من اولین بار سال ۸۳ بود که تدریس در جایگاه معلم رو تجربه کردم. همه‌جا و همه‌جور درس دادم. بیشتر از همه در مدارس سمپاش تدریس کردم تا سال ۹۷ که دیگه نرفتم مدرسه. مدرسه پالئوگرام رو درست کردم، شاگردای خودم رو داشتم و بعد فقط در مدرسه‌های خاص بودم که با الگوی مشارکتی اداره می‌شدند… به تجربه اندک خودم و عقل ناقصی که دارم، یه چیز فهمیدم: مدرسه‌های ما، به خصوص مدارس خصوصی و گرونقیمت، آموزه‌های مخرب و نادرست زیادی در ذهن ساده و معصوم بچه‌های ما می‌کارند. بچه‌ها رو با اخلاقیات پر از دروغ و تظاهر آزار می‌دن، با رقابت بر سر چیزهای پوچ، با آموزش مزخرفات و خرافات…

امشب یکی از عجیب‌ترین مقاله‌های عمرم را خواندم. بسیار بسیار عجیب، درباره شکل‌های محتملی که ممکن است موجودات زنده فضایی داشته باشند و بعضی از این موجودات فرضی (و محتمل) چنان از تصورات ما دور هستند که فکرکردن به آن‌ها جنون‌آمیز به نظر می‌آید؛ هرچند از نظر علمی محتمل باشند.

https://twitter.com/Erfan_khosravi/status/1095242117943881729

برای اینکه قصه را بازکنم و به آن مقاله عجیب برسم، باید اول گذری به چیستی حیات و امکان جستجوی آن در کائنات داشته باشیم. حیات گرچه موضوع علم زیست‌شناسی است، اما پدیده‌ای است فیزیکی. آنچه در کتاب‌های درسی زیست‌شناسی پیرامون چیستی حیات نوشته‌اند، دقیق نیست.
t.me/paleogram/949

سال آینده سال نهنگ است، منتها نه این نهنگ که معرف حضور شماست.
این جناب که ملاحظه می‌کنید، اسمش در فارسی وال است. از هزار سال پیش هم وال نامیده می‌شد و این واژه فارسی ارتباطی به whale انگلیسی ندارد.*
پس اگر ایشان وال است، نهنگ چیست؟

*اطلاعات بیشتر
t.me/paleogram/163
تا پنجاه سال پیش هنوز در کتاب‌های علمی و درسی وقتی صحبت از نهنگ می‌شد، منظور این یکی جناب بوده، همین که در عربی تمساح و در انگلیسی crocodile نامیده می‌شود. البته از سده نهم هجری جابه‌جایی معنای نهنگ و وال شروع شده ولی تا همین چند دهه پیش در فئه ارتیاب بوده است.

روزنامه اعتماد خواسته روی موج سوار شود، اما نتیجه چنان پرغلط و خام‌دستانه است که اگر کار را دست بچه‌محصل می‌دادند، بهتر از این درمی‌آمد.
اصلاح‌طلبید دیگر، آنقدر به فکر روزنه‌گشایی بودید که یادتان رفته سوراخ‌های کار خودتان را ببندید! لابد کلی هم قربان صدقه دقت ژورنالیستی خودتان رفته‌اید با آن قید تأییدنشده که در متن چپانده‌اید. فکر کردید ققنوس و عنقا و سیمرغ دیده‌شده که منتظر تأیید (لابد تأیید وزارت جادوگری) هستید. وانگهی نام این پرنده هما است، نه همای سعادت که این عبارت را توی دوقلاب چپانده‌اید.

همه موجودات زنده می‌میرند،
اما همه برای مرگ برنامه‌ریزی نشده‌اند.
خیلی از جانداران، از جمله میکروب‌ها، اسفنج‌ها و کیسه‌تنان، تا وقتی متحمل آسیبی از بیرون نباشند، نخواهند مرد. مرگ برنامه‌ای است که در بسیاری جانداران بعدی تکامل یافته تا هر نسل بدون جنگ جای خود را به نسل بعدی بدهد.

https://twitter.com/faiiiiiiiiiiry/status/1731640457103364347

اگر مرگ نبود، تنوع کنونی حیات هرگز تکامل نمی‌یافت. سیاره ما هم شاید تا آخرین روزی که می‌توانست شرایط و فرصت حیات را فراهم کند، میزبان هیچ شکل دیگری از جانداران جز قارچ‌ها و کپک‌ها و میکروب‌ها و اسفنج‌ها نمی‌شد. مرگ سرباغبان اصلی باغ‌های سرسبز و سرزنده تنوع زیستی است.

