▫️هیچ. ▫️دنیا نیرزد آنکه پریشان کنی دلی. ▫️دلباختۀ ایران و باشندگانش.
Dec 16, 2023 • 10 tweets • 2 min read
1️⃣ دربارۀ نام ایران
در دورۀ ساسانی ایران را ایرانشهر می‌خوانده‌اند. ایران از دو بخش ēr به معنی «آریایی، ایرانی» و پسوند جمع ān- ساخته شده‌است. این واژه در اوستایی airya- و در فارسی باستان ariya- و در پارتی aryān تلفظ می‌شده‌است. در دورۀ ساسانی امپراتوری ایرانیان Ērān-šahr خوانده
2️⃣ می‌شد (Nyberg, H. S., A Manual of Pahlavi, 1974, p. 71).
نام ایران در متن‌های پهلوی
در این کتاب‌های پهلوی نام Ērān یا Ērān-šahr بارها به‌کار رفته‌است:
خسروِ قبادان و ریدک (Ērān-winnārd-Kawādīg rēdag-ē Wāspuhr) (این کتاب با همین واژه، یعنی Ērān، آغاز شده‌است)،
Nov 19, 2023 • 8 tweets • 2 min read
1️⃣ دربارۀ ریشۀ واژۀ «کس(و)شعر» / «کسشر» و نقد یک دیدگاه (ویراست ٢):
صفوی دربارۀ ریشۀ واژۀ «کس(و)شعر» / «کسشر» آورده‌است: «تعبیر بومی به وام‌واژه‌هایی اشاره دارد که به‌دلیل نوع تعبیر زبانوران تغییر هویت می‌دهند. یکی از این وام‌واژه‌ها «کسشر» است. در فرانسویِ عامیانه
2️⃣ اصطلاحِ cause-chier با همنشینیِ cause "حرف زدن" و chier "مدفوع حیوان" برای اشاره به "حرف مفت زدن" و "مطلب مزخرف گفتن" به کار می‌رود. این ترکیب پس از ورود به زبان فارسی، با حفظ معنی زبان وام‌دهنده، با تعبیر جدیدی از صورت ترکیب، به شکل «کس‌وشعر» [و «کس‌شعر»] کاربرد یافته‌است و
May 21, 2023 • 6 tweets • 2 min read
1️⃣ دربارۀ واژۀ «کسشر»
«تعبیر بومی» به وام‌واژه‌هایی اشاره دارد که به‌دلیل نوع تعبیر زبانوران تغییر هویت می‌دهند. یکی از این وام‌واژه‌ها «کسشر» است. در فرانسویِ عامیانه اصطلاحِ cause-chier با همنشینیِ cause «حرف زدن» و chier «مدفوع حیوان» برای اشاره به «حرف مفت زدن» و «مطلب مزخرف
2️⃣ گفتن» به‌کار می‌رود. این ترکیب پس از ورود به زبان فارسی، با حفظ معنی زبان وام‌دهنده، با تعبیر جدیدی از صورت ترکیب، به شکل «کس‌وشعر» [و «کس‌شعر»] کاربرد یافته و سپس همان تکواژ آغازین برای ساخت ترکیب‌هایی مانند «کس گفتن» به‌کار رفته.
کورش صفوی، واژه، علمی، ١٣٩٩، ص ۶٣، با ویرایش
May 22, 2022 • 12 tweets • 3 min read
#رشتو
1️⃣ شمار واژه‌های عربیِ رایج در فارسی
▫️ برخی معتقدند نیمی از واژه‌های رایج در فارسی عربی است. معیار این افراد برای دست یافتن به این آمار بر نگارنده روشن نیست، ولی می‌دانم که برای شمارش واژه‌های عربیِ رایج در فارسی با چند پرسش روبه‌رو هستیم:
۱. فارسی معاصر را باید
2️⃣ در نظر داشته باشیم یا آمیخته‌ای از فارسی کهن و معاصر یا فقط فارسی کهن را؟ مثلاً آیا باید برخی واژه‌های عربیِ به‌کاررفته در دُرۀ نادره و تاریخ وصاف و تاریخ جهانگشای را، حتی اگر فقط یک بار در تاریخ زبان فارسی به‌کار رفته باشد، جزو واژه‌های عربیِ رایج در فارسی به‌شمار بیاوریم؟
Oct 14, 2021 • 15 tweets • 4 min read
1️⃣ «پستان گاو» یا «سینۀ گاو»؟
دربارۀ واژه‌های #سینه و #پستان و #ممه
در این یادداشت فقط بحث لغوی و زبانی شده‌است. پیشاپیش از صراحت به‌کاررفته در متن، که لازمۀ چنین پژوهش‌هایی است، پوزش می‌خواهم.
تا جایی که نگارنده جست‌وجو کرده، در فرهنگ مردم ایران، پستان یا سینۀ زنان عضو تابویی
2️⃣ نبوده و از متن‌های کهن فارسی نگاه جنسی چندانی به این اندام استنباط نمی‌شود.
فراوانیِ ترکیب‌هایی که با «پستان» ساخته شده و کاربرد روزمره یا شاعرانۀ این واژه‌ها گواه مستهجن نبودن این واژه در گذشته است: «بهی‌پستان / به‌پستان» (bēhik-pistān) (= دارای پستانی به‌سان میوۀ به)
