Oglądając popularne kinowe wizje postapokaliptycznego świata, cieszymy się, że to tylko fikcja. Był jednak w latach 80. moment, gdy moskiewskie wizje ostatecznego konfliktu niebezpiecznie zbliżały się do filmowych scenariuszy.
Zapraszam na wątek o schronach końca świata.👇1/
Na początku lat 80. dla Moskwy stało się jasne, że wraz ze zmianą doktryny NATO i postępem technicznym dotychczasowe kalkulacje potencjału wojskowego stały się nieaktualne. Możliwości precyzyjnego, konwencjonalnego ataku na cele za linią frontu, rozwijające się techniki rozpoznania i wprowadzana cyfryzacja danych umożliwiły NATO szybką i precyzyjną reakcję w warunkach pełnoskalowego konfliktu. W tym czasie Układ Warszawski borykał się z trudnościami połączonego dowodzenia na szczeblu frontu, choć było to kluczowe do utrzymania inicjatywy operacyjnej. Wtedy też zapadła decyzja o rozwoju systemów mobilnych, jak PASUW, a także zorganizowania nowych połączonych stanowisk dowodzenia dla teatrów działań wojennych, przygotowanych do obsadzenia wyłącznie na czas wojny. 2/
Mar 7 • 12 tweets • 6 min read
Dokonujące się roszady geopolityczne spowodowały powrót do dyskusji o potrzebie posiadania broni atomowej. Jakkolwiek hipotetyczne są to dziś perspektywy, w dziejach Polski był jeden rok, gdy parasol atomowy naprawdę mieliśmy.
Zapraszam na wątek o Atomowym Planie Obronnym👇1/
Czytelnikom z pewnością znany jest program Wisła, na podstawie którego w 1969 zbudowano na terenie Polski trzy techniczne bazy rakietowe, zarządzane przez 12.GUMO i stanowiących logistyczne zaplecze planowanego uderzenia jądrowego w operacji zaczepnej lub przeciwnatarciu. 2/
Feb 21 • 7 tweets • 5 min read
Wnioski z Wojny Sześciodniowej w 1967 były dla państw Układu Warszawskiego zimnym prysznicem i początkiem bezprecedensowej fortyfikacji obiektów. W PRL ciężar opracowania schronu modułowego wzięła na siebie Katedra Fortyfikacji WAT. Zapraszam na wątek o schronach typu CEDR.👇1/
Szefem katedry był wówczas dr hab. inż. Ryszard Bochenek, legenda polskiej fortyfikacji, a zespół tworzyło kilku młodych doktorantów, . mgr inż. Jerzy Jarzyna. Zespół otrzymał zadanie stworzenia prefabrykowanego (modułowego) schronu przeciwatomowego. 2/ m.in
Jan 31 • 4 tweets • 4 min read
Gdy myślimy o reakcji wojska na zagrożenie, często pierwszą myślą jest manewr. To od czasu dotarcia do rejonu alarmowego czy pozycji wyjściowej do ataku zależeć może skuteczność całej armii.
W takim momencie niezbędne stają się wojskowe mapy transportowe. Zapraszam na wątek👇1/
Tradycyjnie już cofniemy się do czasów, z których materiały możemy swobodnie oglądać.
Zacznijmy może od koncepcji sowieckiej, czyli serii map 1:500000 obejmujących całą Europę. Mapa dróg komunikacyjnych zawierała uszczegółowioną treść dróg samochodowych, kolejowych i wodnych. Dość czytelna, choć z racji swojej skali ogólnikowa, nadawała się do planowania operacyjnego szczebla armii lub frontu.
