Thread by @Loc0m0

خودشیفتگی/narcissism معمولاً یه صفت بد هست که زیاد می‌شنویم و توی زندگی بارها به افراد خودشیفته/نارسیسیست بر می‌خوریم و یا نادانسته باهاشون وارد رابطه شده‌ایم.

اما برای شناخت دقیق‌تر لازمه که کاپوت مغزی‌شون رو بزنیم بالا و ببینیم زیر چه خبره و چه کارشون باید کرد! 👇

#رشتو

1️⃣ صفت یا اختلال؟

اختلال خودشیفتگی یا Narcissistic Personality Disorder یا اختصاراً NPD یه اختلال روانشناسیه و تنها کسی که حق داره این اختلال رو تجویز کنه یک روانشناسه. پس مثل وسواس (OCD) بهتره عامیانه تجویز نکنیم تا خز نشه! ما حداکثر حق داریم بگیم «رفتارهای خودشیفته‌گونه» داره.

2️⃣ تعریف دقیق

طبق تعریف DSM V(مرجع رسمی اختلالات روانی) یک نارسیسیست حداقل ۵ تا از ۹ ویژگی زیر رو باید داشته باشه:

۱. احساس خودبزرگ‌بینانه‌ی اغراق‌آمیز
۲. حس موفقیت، قدرت، ذکاوت، زیبایی یا محبوبیت نامحدود
۳. استثنایی دیدن خود که فقط افراد خاص درکشون میکنن
۴. نیاز وافر به تحسین

۵. احساس محق‌بودن/entitlement و استحقاق برخورد ویژه
۶. استثمار و استفاده از دیگران برای رسیدن به اهداف شخصی
۷. فقدان همدلی/empathy و عدم توانایی درک و شناخت احساسات دیگران
۸. حسادت‌ورزی یا حس مورد حسادت واقع شدن از دیگران
۹. رفتار یا نگرش تکبرآمیز

منبع:‌
psychdb.com/personality/na…

3️⃣ شیوع

خودشیفته‌ها اغلب نیازی به تراپیست رفتن نمی‌بینن و برای همین تعیین شیوعش سخته. اما حدس اینه که تا ۶.۲٪ مردم (۱۷٪ دانشجویان سال اول پزشکی، ۲۰٪ نظامیان) بهش مبتلان. برای مقایسه، اختلال ADHD بین ۵٪ تا ۹٪ هست.

۷۵٪ مبتلایان به نارسیسیسم آقایان هستند.
grace-being.com/love-relations…

4️⃣ خودشیفته‌ها دقیقاً‌ چه ویژگی‌هایی دارن؟

خودشیفتگی زیربخش‌ها و مدل‌های مختلفی داره. اما این مقاله‌ی «چگونه مثل یک نارسیسیست فکر کنیم؟» خیلی قشنگ ۹ تا ویژگی نسبتاً مشترک اونا رو نشون داده که با هم می‌بینیم.

(این ویژگی‌ها ممکنه توی هر خودشیفته‌ای نباشه.)
psychologytoday.com/us/blog/toxic-…

مقاله می‌گه که خودشیفته‌ها اتفاقاً اغلب آدمای جذابی ممکنه به‌نظر بیان! و با ویترینی که از خودشون می‌سازن معمولاً اغواگرایانه بقیه رو بهشون (و به رابطه) جذب می‌کنن. در حالی‌که پشت این ویترین یک نیمه‌ی تاریک ویرانگر هست که اتفاقاً از یک «شکنندگی/fragile بودن» و «رشدنیافتگی» می‌یاد!

۱. آسیب‌پذیری خودشیفته / Narcissistic Vulnerability

برخلاف شخصیت مستحکم ظاهری، خودشیفته‌ها بسیار آسیب‌پذیرند و شکننده. و اغلب از یک پوچی، انزوا و ناتوانی رنج می‌برن در درون. واسه همین گاهی این یه مکانیسم دفاعی‌شونه که با قربانی‌کردن سایرین، سعی دارن از خودشون محافظ کنه.

۲. شرم خودشیفتگی / Narcissistic Shame

پشت ظاهر خودشیفته یه شرم سمّی هست که ممکنه ناخودآگاه باشه و باعث می‌شه خودشیفته احساس ناامنی و ناکافی‌بودن بکنه، که ناچاراً انکارش می‌کنه!
برای همینه که خودشیفته‌ها نمی‌تونن نقد بپذیرن، ولو سازنده. چون این شرم‌شون می‌تونه بالا بزنه و لو بره.

۳. تکبّر / Arrogance

مجدداً برای جبران حس ناکافی‌بودن عمیق درونی، خودشیفته‌ها اغلب به پایین‌کشیدن بقیه با تکبر، انتقاد، و اهانت رو می‌یارن تا با این روش بتونن خودشون رو کمی بالا بکشن. و معمولاً افراد ضعیف‌تر رو قربانی می‌کنن که راحت‌تر بالا برن.

