Vietnam Savaşı'nın başlarında Viet Kong gerillalarının, yerel halkın desteği ile hızla artan kazanımları karşısında ABD, 1962 yılında "Strategic Hamlet" (Stratejik Mezra) adlı bir program başlatır. Programın amacı, Viet Kong'un kırsaldaki etkisini kırmaktır.
Viet Kong'un etkin olduğu köyler boşaltılacak, tespit edilen mezralara yerleştirilecek köylüler eğitilecek ve bunlar tarafından kurulacak çitler ve mevziler ile güvenli mezralar oluşturulacaktır.
Aynı yıl Vietnam'a iki @RAND araştırmacısı, Gerald Hickey ve John Donnell gider, dağ köylülerinin (Montagnard) Viet Kong'a desteğini araştırmak için. İkisi de antropologdur, anadilleri gibi Vietnamca konuşmakta, yerel kültürleri çok iyi bilmektedir.
Vietnam'a varır varmaz araştırmaları, CIA tarafından engellenir. Bunun üzerine iki araştırmacı, Stratejik Mezra projesinin başarısını araştırmaya karar verirler. Yerel halkla kaynaşırlar, pek çok mezra ve köy gezerler. Sonuçta bir rapor hazırlayıp Vaşington'a dönerler.
Rapor oldukça karamsardır: Güney Vietnamlı asker ve bürokratların yolsuzlukları, yerel halka yapılan işkenceler, köylülere söz verilen maaşların ödenmemesi gibi sebeplerden ötürü Stratejik Mezralar yavaş yavaş Viet Kong lojistik üslerine dönüşmektedir.
İki araştırmacı, böyle giderse savaşın kaybedileceğini belirtirler raporlarında. Doğal olarak rapor Pentagon'un hiç hoşuna gitmez. İkilinin raporlarını arz ettikleri Savunma Bakanı Harold Brown sunum sırasında sırtını döner, bilimadamları koltuğun arkasına konuşmak zorunda kalır!
Diğer üst düzey askeri yetkililer de çok sert tepki gösterirler. Rapora alelacele "gizli" gizlilik derecesi verilerek erişim üzerinde kontrol sağlanır. Raporun Pentagon ile ilişkisini bozacağından korkan @RANDCorporation Vietnam'a yeni uzmanlar gönderir.
Vietnam'a giden nükleer fizikçiler, füze uzmanları stratejik mezralar hakkında gözlemler yaparlar. Biri mezraları uçaktan seyrederek hazırlar raporunu. Bu yeni raporlar yönetime sadece "sabır" tavsiye etmektedir. Biri, proje sayesinde savaşın 1-2 senede kazanılacağını iddia eder.
"The Pentagon's Brain: An Uncensored History of DARPA, America's Top-Secret Military Research Agency" adlı kitapta denk geldiğim bu vaka, bana Cem Yılmaz'ın şu skecini hatırlattı:
Tabi ki arada farklar var ancak meselenin özü şu: İktidar ya da devlet yönetimi, kurguladığı politikaya ters düşebilecek değerlendirmelere açık olmak, benzer şekilde bu değerlendirmeleri hazırlayanlar da nesnellik sınırlarının dışına çıkmamak durumundadır.
Sonuç: Geribesleme mekanizması güzel bir şeydir: siyahgribeyaz.com/2013/06/geribe…
