentalista, bywalec salonów PRL i III RP.

Morderca mjr. Antoniego Żubryda i jego żony, Janiny.

Wątek o zbrodni bez kary⬇️

(1) Image
Jest lato 1946. Dawny żołnierz AK z Podkarpacia, a obecnie student Politechniki Wrocławskiej, trafia w ręce UB. Nie potrzeba było nacisków, namówienie go do współpracy było dość proste. Nowo pozyskany agent przyjmuje pseudonim "Moskit".

To właśnie Jerzy Vaulin.

(2) Image
W tym czasie na Podkarpaciu działa Samodzielny Batalion Operacyjny NSZ "Zuch", dowodzony przez mjr. Antoniego Żubryda (zdjęcie). Zwalcza UB, KBW, chroni ludność przed UPA. Likwiduje też jednego z najwyższych rangą Sowietów zabitych przez podziemie - ppłk Teodora Rajewskiego.

(3) Image
Komuniści próbują na wszelkie sposoby zniszczyć "Zucha". Posuwają się bardzo daleko. W maju i czerwcu urządzają w Sanoku na stadionie i na rynku publiczne egzekucję żołnierzy NSZ, na które spędzają nawet dzieci. Bez skutku.

Postanawiają więc podstawić do oddziału agenta.

(4) Image
"Moskit" (zdjęcie) szybko zdobywa zaufanie oddziału i dowódcy. W końcu, jest dawnym partyzantem stąd. Zostaje jednym z osobistych ochroniarzy Żubryda.

W październiku 1946 walka oddziału jest już skończona... Żubryd planuje, wraz z rodziną, wyjechać na Zachód, przez Austrię.

(5) Image
26.10.1946 Antoni Żubryd, jego żona Janina (oboje na zdjęciu) i Vaulin zatrzymują się na nocleg w Malinówce, w gajówce prowadzonej przez pana Gerlacha. Pod pretekstem poszukania nowej trasy przejścia przez granicę, Vaulin wyciąga z Żubryda z gajówki. O 19.00 idą do lasu.

(6) Image
Antoni Żubryd (zdjęcie) niczego nie podejrzewał. W lesie Vaulin strzeli mu, tchórzliwie i z zaskoczenia, w tył głowy.

A potem wróci do gajówki i zapyta Gerlacha i Janinę, czy słyszeli strzały. Kłamiąc, iż podobno komunistyczne oddziały urządzają obławę w okolicy.

(7) Image
Janinie Żubryd (zdjęcie) mówi, że mąż czeka w nowej kryjówce. Idą do lasu. Morduje ją w ten sam sposób - strzałem w tył głowy.

Janina była w 8-mym miesiącu ciąży.

Rano Gerlach znajduje zwłoki ofiar Vaulina. Obrabowane z broni i biżuterii. Ich ciała następnie przejmie UB.

(8) Image
Agenta Vaulina prowadził późniejszy gen. Władysław Pożoga (zdjęcie). Rozkaz zamordowania Żubryda potwierdził w książce "Siedem rozmów z gen. dywizji W. Pożogą...".

Potem wysłał 120 ludzi, by aresztować teściową, ciotkę i 5-letniego syna Żubrydów (najmłodszy więzień PRL).

(9) Image
W PRL Vaulin (na zdjęciu z prawej, na planie filmu o akcji pod Arsenałem), również dzięki wsparciu bezpieki, robi karierę. Jest reżyserem 20 filmów fabularnych i dokumentalnych. Laureatem wielu nagród. Przyjacielem artystów. O jego przeszłości nic nikt wtedy jeszcze nie wie

(10) Image
Po 1989 zaczynają pojawiać się pytania. Vaulin, na łamach Wyborczej, przyznaje się do zabójstwa. Wymyśla jednak swoją wersję - działał w samoobronie, gdyż Żubryd miał odkryć w nim agenta i planował go zlikwidować.

Po jego stronie stają elity. W tym... Andrzej Wajda....

