Thread by @RolfSchuttenh

Bijgevoegd een foto van een penseelkever. Omdat het de taak is van journalisten het beestje bij de naam te noemen.

Ik heb mijn ontslag ingediend bij de NOS. Ik werk er met plezier, maar dat is triviaal. Het gaat erom dat we goed werk leveren - en de samenleving tot dienst zijn.

Ik vertrek uit protest tegen het structureel, jarenlang - en tot de dag van vandaag - platform bieden aan Russische desinformatie en het ontbreken van een sterke hoofdredactionele en op de vloer gedragen visie ten aanzien van het huidige tijdsgewricht - en wat dat van ons vraagt.

Ik heb geprobeerd dat ontslag in te dienen in april. Toen toegezegde verbetering bleef opnieuw uit. Na het zoveelste vermijdbare onzinbericht hakte ik in mei de knoop door. Dit zijn mijn laatste weken. Verder een mooie tijd, en werken voor de NOS een eer.

Russische propaganda heeft bij de NOS een lange aanloop. 10 jaar lang (hoi Google) werd gesproken van 'separatisme' voor de Russische veroveringsoorlog in Donbas. Een Kremlinframe, en ook slechte duiding:

Van meet af aan was het krachtenspel helder: FSB-infiltratie icm directe militaire campagne. Het gaat erom wiens orders worden opgevolgd. Poetin. Anders vrede, ook in Donbas.

(Sorry voor de extreme open deur. Is soms helaas nodig.)

In dat krachtenspel zit de ENIGE journalistieke relevantie (voor Nederland). Anders is het een incident, dat niet staat voor iets groters. (Verwarrend, want 'het nieuws' zit naast opzettelijk entertainment(!) inderdaad volgepropt met irrelevante incidenten - daarover zo meer.)

Wat ook verwarrend is, is de definitie van propaganda. Soms gaat het om directe misinformatie. Zo konden we onlangs lezen dat de fantastisch functionerende Russische luchtafweer "8 atacms had neergeschoten" rond de Krim.

Je weet gelijk dat 't kul is: (1) track record s300's, (2) OSINT van door ATACMS getroffen doelen & (3) Kremlin zégt het.

Dat brengt ons bij een verraderlijker vorm: desinformatie PLUS de bron. Dat wordt journalistiek acceptabel geacht, voor de (false) balance. Lui én schadelijk

Eergisteren werd in Kyiv het kinderziekenhuis gebombardeerd. Kraakheldere beelden.

NOS: "Rusland zegt dat er gekozen is voor militaire doelwitten, zoals wapenfabrieken en vliegvelden. Het ministerie van Defensie spreekt van een succesvolle aanval."
nos.nl/artikel/252796…

Waarom is dit (naast dat het lelijk staat en kul is) nou zo'n probleem? Omdat als je dit jarenlang doet het niet zonder effect is. Een deel van de samenleving is daadwerkelijk in verwarring. Andere media zijn (nog) erger, maar de NOS heeft een voorbeeldfunctie!

Reden 2 is dat dit onderwerp van overstijgend belang is. Daar heb je visie voor nodig. Een planetaire visie. Wat zijn de grote scenario's voor de toekomst? En wat zijn de sleutelmomenten in het heden? Zoiets is taak voor hoofdredactie.

Duurzaamheidsjournalisten (en wetenschapsjournalisten) vinden dat makkelijker. Wij hebben onszelf aangeleerd om 'terug te redeneren' vanuit (plausibele scenario's voor) de toekomst, en zo ontwikkelingen in het heden te wegen. Reguliere journalisten zitten gevangen in actualiteit.

Dat betekent dat je op redacties dus een mix nodig hebt van die twee. Ook handig: laat niet iedereen doorstromen vanuit journalistiek - en tel het aantal bèta's eens op de nieuwsvloer. Die willen nog wel eens een (waardevolle) andere manier van denken hebben.

De huidige geopolitieke verschuivingen in de wereld illustreren een groot kruispunt. Doormodderen is rechtdoor, destructief. Afslag 1: overwinning voor (alle) democratieën, is reëel - net als afslag 2: planetaire machtsgreep van autocratieën. Het wankelt, maar kantelt nog niet.

Hier hangt álles van af dat je lief is. Trump, Xi, Poetin = autocratische wereldorde. EU zal niet tegen bestand zijn. Het dunne laagje gedeeld moreel besef van de democratische wereldorde is onmisbaar voor - om maar ÉÉN voorbeeld te noemen - internationale klimaatstrijd.

Dat raakt direct aan het belang van de Nederlandse democratische samenleving - een belang dat de Nederlandse journalistiek behoort te bewaken. Niet met opinie, maar met NIET MIS TE VERSTANE informatie - zodat overwogen keuzes gemaakt kunnen worden.

Daar hoort de ultieme journalistieke vraag bij: wiens belang dient de NOS? Is dat het belang van het vrije woord, zoals wordt aangeleerd op journalistiek? Of is dat het belang van de Nederlandse democratische samenleving?