۴. بزرگنمایی / Grandiosity

باز این شرم پنهان هست که باعث می‌شه خودشیفته سعی کنه با بزرگنمایی و غلو و اثبات این‌که خیلی ویژه و بهترینه سعی کنه که به خودش و دیگران بقبولونه که ضعفی نداره. حتی سعی می‌کنه با افراد برتر و مشهور هم بگرده. در حالی‌که در درون ابداً خودش رو باور نداره.

۵. خودمحق‌بینی / Entitlement

خودشیفته خودش رو خیلی محق و مستحق هر چیزی که می‌خواد می‌بینه. و این حس (که از شرم و ناامنی درون می‌یاد) باعث می‌شه حس کنه زمانش باارزش‌تره و نباید تو صف وایسه مثل بقیه. و کلاً انتظارات یه‌طرفه در رابطه براش عادی و توجیه‌پذیره چون معتقده برتره!

۶. فقدان همدلی / Lack of Empathy

توانایی پاسخ‌دهی و درک احساس همدلی و اهمیت دادن به دیگران در خودشیفته به‌شدت پایین هست. و حتی در نواحی مغزی مربوط به این احساسات همدلی هم گاهی مشکل فیزیکی دارن. اونها عمدتاً هیچ تمایلی به تشخیص و شناخت عواطف و نیازهای دیگران ندارن.

خودشیفته ممکنه بگه به شما عشق می‌ورزه اما شما باید تعیین کنین که آیا عشقی میگیرین یا نه. (چون عشق واقعی نیاز به همدلی، محبت و اهمیت متقابل داره.)

همدلی نداشتنش باعث می‌شه از رنج بقیه شرمسار نشه و هوش اجتماعیش باعث میشه بتونه از بقیه راحت سواستفاده کنه!

https://twitter.com/Loc0m0/status/1663810357050351617

۷. احساس خالی بودن / Emptiness

خودشیفته پیوند حسی سالم و مثبتی با خودش نداره؛ و برای همین نمی‌تونه با بقیه کانکت شه. وجهه‌ی رشدنیافته و ناکافی درونیش باعث می‌شه تأیید رو همیشه از بقیه بخواد جای اتکا به خود، و بترسه که خواستنی نباشه. و فقط می‌تونه خودش رو از نگاه بقیه تحسین کنه.

برای همینه که برخلاف انتظار خودشیفته‌ها در روابط‌شون هم‌وابستگی (codependency) دارن و از روابط برای تقویت «ذخیره‌ی خودشیفتگی» خودشون استفاده می‌کنن. و مثل یک خون‌آشام با مکیدن بقیه سعی می‌کنن اون حس خالی‌بودن و بی‌اعتمادی به خود شون رو در درون‌شون پر کنن!
whatiscodependency.com/narcissists-ar…

۸. نداشتن حد و مرز / Lack of Boundary

واژه‌ی نارسیسیست از نارکیسوس در اسطوره‌‌های یونان باستان می‌یاد که مردی بسیار زیبا بود اما هر عشقی رو رد می‌کرد. نهایتاً نمسیس (خدای عدالت) محکومش کرد که عاشق قیافه‌ی خودش بشه و اون‌قدر به قیافه‌ی خودش توی آب زل زد تا مُرد!

نارکیسوس در ابتدا نمی‌دونست که معشوقش در اصل قیافه خودشه و مرزهای تشخیص خود از سایرین رو نمی‌دونست! برای نارسیسیست‌ها هم همینه؛ که سایرین رو افرادی مجزا نمی‌بینن بلکه اونا رو بخشی از خودشون می‌بینن برای تأمین نیازها! برای همینه که حس و درک کمی دارن.

fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8…

۹. روش‌های دفاعی خودشیفته / Narcissistic Defenses

برای محافظت از آسیب‌پذیری‌های زیادشون، خودشیفته‌ها روش‌های دفاعی درونی‌ای دارن که اتفاقاً باعث می‌شه ایجاد رابطه باهاشون خیلی سخت بشه.

در واقع گاهی ناخودآگاه شخص برای محافظت از خودشه که از حربه‌های خودشیفتگی استفاده می‌کنه.

دونستن این روش‌های مقابله کمک می‌کنه بهتر بتونیم بشناسیم‌شون. ۵ تا از این روش ها عبارتند از:

۱. تکبر و تحقیر / Arrogance and Contempt

۲. انکار / Denial: جلوه‌دادن حقایق به نوع دیگری که به‌نفعشه. و با این تبحر معمولاً خیلی به manipulation و gaslighting دیرگان روی می آرن!

۳. پروجکشن و تقصیراندازی / Projection and Blame:
چون خودش رو بی‌نقص می‌بینه هر نقصی رو «خارجی» می‌بینه و به دیگران می‌چسبونه. واسه همین می‌تونه عزت‌نفس اطرافیانش رو به فنا بده!

۴. پرخاشگری / Aggression
آخرین تلاش برای حفاظت از ضعف‌هاش در برابر دنیا که به abuse هم می‌رسه حتی.

۵. حسادت / Envy
که دیدیم طبق تعریف DSM می‌تونه حس حسادت کردن یا حسادت شدن باشه. چون برای نارسیسیستِ شکننده، تمام زندگی یه بازی مجموع-صفر/zero-sum هست ینی فقط یه‌نفر می‌تونه برنده می‌شه و چیزی به اسم شرایط بُرد-بُرد دوطرفه خیلی سخته هضمش و یک برنده‌ی دیگه تهدید حساب می‌شه!