(11) Image
"Przywarłem do niego, a on odepchnął mnie od siebie, żeby mieć miejsce do strzału. Wtedy ja pierwszy wyrwałem ten swój pistolet i bach! Bach! Strzeliłem dwa razy, broń zadziałała. On przewrócił się i charczał (...) I wtedy poczułem zwycięstwo" - tak opisywał to w wywiadzie.

(12) Image
„Słowa te kreśli człowiek, który przed pół wiekiem odebrał życie pańskim rodzicom”

W 1997 Vaulin pojawi się w domu syna Żubrydów (na zdjęciu, jako dziecko), wręczając jego żonie list. List mordercy do syna ofiar. Powtórzy swoją wersję. Będzie niemal chwalił się zbrodnią.

(13) Image
O Vaulinie powstał film: "List do syna". Na pytanie dlaczego zamordował Żubrydów odpowiada w nim: "może z sadyzmu, a może lubię zabijać ludzi?"

Vaulin zablokował jego emisję w TVP. Powołał się na to, iż... nie dostał tantiemów za wykorzystanie w nim listu, który napisał.

(14) Image
W 1999 rusza proces. Wersję Vaulina o samoobronie obalono. Na bazie zdjęć ciał Antoniego i Janiny Żubrydów, które wykonało UB, biegli ustalili, iż strzelono im w tył głowy. Mimo to, sąd umorzył postępowanie.

Zbrodnię Vaulina uznano za przedawnione przestępstwo pospolite.

(15) Image
Jerzy Vaulin zmarł w 2015. Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (na zdjęciu jego grób).

Szczątków zamordowanych przez niego Antoniego i Janiny Żubrydów nie odnaleziono do dziś. Prawdopodobnie zakopano je gdzieś na zamku w Rzeszowie.

(16) Image

• • •

Missing some Tweet in this thread? You can try to force a refresh
 

Keep Current with Józef Kasprowicz

Józef Kasprowicz Profile picture

Stay in touch and get notified when new unrolls are available from this author!

Read all threads

This Thread may be Removed Anytime!

PDF

Twitter may remove this content at anytime! Save it as PDF for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video
  1. Follow @ThreadReaderApp to mention us!

  2. From a Twitter thread mention us with a keyword "unroll"
@threadreaderapp unroll

Practice here first or read more on our help page!

More from @JozefKasprowicz

Dec 3, 2024
To była scena jak z greckiej tragedii. Ich dwóch, dowódca i młody żołnierz. Tamtych, UB i KBW, aż 150.

Wybiegli ku nim. Chłopak padł ranny. Zawołał dowódcę. Ów podszedł. Przeżegnał go. Po czym dobił strzałem w głowę. I sam odebrał sobie życie.

Byli to ojciec i syn.

Wątek⬇️
1/ Na zdjęciu: inscenizacja sceny śmierci por. Kazimierza Żebrowskiego "Bąka" i jego syna, Jerzego Żebrowskiego "Konara". Grafika ta znajduje się na odsłoniętym kilka dni temu w miejscu ich śmierci pomniku.
Urodził się w 1901 w Żebrach k. Łomży. Tę wieś jego rodzina, Żebrowscy herbu Jasieńczyk, dostali od Władysława Jagiełły w zamian za udział w wojnie z Krzyżakami.

Był wnukiem powstańca 1863, brat walczył w wojnie 1920.

Kazimierz Żebrowski miał skąd czerpać życiowe wzory.

2/ Na zdjęciu: położenie wsi Żebry-Wybranowo, gdzie urodził się Kazimierz Żebrowski, na mapie Polski (Wikipedia)
We wrześniu 1939 Kazimierz zostaje powołany do wojska. Trafia do żandarmerii.

Dostaje się do sowieckiej niewoli. Wywożą go do obozu w Kozielsku.

Jako żandarm, skończyłby w Katyniu. Życie uratował mu jednak kolejarz. Darował mu swój kolejarski mundur.

Zostaje zwolniony.