'Het vrije woord' betekent eigenlijk niets. Gewoon doorgeefluik. We leven in universum aan informatie. Wij, journalisten, moeten juist filteren. Anders is het nowcasten (en chit-chat) tot aan de afgrond. Don't Look Up.

De basis van de piramide is helaas entertainment. Dan een grote laag met triviale incididenten. Dan betekenisvolle ontwikkelingen. En de top van de piramide - hoogste taak vd journalistiek - is de functie waakhond van de democratie.

Ik zou dus zeggen dat de NOS het belang van de Nederlandse democratische samenleving behoort te dienen. Ik zou daarbij ook in herinnering willen brengen waar de N voor staat. En nee, niet alleen tijdens het EK (zucht).

Allerlei media worstelen hiermee. 'Maak nooit een kop van een Kremlinuitspraak', 'zet altijd een disclaimer bij een uitspraak van Poetin' - dit zijn internationale voorbeelden die ik met hoofdredactie heb besproken.

Maar we staan voor een veel belangrijker keuze: maak geen nieuws van elke scheet. Het NIET overnemen van propaganda is vaak een prachtige keuze. Zeker waar die persberichten puur bedoeld zijn om onze samenleving te ondermijnen.

Een belangrijk voorbeeld is nucleaire chantage. Dat bestaat puur omdat westerse media gegarandeerd meewerken. Alle kernmachten houden oefeningen (duh). Het wordt pas een wapen, om besluitvorming te saboteren, als de Kremlinpersberichten worden overgenomen. JUST DON'T.

Er is nog een belangrijke taak die verzuimd wordt: wees proactief. Je weet de trend. Stel je (politieke) vraag op de gebeurtenis vooruit. Die taak ligt niet alleen bij @Nieuwsuur en de overgebleven kwaliteitskranten - die taak hoort in de mix van elk volwassen medium.

@Nieuwsuur Zo heeft het mij zeer verbaasd hoe lauw gereageerd werd op de waarschuwing van Bauer (NAVO). 'Dreiging is reëel, samenleving niet voorbereid'. Ik heb geprobeerd bij NOS groep te formeren voor proactieve journalistieke vervolgvragen - maar spraakverwarring, doodgebloed.

@Nieuwsuur Voor het begrip. Zó ziet een proactieve journalistieke vraag eruit. Luchtafweer EU & NL zwaar onvoldoende. Toch investeren we nog steeds nauwelijks. Raar toch?

nos.nl/artikel/251699…

@Nieuwsuur Weerbaarheid van onze samenleving gaat over véél meer dan defensie. Dit is een ander voorbeeld van een (relevante) proactieve journalistieke vraag. Sorry voor de spam, maar de voorbeelden zijn zeldzaam.

nos.nl/artikel/251183…

@Nieuwsuur Belangrijkste vraag nu: volstaat 2% om op korte termijn de kloof te dichten? Antwoord is nee. Wat doet nieuwe kabinet? Waarom geen discussie in Den Haag? Dat zijn de échte vragen.

Ter vergelijking nog even Polen, 4% - en wél wakker:

nos.nl/artikel/250900…

@Nieuwsuur Ik zou me er allemaal niet mee moeten bemoeien - geopolitiek. Ik doe officieel klimaat, energie, ecologie. Maar ook dat zijn onderwerpen die langetermijnvisie vragen. Als die ontbreekt (+ ongeletterdheid) kom ik ook op die terreinen niet aan voldoende kwaliteit toe.

@Nieuwsuur Zo werd dit onderwerp (AMOC, Golfstroom) vorige week nog 'te moeilijk' bevonden - en haalde de NOS niet. Werd vervolgens veruit mijn bestgelezen tweetje ooit. Volgens mij houden mensen (juist) wél van inhoud, en serieuze onderwerpen:

https://x.com/RolfSchuttenh/status/1806764047599034659

@Nieuwsuur Tot slot persoonlijke noot. Werken bij de NOS is sowieso een voorrecht, maar heeft ook persoonlijke component. Geheel toevallig ben ik 1 vd kleinkinderen vd 'oprichter', tevens 16 jaar voorzitter. (Was die nu vertrokken? Ik denk het niet. Succesvolle bestuurders doen dat zelden.)

@Nieuwsuur Maar ik had ook een andere opa. Die was in 1940 voorzitter van het Friesch Dagblad. In 1940 kwam propaganda van de agressor als een bevel (en had je heel veel lef nodig om in persoon 'nein' te zeggen).

@Nieuwsuur Met tandenborstel op zak kwam hij met een collega die boodschap brengen: geen platform voor propaganda van de vijand. (Voltallige FD-redactie is oorlog lang doorbetaald door Friese verzet, over verantwoordelijkheid nemen gesproken 👌)

@Nieuwsuur Anno 2024 komt de propaganda van Europa's grootste agressor als een persbericht van Reuters of AP (TASS), en volstaat één klik van de muis om dat mailtje te deleten.

Hoe klein die moeite, voor een rechte rug. Neem je taak, collega's. En laten we dit volgen. Het is té belangrijk.