5️⃣ با نارسیسیست‌های اطراف‌مون چه کنیم؟

احتمالاً اطرافمون خودشیفته زیاده. مخصوصاً که معمولاً جذابن و به‌دلیل اعتمادبه‌نفس خوب‌شون در اغواگیری و جذب بسیار هم ماهر هستن!

اما خودشیفته‌های واقعی (تأکید: تجویز نکنیم و لیبل نزنیم!) گاهی بهمون آسیب هم می‌زنن.

https://twitter.com/Loc0m0/status/1613813173576171522

مقاله‌های خیلی زیادی در زمینه مواجهه و مقابله با خودشیفته‌ها هست و راهکارهای خوبی می‌دن. (بازم یادمون باشه سریع تجویز نکنیم و به‌عنوان رویکرد کلی بخونیم!)

من این مقاله رو که ۵ اشتباه و ۷ توصیه داره، من به‌عنوان دو بخش پایانی این رشتو می‌ذارم.

whatiscodependency.com/confronting-ab…

6️⃣ پنج اشتباه رایج در مواجهه با سواستفاده توسط یک خودشیفته

۱. تأیید کردنش (حق با توئه)، ولو برای تسکین اوضاع:
این کار بیشتر صحه می‌ذاره بر رفتار طرف و بهش یاد می‌ده باز همین کارو بکنه!

۲. مشاجره:
اتفاقاً تحریک بیشتر باعث افزایش خشم و میل به مقابله و سوءاستفاده/abuse می‌شه درش.

۳. توضیح دادن و دفاع کردن:
اگه یک‌طرفه باشه هم تأییدش می‌کنه هم بهش این قدرت رو می‌ده که قاضی باشه. و این دقیقاً چیزیه که می‌خواد!

۴. انتظار درک شدن داشتن:
در حالیکه طرف فقط دنبال بُرد و کسب قدرته!

۵. انتقاد:
چون اینسکیور و شکننده‌س، اینو یه حمله می‌بینه و بدتر دفاع می‌کنه!

7️⃣ هفت استراتژی مفید برای مقابله با سوءاستفاده یک نارسیسیست

۱. کسب اطلاعات و مطالعه! خیلی خیلی مهمه. مدام بخونین (بدون تجویز)

مخصوصاً اگه توی یه رابطه گیر افتاده‌این و هم‌وابستگی/codependency پیدا کرده‌این، مطالعه خیلی بهتون کمک می‌تونه بکنه.

https://twitter.com/matinkh_fa/status/1467208021948334080

۲. کمک خواستن از تراپیست. که می‌تونه تشویقی هم باشه که اون طرف هم (که شاید واقعاً ندونه یا نپذیره) شروع کنه رفتن پیش تراپیست و درمان کردنش.

۳. تنظیم کردن سفت و سخت حریم‌ها و بدون عصبانیت «تو اجازه‌ی این حرف/کار رو نداری» از قبل و مدیریت فاصله و سطح دسترسی‌دادن بهشون.

۴. قاطع/assertive بودن. این خیلی خیلی مهمه. چون هربار که بلغزین از تصمیم (از سر دلتنگی یا هرچی) بهش یاد می‌دین که همون رویه‌ی اشتباه رو اگه تکرار کنه، به هدفش می‌رسه!

۵. برنامه‌ی دقیق و زمان‌بندی داشتن. که مثلاً اگه تا فلان موقع تموم نشد یا باز تکرار شد اون رابطه کامل قطع می‌شه.

۶. واکنشی نبودن. و حفظ خونسردی و درگیر نشدن باش توی زمینِ بازیِ اون. و آگاهانه باهاش اون بازیِ بدِ موردعلاقه‌ش رو بازی نکردن.

۷. افزایش عزت نفس و خودشفقتی و خوددوستی خودتون. این‌که شاید قسمت عمده خودکم‌بینی شما به‌خاطر مکیده‌شدن توسط خودشیفته باشه!

https://twitter.com/Loc0m0/status/1667429827824193536

بازم ممنون که خوندین! امیدوارم با شناخت و آگاهی بتونین کمک کنین هم خودتون از رابطه با خودشیفته‌ها آزار کمتری ببینین، هم اگه کسی به این اختلال مبتلا هست با حمایت تدریجی شما بتونه بره پیش تراپیست و بتونه خودش رو بیشتر بدوسته و تعاملات بهتری با اطرافیانش شروع کنه!

دمتون هم گرم. 🙏

پ.ن.۱. آیا من خودشیفته هستم؟

بهترین کار اینه که اگه اون ۹ تا ویژگی بالا رو داری، روشون کار کنی و پیش یه تراپیست بری. اما خودتجویزی نکن!

توی این رشتوی پایین و اپیزود اول پادکست locomo.tips/podcast هم فرق بین خوددوستی و خودشیفتگی رو بررسی کرده‌ایم.

https://twitter.com/Loc0m0/status/1613813173576171522