3/ Na zdjęciu: kpr. Kazimierz Żebrowski w 1939 (zdjęcie z sowieckiej niewoli)
Read 16 tweets
Nov 26, 2024
Nad obozem koncentracyjnym zapada noc. Na stosie ciał przeznaczonych do spalenia w krematorium leży konający więzień, były żołnierz AK.

Stanie się cud. Pewien człowiek go ocali.

Słyszeliście historię Stanisława Staszewskiego - piosenkarza znanego dziś jako Tata Kazika?

⬇️

1/ Image
Staszek Staszewski urodził się w 1925. Pochodził ze szlacheckiej, zubożałej rodziny. Jego ojciec był dyrektorem szkoły.

Gdy wybucha wojna, Staszek ma tylko 14 lat.

Jako nastolatek, trafi na Pawiak.

Po uwolnieniu wstępuje do Armii Krajowej. Przyjmuje pseudonim "Nowy'.

2/ Na zdjęciu: rodzina Staszewskich przed wojną, kadr z filmu "Tata Kazika".
Wybucha Powstanie. Staszek, w stopniu kaprala, walczy na Pradze. Dowodzi drużyną.

Na Pradze powstańcy, w walce z doświadczonymi frontowymi jednostkami niemieckimi, nie mieli nawet najmniejszych szans. Dzielnica kapituluje po kilku dniach. Staszek w walce zostaje ranny.

3/ Na zdjęciu: powstańcy warszawscy na barykadzie
Read 19 tweets
Oct 25, 2024
Był ranek 13.02.1943. W kobiecym baraku obozu na Majdanku rozlega się głos:

"Hallo, hallo, tu Radio Majdanek. Dzień dobry paniom!".

Młoda dziewczyna udaje, że w dłoni ma mikrofon.

Znacie historię Radia Majdanek? I niezwykłych kobiet, więźniarek obozu na Majdanku?

Wątek⬇️

1/ Image
Na Majdanku wszystko, co trzeba, było zaraz przy bramie. Plac apelowy, gdzie dokonywano selekcji, kto ma żyć. Łaźna, gdzie odbywała się brutalna kąpiel. A z łaźni przejście do komory gazowej.

W styczniu 1943 do obozu dociera transport "Pawiaczek" - więźniarek z Pawiaka.

2/ Na zdjęciu: plac apelowy na Majdanku i budynek męskiej łaźni, z którą połączona bezpośrednio był komora gazowa
"Pierwsza rzecz, która nas zupełnie zaszokowała (...) to jest rozbieranie się do naga przy tym całym personelu (...) Złożonym tylko i wyłącznie z mężczyzn (...) nie chciałyśmy się rozbierać, ale nie było innej rady, bo zaczynali ryczeć, zaczynali bić"

Jadwiga Węgrzecka

3/ Na zdjęciu: Irena Seńko-Pełka, jedną z więźniarek Majdanka (zdjęcie zrobione w obozie)
Read 18 tweets
Aug 26, 2024
Więzienie w Rawiczu, 1950r. Strażnicy wydają rodzinie zwłoki zamordowanego 67-letniego człowieka.

W tym czasie więźniowie w celach stają na baczność.

Człowiekiem tym był przewodniczący parlamentu Polski Podziemnej, dowódca podziemnych oddziałów PPS, Kazimierz Pużak. Wątek⬇️

1/ Na zdjęciu: więzienie w Rawiczu
Bohater tej opowieści urodził się 26.08.1883 (dziś mamy więc rocznicę) w Tarnopolu w robotniczej rodzinie o ukraińskich korzeniach.

Początkowo chciał być prawnikiem, rozpoczął nawet studia we Lwowie. Porzucił je jednak dla działalności politycznej. W 1904 wstępuje do PPS.

2/ Na zdjęciu: Kazimierz Pużak w młodości
1906.

Od PPS oddziela się PPS-Frakcja Rewolucyjna. Polscy socjaliści, tacy, jak wtedy Piłsudski, Sławek, Arciszewski czy Pużak wybierają drogę walki o niepodległość.