یه مدتی من هم از این جور حرف‌های در ظاهر منطقی از خودم درمی‌آوردم؛ یه کمی ملامت می‌کشیدم، یه کمی تفریح می‌کردیم، یه کمی هم سعی می‌کردم در کنارش این موضوع رو جابندازم که درستی و غلطی حرف‌ها ربطی به اعتبار گوینده نداره و به دلایل مختلفی ممکنه افراد موجه گل‌واژه هم بگن.

https://twitter.com/itsmereza/status/1739606976454181178

اگر خود حضرت کریشنا هم از آسمون نازل بشه و یه چیزی بگه، ممکنه اشتباه باشه، ممکنه دروغ باشه، ممکنه شوخی باشه، ممکنه توهم باشه، شاید هم خر دانا باشه که داره ادای کریشنا رو درمی‌آره.
هر چی دیدید و شنیدید، چه از کریشنا، چه از من، چه از این بزرگوار، چه از اون عالی‌جناب، اول شک کنید…

حدود ۴۰ سال پیش ترجمه کتاب جنگل‌های تاریک آمازون، اثر ژول ورن، با ترجمه ایرج حیدری از طرف انتشارات ارغوان و انتشارات سپیده منتشر شد. طرح جلد این کتاب را زنده‌یاد صادق صندوقی کشیده بود که آثارش را طی چند دهه در کتاب‌های درسی و جلد بسیاری از داستان‌های نوجوانان دیده بودیم.



بگذریم از اینکه تصویر روی جلد ربط چندانی که به محتوای داستان ندارد، اما الحق تصاویری که صادق صندوقی برای آثار داستانی به خصوص آثار ژول ورن طراحی کرد، هم از سایر آثار خودش جذاب‌تر بودند، هم از سایر جلدهایی که دیگران برای این آثار داستانی زده بودند، بیشتر موردپسند بود.

شاید در نگاه نخست لطیفه یا نقیضه‌ای مضحک به نظر برسه؛ ولی واقعیت دقیقا همینه.
یکی دو میلیارد سال پیش که با افزایش باکتری‌های فیروزه‌ای (سایانوباکترها) اکسیژن (فرآورده جانبی فرایند نورکافت/فتوسنتز) به تدریج در جو زمین بیشتر می‌شد، حیات به خاطر این ماده اکساینده تا مرز نابودی رفت.

https://twitter.com/shimidaan/status/1717524193774895347

ولی جانداران راه کنار اومدن با این ماده فوق سمی رو پیدا کردند: آنتی‌اکسیدان‌ها! موادی که مثل پادزهر جلوی اکسایندگی اکسیژن توی یاخته‌ها رو می‌گرفت و اجازه نمی‌داد اکسیژن پدر DNA و RNA رو دربیاره. عده‌ای هم که استفاده از آنتی‌اکسیدان رو کشف نکردند، به جاهایی رفتند که اکسیژن نباشه.

بعضی بچه‌ها مطالب خیلی قشنگی درباره زندگی حیوانات نقل می‌کنند که جذاب و مستند هستند. فقط اشکال‌های کوچولویی به خاطر بی‌دقتی علمی تو بعضی نوشته‌ها هست که آدم حیفش می‌آد وقتی می‌بینه، از جمله قاطی کردن گوزن و آهو.
چون لحن مستقیم من بیشتر تند و (غیرعمد) شبیه حمله است، خصوصی نمی‌گم.

برای همین به صورت عمومی اینجا می‌گذارم که اگر هر کسی از شما خواست در این باره چیزی بنویسه، به این نکات هم دقت کنه.
عزیزان آهو درست مثل گوسفند و بز از خانواده گاوها (Bovidae) است.
یکی از خصوصیات خانواده گاوها اینه که شاخ توخالی از جنس کراتین دارند.
assets.press.princeton.edu/chapters/i1071…

انتخاب طبیعی به مثابه «خدای رخنه‌پوش»

علوم تجربی نه تنها به ما کمک می‌کند تا به پاسخ پرسش‌هایمان نزدیک شویم، بلکه ما را از انگاره خدای رخنه‌پوش نیز بی‌نیاز می‌کند. زمانی بود که خدای رخنه‌پوش پاسخ همه چراهای ناشناخته بشر بود؛ هر پرسشی که پاسخش را نمی‌دانستیم، جوابش حکمت خدا بود. https://t.co/9LyU1eRze6

https://twitter.com/rookwood_92/status/1678786156375277568

از سوی دیگر پرسش‌های بی‌پاسخ ما دلیلی بود برای وجود خدایی که رخنه‌های دانش ما را بپوشاند. اگر خدایی در کار نیست، پس فلان چیز را چگونه پاسخ دهیم؟ اگر خدا وجود نداشته باشد، آنگاه چه کسی بهمان چیز را آفرید؟