Na zdjęciach przykładowe dwa arkusze - Paryż i Lublin. 2/
Jan 24 • 8 tweets • 6 min read
Mapy wojskowe, choć można powiedzieć, że były efektem rzemieślniczego kunsztu, dla oficerów stanowiły jedynie podkład do pracy sztabowej. Dziś opowiem o nanoszonych na nie znakach taktycznych, dzięki którym mapy stawały się najważniejszymi dokumentami w państwie. Zapraszam👇 1/
Najlepszym zbiorem znaków sztabowych, który udało mi się odnaleźć jest sygnaturowe opracowanie Zarządu dowodzenia SG WP z 1996, czyli z czasu, gdy nasze wojsko wychodziło z posowieckiej doktryny sztabowej, ale jeszcze nie było w NATO. Sytuacja zmusiła autorów do zestawienia znaków ze wschodu i zachodu, dzięki temu mamy unikalną możliwość ich porównania. W niniejszym wątku przejrzymy ważniejsze rozdziały tej książki z odniesieniem do odtajnionych dokumentów operacyjnych PRL. 2/
Jan 2 • 9 tweets • 5 min read
Kiedy słyszymy o starciu Wschodu z Zachodem, zwykle rozumiemy je jako obronę Zachodu przed agresją Moskwy. Ale był moment w historii Europy, kiedy obie strony naprawdę chciały się tylko bronić. Choć z innych pobudek🙂
Zapraszam na wątek o ostatnim planie operacyjnym PRL.👇1/
Dokumenty związane z planowaniem operacyjnym zwyczajowo aktualizowano co około 8 lat. W 1977 zatwierdzono najbardziej agresywny plan użycia wojsk Układu Warszawskiego (o tym zrobimy osobny wątek). W połowie lat 80. nastał więc czas na nowy plan, i tu historia zbiega się wraz z objęciem władzy w ZSRR przez Gorbaczowa, a priorytety operacji przesłane w rekomendacjach z Moskwy pierwszy raz stały się bardziej defensywne. 2/
Dec 30, 2024 • 9 tweets • 5 min read
Żeby zakończyć ten rok bardziej wesoło proponuję krótką podróż po zakątkach Europy, w którą zabiorą nas kartografowie sztabowi z czasów, gdy chęć szczera prowadziła karierę oficera.
Przy okazji rozprawimy się z kilkoma mitami tej całkiej już znanej serii map. Zapraszam👇 1/
Seria map sztabowych z nazwami o zapisie fonetycznym fachowo nazywa się kontrreprodukcją (bo powstała na bazie map sowieckich) i obejmuje kilkaset(!) arkuszy w skalach od 1:1MLN do 1:100 000 powstałych na samym początku lat 50 i, ku naszej uciesze, niemal całą Europę.2/
Dec 27, 2024 • 8 tweets • 7 min read
Pisałem niedawno o mapach dla wojsk inżynieryjnych, dziś chciałbym przedstawić Wam inne mapy specjalne - wydane dla wojsk pancernych i zmechanizowanych. W tym wątku opowiem jak były wykonane i dlaczego dla wojska były szczególnie cenne. Zapraszam👇1/
Rozwój wojsk zmechanizowanych w latach 50-tych zmusił Zarząd IX Sztabu Generalnego PRL do opracowania nowatorskiej na ówczesne czasy mapy przejezdności terenu. Seria nie była udana - toporny czerwony nadruk obrazujący grunty nieprzejezdne obniżał czytelność całości. Na obszar Polski składało się 295 arkuszy, a skąpy nakład sprawił, że dziś to prawdziwy biały kruk - w instytucjach i wojsku zachowały się tylko 3 komplety tych map. 2/
Dec 13, 2024 • 13 tweets • 11 min read
A jednak wojna❗️
Na taki scenariusz każde państwo ma procedury, które zamieniają dotychczasowe struktury w skomplikowany, wojenny organizm. To na swój sposób fascynujący proces, który dzięki zmianom politycznym w 1990 możemy dziś prześledzić.. i zrozumieć.
Zapraszam👇1/
Słowo przedmowy. 1) System wojennego rozwinięcia PRL nie został nigdy w sposób kompleksowy opisany w literaturze, a to z kilku powodów. Po pierwsze, to bardzo złożony organizm składający się z kilkuset podmiotów, który rozpisany jest w tysiącach dokumentów. Nikt jeszcze tego w całości nie opracował. Po drugie, państwo nie przestało istnieć - wiele elementów tego systemu funkcjonuje do dziś, czasem nawet w niezmienionych kryptonimach. Każda dokładniejsza próba jego opisania staje się więc bardzo kłopotliwa. 2) Poniższy opis w całości uwzględnia wymagania związane z ochroną informacji wrażliwych. Prezentowane dokumenty zostały odtajnione przez instytucje wytwarzające, a szczegółowe informacje podałem tylko w odniesieniu do nieaktualnych i przekazanych Moskwie (w ramach dawnych zobowiązań) informacji. 3. Na użytek tego artykułu kupiłem u Elona możliwość pisania dłuższych wpisów, wybaczcie tą mniej przystępną formę ale dalsze upraszczanie tematu sprawiłoby, że opis stałby się całkiem niemerytoryczny. Choć system kierowania wojennego rozwijał się w całej Polsce dla lepszego zobrazowania procesu skupiłem się na sytuacji w rejonie Warszawy.