Zupełnie inną drogą, razem z Dzierżyńskim, Konem i Luksemburg, pójdzie wtedy niestety inna część lewicy.

3/ Na zdjęciu: zjazd PPS w Londynie. Od lewej siedzą:  Ignacy Mościcki, Jędrzejewicz, Józef Piłsudski, Aleksander Dębski. Od lewej stoją: Bolesław Miklaszewski i Witold Jodko-Narkiewicz
Read 18 tweets
Aug 21, 2024
Sierpniowa noc. Na cmentarzu na skraju Puszczy Ruskiej pojawiają się Sowieci.

Rozkopują świeżą mogiłę żołnierzy AK, poległych w bitwie z nimi 21.08.1944.

Chcą się upewnić, że ich legendarny dowódca na pewno poległ wraz z nimi.

"Bezręki major"- tak na niego mówili.

Wątek⬇️

1/ Image
Bohater naszej opowieści to Maciej Kalenkiewicz. Był on synem posła na Sejm RP z ramienia ZLN (endecja), Jana Kalenkiewicza.

Kalenkiewicze to ziemiańska rodzina spod Nowogródka, pieczętująca się herbem Kotwicz (na zdjęciu). Od tego herbu wziął się pseudonim naszego bohatera.

2/ Image
W 1924 zdaje maturę w korpusie kadetów. Z najlepszym wynikiem. W 1927 kończy szkołę oficerską. Z najlepszym wynikiem. W 1938 dostaje się na studia w Wyższej Szkole Wojennej. Z najlepszym wynikiem.

Jego kariery nie zniszczy to, że w 1926 odmówi udziału w przewrocie majowym.

3/ Na zdjęciu: Maciej Kalenkiewicz, zdjęcie sprzed 1939
Read 14 tweets
Aug 19, 2024
W niemieckim więzieniu siedzi starszy człowiek. Mimo ciężkich tortur, odmawia podpisania volkslisty.

"Habsburg nie jest Niemcem"- mówi gestapowcom.

Znacie historię Karola Olbrachta Habsburga, pułkownika Wojska Polskiego? I jego żony, Alicji Habsburg, żołnierza AK?

Wątek ⬇️

1/
Na zdjęciu: Karol Olbracht Habsburg
Na zdjęciu: Alicja Habsburg
Opowieść tę zacznijmy wcześnie, bo już w 1838, gdy syn cesarza Leopolda II, ks. cieszyński Karol Ludwik Habsburg kupuje dobra w Żywcu.

Jego syn, arcyksiążę Albrecht Fryderyk Habsburg w 1856 roku założy tutaj słynny browar.

Zaczyna się historia żywieckiej linii Habsburgów.

2/
Na zdjęciu: Karol Ludwik Habsburg (1771-1847), arcyksiążę i książę cieszyński, generał i marszałek polny oraz minister wojny Austrii
Na zdjęciu: Albrecht Fryderyk Habsburg (1817-1895), arcyksiążę i książę cieszyński, gubernator Węgier, austriacki marszałek polny, zwycięzca z bitwy pod Custozą
Trzecim właścicielem Żywca był Karol Stefan Habsburg. To ojciec bohatera tej opowieści.

Karol Stefan nauczył się polskiego. Swoje córki wydał za polskich arystokratów: Radziwiłłów i Czartoryskich.

A w 1907 oficjalnie ogłosił, że on i jego rodzina to Polacy, a nie Niemcy.

3/ Na obrazie: Karol Stefan Habsburg w czasie służby w Kriegsmarine
Read 17 tweets

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just two indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3/month or $30/year) and get exclusive features!

Become Premium

Don't want to be a Premium member but still want to support us?

Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal

Or Donate anonymously using crypto!

Ethereum

0xfe58350B80634f60Fa6Dc149a72b4DFbc17D341E copy

Bitcoin

3ATGMxNzCUFzxpMCHL5sWSt4DVtS8UqXpi copy

Thank you for your support!

Follow Us!

:(