اما علوم تجربی چگونه ما را از خدای رخنه‌پوش بی‌نیاز کرد؟

این مارماهی ماره (Moray) است؛ عوام تصور می‌کنند برق دارد ولی در حقیقت مارماهی ماره که اغلب ساکن آب دریا یا آب‌های لب‌شور است، با مارماهی برقی که در آب شیرین زندگی می‌کند، تفاوت دارد.
مارماهی ماره اغلب در میان مرجان‌ها زندگی می‌کند، مخفی می‌شود و شکارش را غافل‌گیر می‌کند.

https://twitter.com/rahainbloom/status/1641062516137811970

مارماهی ماره گونه‌های متفاوتی دارد، مثلا این موز شناگر درواقع ریختی از گونه مارماهی ماره طلایی (𝘎𝘺𝘮𝘯𝘰𝘵𝘩𝘰𝘳𝘢𝘹 𝘮𝘪𝘭𝘪𝘢𝘳𝘪𝘴) است که در نزدیکی سواحل غرب آتلانتیک زندگی می‌کند و پوستی خال‌دار زرد تا قهوه‌ای دارد. اندازه ماره طلایی به ۷۰ سانتی‌متر هم می‌رسد.

نوزادی که آروم آروم بزرگ می‌شه، به خیلی چیزها نیاز داره، از جمله به میکروب.
اگه اجازه ندید در معرض آلودگی‌های کوچک و متنوع قرار بگیره، در برابرشون ایمنی پیدا نمی‌کنه. مادرش هم که بهش شیر می‌ده، اگر قبلا در برابر میکروب‌های مختلف نبوده باشه، پادتن لازم برای بچه نداره. تازه قرار نیست همه میکروب‌هایی که بچه باهاشون در تماس قرار می‌گیره، برای تربیت دستگاه ایمنی باشن. دستگاه گوارش بچه هم باید از بدو تولد کلی میکروب همزیست جذب کنه که توی گوارش غذا در بقیه عمر کمکش کنند. میکروب‌هایی که جاشون فقط تو روده است و اگر فرضا وارد خون بشن، خطرناک خواهندشد.

چند ماه است که نه من توانایی و دل‌ودماغش را داشتم که کار مدرسه پالئوگرام را ادامه دهم، نه در این ایام عسرت می‌شود از مردم انتظار ثبت نام و پرداخت شهریه داشت. مدرسه پالئوگرام تنها دخل من برای گذران بود ولی دیگر برای من انتفاعی ندارد. چند بار به فکرم خطور کرد که تمامش کنم. منتها مدرسه پالئوگرام مال من نیست. سرمایه معنوی مدرسه از آن بچه‌هایی است که کنار من آن را ساختند و در سرمایه مادی آن نیز، دوستان زیادی پشتیبان این فقیر شدند، بالاخص دوستان خیری مثل آقای رضایی‌فر که پدرانه جمجمه شیر را برای مدرسه ما تهیه کردند.

https://twitter.com/Erfan_khosravi/status/1501930356580118532?t=-VB3VRPRBhjtwsUG_pZpDw&s=19

کابوس
از خاطرات سال ۸۸*
---
نشسته باد، تو گویی که خورده‌بودش، ابر
غروب بود و هوا ساکن و افق کوتاه
دروغ‌زن شب ِ تاریک، داس ِ مه بر دوش
به دشت ِ سبز ِ فلک، می فشاند بذر ِ سیاه رقیق و خام، پَواره‌زنان ز آئینه،
چو می‌گرفتم آئینه‌ءِ شراب به‌دست،
به نیم‌مست دو چشمم جهید نقره‌ءِ خواب
چنان‌که بیضه‌ءِ ققنوس ِ مَی فتاد و شکست

در دنیای موازی بعضی از بهترین و معتبرترین دانشگاه‌های دنیا در زاهدان، سنندج، چابهار و ایلام ساخته شده‌اند، با نتایجی بهتر از دانشگاه‌های تهران و اصفهان و شیراز و مشهد. پایتخت‌های اقتصادی ایران شهرهای مرزی آذربایجان و کردستان و خوزستان و بوشهر و هرمزگان و بلوچستان هستند… مراغه و بستک دو چهارراه هوایی بزرگ و دو مرکز فرهنگی و گردشگری مهم در غرب آسیا هستند، با جشنواره‌های سالانه غذا، موسیقی، کتاب، هنر و فناوری‌های نوین. اصفهان میزبان و مرکز بزرگ‌ترین مهم‌ترین مسابقات چوگان است و در کنار یزد و قزوین، سه پایتخت میراث فرهنگی و معماری غرب آسیا.

