Thread by @LvdSt

Het RIVM heeft alle nieuwe wetenschappelijke inzichten over stikstof verwerkt. Dat de opgave groter zou worden, was al bekend. Nu weten we ook hoeveel groter: in 2035 is in 60% van natuur nog steeds een stikstofoverschot. Dat mag maar 24% zijn. (1/21)

trouw.nl/binnenland/riv…

Dat die opgave groter is, komt niet doordat het beleid wel of niet succesvol is. Dat moet sowieso de komende jaren nog gaan blijken. Deze verschuiving heeft te maken met aanpassingen in de modellen op basis van nieuwe kennis. (2)

Elk stuk natuur in Nederland heeft een KDW: een Kritische Depositiewaarde. Dat is een soort bovengrens voor stikstof. Als de KDW wordt overschreden, bestaat het risico dat de natuur verslechtert. We hebben Europees afgesproken dat verslechtering van de natuur niet mag. (3)

De KDW wordt nu in de meeste natuurgebieden (vaak ruim) overschreden. Tijdens Rutte-III is een wettelijk doel vastgelegd: de hoeveelheid stikstof mag in 2035 in 74% van de natuur niet meer boven de KDW uitkomen. (4)

Als alle provincies hun stikstofdoel de komende jaren zouden halen, zou dat genoeg zijn om die 74% te halen. Sterker nog: dan kwamen we op 81% uit. Maar dat was dus volgens de oude inzichten. Met de kennis van nu komen we slechts tot 40%. (5)

De grootste factor: elke 10 jaar worden de KDW's op basis van internationaal onderzoek bijgesteld. Met name bosgebieden blijken stikstofgevoeliger dan eerder gedacht. Daardoor gaan de KDW's in veel gebieden omlaag en zijn ze lastiger haalbaar. (6)

Ook zijn er veranderingen in de metingen die bedoeld zijn om de stikstofmodellen goed te ijken. Die metingen laten de laatste jaren méér stikstof zien dan de verwachte modeluitkomst. In de periode ervoor was dit juist andersom. (7)

Die beide ontwikkelingen maken de stikstofopgave dus nog groter. En het lastige is: over een paar jaar kan dat bij een volgende herijking weer zo zijn. Het gevolg voor de doelstelling is dus fors. Eerst zouden we die (kunnen) halen, nu komen we nog niet in de buurt. (8)

In dat verband is het interessant om even terug te gaan naar het eerste advies van Johan Remkes in 2020. Hij adviseerde om in 2030 de stikstofuitstoot met 50 procent te reduceren. Met dat advies ging de politiek vervolgens aan de haal. (9)

Bij die 50 procent vermindering van de uitstoot werd ook berekend wat dat voor de natuur zou betekenen. Volgens de modellen van toen zou bij die doelstelling 74 procent van de natuurhectares binnen de KDW komen. Daar komt dus die 74 procent vandaan. (10)

Het kabinet week op 2 punten af van Remkes' advies. 2030 werd 2035: daar zijn nadien nog heel erg veel discussies over gevoerd. En hier vooral relevant: '50% minder uitstoot' moest wijken voor het afgeleide doel '74% natuur onder de KDW'. (11)

Dat doel LEEK makkelijker haalbaar. In de uitwerking focuste het kabinet zich op een 'gebiedsgerichte aanpak' met 'zonering'. Ofwel: veel stikstof reduceren dichtbij de natuur, minder scherpe doelen op plekken verder weg van de natuur. (12)

Op die manier was het niet nodig om de uitstoot met 50% te beperken: ongeveer 40% zou dan voldoende zijn. Maar nu de modellen zijn aangepast, gaat die vlieger niet meer op. Om nu tot 74% onder de KDW te komen, moet de uitstoot met veel méér dan 50% omlaag. (13)

De correctie op de modellen is op zich best fors. Maar die wordt nog eens flink uitvergroot door de afgeleide KDW-doelstelling die het kabinet heeft gekozen. Het halen van de KDW is immers zwart-wit: je haalt hem of je haalt hem niet. (14)

Het beleid was erop gericht om veel hectares (net) onder de KDW te krijgen. Nu dat net even lastiger wordt, blijven er dus heel veel hectares net boven de KDW. Op zich is dat voor de natuur ook al best een verbetering, maar puur qua wettelijk doel heb je er niets aan. (15)

Je kunt je dus afvragen of het zo slim was om een afgeleid depositiedoel (wat komt er neer?) in de wet vast te leggen in plaats van een uitstootdoel (wat gaat er de lucht in?). (16)

Overigens gaat het RIVM er bij deze doorrekening van uit dat het stikstofbeleid ook echt tot resultaat leidt. De percentages 81% (oude situatie) en 40% (nieuwe situatie) zijn gebaseerd op het scenario dat provincies de hun opgelegde stikstofdoelen ook daadwerkelijk halen. (17)

Dat is om meerdere redenen volstrekt onrealistisch. Het PBL analyseerde in februari al dat de gebiedsaanpak van provincies om de natuur te verbeteren een proces van de lange adem is, dat in 2035 nooit al tot zó veel reductie kan leiden. (18)

trouw.nl/duurzaamheid-e…

Daar komt nog bij dat het nieuwe kabinet een streep zet door de miljarden die ervoor beschikbaar zouden komen. Provincies hebben dus de tijd, het geld en de mensen niet. De doelen zijn daarmee zowel modelmatig als praktisch onhaalbaar. (19)

Tegelijkertijd is de opgave om wezenlijk stikstof te reduceren nog altijd maar amper begonnen. Terwijl de noodzaak daarvan wél telkens uit natuurdoelanalyses blijkt. En makkelijke oplossingen om de juridische impasse te doorbreken telkens niet werken. (20)

De conclusie is dus uiteindelijk ongeveer dezelfde als die van de afgelopen vijf jaar. We hebben een veelkoppig monster van een probleem, er zit nog steeds maar weinig schot in de bestrijding daarvan en dus zitten we er nog wel even mee. (21/eind)

Waar in mijn eerste tweet 24% staat, had trouwens 26% moeten staan. Maar ik gaat het niet allemaal weer opnieuw doen. (22/21)

Ga* #vrijdagmiddag #nietscherp #nogsteedseenzieligeknie