2/
Dec 6, 2024 • 10 tweets • 6 min read
Budowa Tarczy Wschód przypomniała nam, ile znaczą sprawne wojska inżynieryjne. Dla sztabowców to jednak nic nowego. Ich rola w czasach Zimnej Wojny była tak znacząca, że opracowywano specjalne mapy co celów inżynieryjnych. Jak wyglądały i co przedstawiały? Zapraszam na wątek.👇1/
Kiedyś opisywana tu już sowiecka mapa inżynieryjna zachodniego teatru działań powstała w latach 70. i nie była może specjalnie wartościowa pod względem treści (choćby z powodu skali 1:500k) niemniej odnotujmy ją jako narzuconą przez Moskwę charakterystykę pola walki. 2/
Nov 23, 2024 • 11 tweets • 6 min read
Polskie Tatry do dla nas piękno przyrody, a czasem wspomnienie osobistych wyzwań. Dla topografów Tatry to także wyzwanie zawodowe - nie ma w Polsce trudniejszego terenu do opracowania, dlatego trafiali tam najlepsi z najlepszych.
Zapraszam na wątek o wojskowych mapach Tatr. 👇1/
Lata 30. ubiegłego wieku to czas niesłychanego kunsztu topografów z WIG, a być może najważniejszym dziełem powstałym w tamtych latach jest właśnie Fotogrametryczna Mapa Tatr z 1934, opracowana na 2 arkuszach w dość nietypowej skali 1:20 000. 2/
Nov 15, 2024 • 7 tweets • 4 min read
- Dzień dobry, poproszę mapę Polski.
- Dokładną czy ogólną?
- No, dokładną.
- A ma pan wózek widłowy?
- ???
- To będzie jakieś 150kg!
Czy taki dialog mógł się wydarzyć?
Zapraszam na wątek o największej (i najcięższej) mapie w historii Polski - mapie obrębowej.👇 1/
Jeśli ktoś nie nabrał szacunku do kategorii wagowej, być może przekona go wydrukowany areał - opracowanie powstało w latach 60. dla każdego z 320 ówczesnych powiatów (patrz mapka).
Na drugim zdjęciu jeden rozłożony powiat, i dla skali mój syn:) 2/
Nov 8, 2024 • 14 tweets • 7 min read
Pobyt wojsk sowieckich w Polsce, choć dziś wydaje się absurdalny, do roku 1990, oprócz symbolicznego braku suwerenności oznaczał również, że w czasie wojny polscy żołnierze byliby dowodzeni w cyrylicy. Jak i skąd dokładnie? To zaraz ustalimy.
Zapraszam na wątek👇 1/
Doktryna wojennego użycia Północnej Grupy Wojsk, czyli sowieckich sił w Polsce kształtowała się w latach 60. pod wpływem konfliktu na Bliskim Wschodzie. Rozpoczęto fortyfikowanie składów i lotnisk, ale przede wszystkim zdecydowano o budowie umocnionych stanowisk dowodzenia. 2/
Nov 2, 2024 • 11 tweets • 7 min read
Intrygująca rzeźba „The Pretender” w punkcie widokowym niedaleko Andorry zawiera w sobie cały urok Pirenejów - piękno, grozę i tajemnicę. To ostatnie góry zawdzięczają Linii Pirenejskiej - hiszpańskiej fortyfikacji z czasów gen. Franco, wciąż do końca nie odkrytej. Zapraszam👇1/
O tym, że Pireneje mają swoją Linię Maginota, pełną bunkrów i wykutych w skalach tuneli, badacze dowiedzieli się dopiero w latach 90., gdy wojsko opuszczało umocnienia. Radość nie trwała długo - obiekty upatrzyła sobie ETA, i jeszcze 2 dekady nie było tam bezpieczne. 2/
Oct 11, 2024 • 12 tweets • 7 min read
Ostatnie lata Zimnej Wojny przyniosły NATO znaczący wzrost potencjału. To też czasy, gdy ważne jak nigdy wcześniej stało się rozpoznanie przeciwnika. Odtajnione raporty CIA zaskakują badaczy szczegółami. Czas sprawdzić, co wówczas wiedziała o NATO Moskwa. Zapraszam na wątek👇1/
Zaczniemy od niegdyś ściśle tajnego niemiecko - sowieckiego opisu Frontu Zachodniego. Pamiętam pierwsze rozczarowanie, gdy trafił w moje ręce. Szybko zmieniłem zdanie, gdy się zorientowałem, że większość z tych informacji do dziś nie ma na necie.