چرا اصلاح‌طلبان شکست خوردند؟

۱ - بهره از تبعیض
اصلاح‌طلبان نه تنها سر سفره انقلاب سهم داشتند و دارند، بلکه حتی وقتی بازداشت و زندانی می‌شوند هم از مزایای تبعیض بهره‌مند شده‌اند. شما شیوه بازداشت و محاکمه فلان اصلاح‌طلب اسمی مثل جلائی‌پور کوچولو را مثلا با حسین رونقی مقایسه کنید. ۲ - خود-چس-پنداری
اصلاح‌طلبان (و حتی طبقات مذهبی معتقد به آن‌ها) نه تنها از مزایای تبعیض بهره‌مند شدند، بلکه این تبعیض را حق خود می‌دانند. برخی شهید دادند، برخی هزینه دادند، برخی نخبه‌اند، برخی چهره‌اند، برخی به پولشان می‌نازند، برخی به…
هیچ کدام این‌ها آدم (آدم معمولی) نیستند.

چند سال پیش یکی از دوستان اشاره و انتقادی نسبت به جریان‌های برانداز مطرح کرد مبنی بر این‌که چرا هیچ کدام از این جریان‌ها به صبغه مذهبی بخشی از جامعه اهمیت نمی‌دهند؟ مگر قرار نیست این جریان‌ها نماینده همه قشرها باشند؟
پاسخ این سؤال آن وقت شاید چندان ساده نبود.
#مهسا_امینی آن وقت هنوز برخی روحانیون علنا نسبت به حکومت ایران زوایه داشتند، چشم گروهی از مردم هم (نه لزوما طیف مذهبی) به دهان این روحانیون بود، از سوی دیگر حکومت هم محدودیت‌هایی برای روحانیون منتقد ایجاد کرده بود که مشهورترش وضعیت آقای منتظری در دهه هفتاد بود.
#مهسا_امینی

سوالی که اغلب بچه‌ها از من می‌پرسند، مثلا درباره حفاظت از یوز یا پاندا یا ببر که چرا اصلا از این گونه‌ها حفاظت می‌کنیم؟ خب، رهایشان کنیم که بمیرند… مگه مشکلی پیش می‌‍آد؟

ما به این گونه‌ها می‌گیم «گونه چتر»، چون حفاظت از اون‌ها متضمن حفاظت از تمام اکوسیستم‌‍ه.

https://twitter.com/hayahubesyar_b0/status/1567142542159876096

گونه‌هایی که نیازهای خیلی خاص و طبیعت شکننده‌تری دارند، اگر مورد حفاظت قرار بگیرند، خود به خود موجب حفظ گونه‌های دیگه با نیازهای عمومی هم خواهند شد. اما برعکس، اگر حفاظت معطوف به گونه‌های فرصت‌طلب می‌بود، گونه فرصت‌طلب ترتیب همه گونه‌های شکننده‌تر رو می‌دادند…

پروفسور محمود حسابی، نخستین نماینده ایران در مراسم جایزه اسکار بود.

همان سال که پرزیدنت ترامپ انتخاب شد، دکتر اصغر فرهادی تصمیم گرفت در حمایت از حاج‌حسین اوباما آن سال را استثنائا به مراسم اسکار نرود.

https://twitter.com/j_a_l_a_ll/status/1566347579415269376

دکتر اصغر فرهادی به جای خود پروفسور فیروز نادری (مدیرعامل کل ناسا و رئیس پروژه فضا-زمان آمریکا و جانشین نیوتون در دانشگاه هاروارد)…و دکتر انوشه انصاری (نخستین بانوی ایرانی و نخستین فضانورد جهان) را معرفی کرده تا دست در دست هم به اسکار سفر کنند و جایزه آن را بگیرند.

درباره خبر کشف ردپاهای ۱۱۳ میلیون ساله دایناسورها در پی خشکسالی ممتد در بستر رودخانه پالوکسی در پارک ایالتی دره دایناسورها، تگزاس، ایالات متحده، یکی دو روز است که اخبار فراوان و تفسیرهای عجیب و غریبی به گوش می‌رسد.
سعی می‌کنم در حد فهم خودم موضوع را شرح دهم. قصد اقناع هم ندارم… به نظر می‌رسد اشتباه اصلی بسیاری از عزیزان در برداشتی است که از ربط‌دادن رودخانه، ردپا، قدمت، گل و لای و رسوبات در ذهن خود دارند.
این رد پاها در محیطی گل‌آلود ایجاد شده‌اند، منتها نه در محیط گل‌آلود کف این رودخانه. ۱۱۳ میلیون سال پیش، این منطقه اصلا شبیه امروز نبوده است.

این حشره مرده است، ولی قارچ‌های زامبی‌ساز اعصابش را کنترل می‌کنند تا راه برود و هاگ‌های قارچ را پراکنده کند.
درباره قارچ‌هایی که حشرات را زامبی می‌کنند:
bugoftheweek.com/blog/2020/10/2… شکم این زنجره کشتگاه قارچ‌هایی شده که مغزش را از پیش در استیلا دارند. زنجره برده قارچ‌هاست.