Co dokładnie zawiera? 2/
Oct 4, 2024 • 13 tweets • 7 min read
Czas Su-22 w polskim lotnictwie dobiega końca. Jeden z ostatnich samolotów bojowych 2. generacji w Europie zapewne odejdzie bez szczególnej oprawy, zanim to jednak nastąpi chciałbym Wam opowiedzieć jego historię. Tą historię, której nie opisano w monografiach.
Zapraszam👇 1/
W końcu lat 70. Wojska Lotnicze opierały się na dość licznym, lecz mocno przestarzałym sprzęcie, przede wszystkim LiM-6, mogącym atakować cele tylko w dzień i tylko przy dobrej pogodzie🙂
Rozpacz sztabowców, uzasadniona zresztą, była aż nadto czytelna w ich analizach. 2/
Sep 21, 2024 • 12 tweets • 8 min read
Dziesięć map wojskowych, których istnienie słusznie podejrzewałeś, lecz nigdy nie miałeś okazji zobaczyć🙂
Ten lekki weekendowy wątek dedykuje przekonanym, że mapy to tylko nudny dodatek do podróży.. bo czasem było zupełnie na odwrót! Zapraszam👇 1/ 1. Józefińska mapa topograficzna (1779-83), nie bez powodu znalazła się w tytułowym poście. Rysowana ręcznie 200 lat temu w skali 1:28800 obejmuje . ziemie zaboru austriackiego. Niesamowite jest nawet to, kiedy została odtajniona - po 2 Wojnie Światowej! 2/ m.in
Sep 13, 2024 • 9 tweets • 5 min read
Kiedy kilka lat temu na forach miłośników fortyfikacji powstał pomysł, by wspólnymi siłami stworzyć wielką bazę polskich umocnień, mało kto wiedział, że @SztabGenWP tą robotę już dawno ma za sobą. I to jaką!
Zapraszam na wątek o 70- tomowym almanachu Wojsk Inżynieryjnych 👇 1/
Prace nad dokumentacją trwały 4 lata, począwszy od 1969. Założenie było ambitne - skatalogować i opisać wszystkie obiekty fortyfikacyjne zbudowane przed 1945 na terytorium RP. A to było kilkanaście tysięcy obiektów - schronów, fortów, a nawet kanałów i sztolni. 2/
Sep 6, 2024 • 14 tweets • 7 min read
Atomowa Kwatera Dowodzenia koło Łomianek to chyba najbardziej znany podziemny schron dowodzenia w Polsce. I choć napisano o nim dziesiątki artykułów, a nawet dano rolę w powieściach, nikt jeszcze nie napisał, po co go zbudowano. Dziś rozwikłamy tą zagadkę🙂
Zapraszam na wątek👇1/
Pod koniec lat 50. w Wojskach Obrony Powietrznej Kraju (WOPK) zaszła rewolucja technologiczna - zamówiono kierowane rakiety przeciwlotnicze Dwina, naddźwiękowe myśliwce MiG-21, i wiadomo było, że skuteczne dowodzenie w wojnie wymagać będzie lepszej świadomości sytuacyjnej. 2/
Aug 30, 2024 • 14 tweets • 6 min read
Lata 80., oprócz kryzysu, to też ostatni rozdział zimnowojennych zbrojeń. To wówczas powstawały najbardziej zaawansowane i spektakularne instalacje wojskowe, także w Polsce.
Zapraszam na wątek o systemie łączności BARS - krwiobiegu dowodzenia Układu Warszawskiego. 1/
W ramach przedmowy małe wyjaśnienie. Infrastruktura dowodzenia budowana w latach 80. była na tyle zaawansowana technicznie, że częściowo pełni swoją rolę do dziś, także w ramach NATO. Z szacunku do spraw wojskowych niektóre zagadnienia celowo pominę lub niedopowiem. 2/
Jul 26, 2024 • 11 tweets • 5 min read
Chyba w każdej dziedzinie są historie, które gdyby opowiedzieć, brzmiałyby jak legenda.
W polskiej kartografii taką historię mają wojskowe mapy szczegółowe II RP, wydawane przez WIG w latach 1927-39.
To naprawdę będzie opowieść o piratach i ukrytych skarbach. Zapraszam👇 1/
Zacznijmy jednak od początku.
Mapę szczegółową IIRP opracowywano w skali 1:25000, była to pierwsza w historii Polski próba zmapowania całego kraju w takiej dokładności. Korzystaliśmy czasem z map zaborców, ale nie bezmyślnie - wszystko było korygowane i aktualizowane. 2/