1) Prof. Dr. Sadi Çöğenli, Hocaefendi'nin ilmi yönü ile alakalı bir siteye röportaj vermişti. Şu an bu bilgiler o siteden kaldırıldı. Ama bence Hocaefendi'yi bir ilim ehlinin nazarı ile tanımak adına önemli bir konuşmaydı. Bu seride o konuşmadan bazı alıntılar derleyeceğim: 2) Sadi hoca diyor ki: O zamanlarda bizde gençlik hevesiyle hocaları imtihan etme düşüncesi vardı. Filan kitabı okudun mu, okumadın mı? Filan nedir, falan nedir? diye bir heves vardı. Tabii Hocaefendiye de bir gün birkaç soru sormuştum.

1-Hikmet ehli demiş ki: Namazında acele ediyorsan, hatırla ki yetişmek istediğin her şey ve kaybetmekten korktuğun her şey, huzurunda durduğun Allah'ın elindedir.

Sahabe, ve yetiştirdikleri nesiller tam bir namaz kahramanıydılar: 2-Kur'an sahabe hakkında diyor ki: Onları, rüku edenler, secde edenler olarak görürsün(Fetih/28).

Beyzavi ayetin bu kısmını açıklarken diyor ki: "Çünkü çoğu vakitlerinde namazla meşguldürler".

1-Bu seride, Hizmet'in geçmişi ile ilgili önemli bir dönemece değinmek istiyorum. Hizmet'in ve özellikle Hocaefendi'nin medyada görünür olmaya başladığı dönem, 1993 yılı ve sonrasındaki yıllara denk geliyordu. Peki, neden? 1993 yılında neler olmuştu? 2-Türkiye'nin geleceğini 1993 senenin içinde gerçekleşen hadiseler ne kadar belirledi?

24 Ocak 1993 Uğur Mumcu suikasti
5 Şubat 1993 Adnan Kahveci'nin ölümü
17 Şubat 1993 Eşref Bitlis'in ölümü
17 Nisan 1993 Turgut Özal'ın ölümü
24 Mayıs 1993 Bingöl Saldırısı

1-Bunu önceden yazacaktım, ama bazı insanlar rencide olabilir diyerek yazmamıştım. Lakin ilmi bir mesele.. Ateizm'in psikolojisini incelemiş, Prof. Dr. Paul C. Vitz de benzer şeyler söylüyor. Vitz, ateizmin otistik spektrum ile bağlantısına dair şunları söylemektedir:

https://twitter.com/Paladin_ofChaos/status/1823378071988126121

2-"Galileo, Bacon ve özellikle Descartes ile birlikte egemen hale gelen modern bilim yaklaşımının 'otistik' doğası üzerine düşünmek ilginçtir.

1) Tarih’te İslam kadar kadın alimin yetişmesine vesile olmuş başka bir din yok. Şu ifadeleri yazan sosyal medya pazarlayacısı bunları bilmez, lakin biz tekraren yazalım. İslam tarihinde büyük alimlere hocalık yapmış kadın alimler ve lime katkıları:

https://twitter.com/ilk_57/status/1819822854571225258

2) İbn Hazm, Cevamiu's Sire adlı eserinde sahabe arasında fetva veren altmış ismi sayarken, bunların arasında yirmi tane kadın sahabeyi de zikretmektedir. Mesela listenin en başına Müminlerin annesi diyerek Hz. Aişe'yi (radıyallahü anha) koyuyor.

1-Bir müslüman için evlilik, sadece gönlünü teskin edecek, nefsini tatmin edecek bir eşe sahip olmak değildir. Kur'an'da, ailede topluma önderlik yapacak dinine sadık çocukların yetiştirilmesi bir gaye olarak sunulmaktadır. Üstad da diyor ki: 2-“Haneniz bir küçük Medrese-i Nuriye, bir mekteb-i irfan olsun ki; bu sünnet tam yerine gelsin”. Yani insanın evi bir medrese, bir irfan yuvası haline gelmesi gerekiyor ki, nikahla hedeflenen sünnet, tam yerine gelmiş olsun.

1-Arnavutluk ilk kez ateizmi devlet ideolojisi olarak kabullenen ülkedir. Son asırda önemli hadis alimleri Arnavut olduğu gibi, Diamond Tema gibi din muhalifi bir insan da Arnavut. Bu farklı kutuplar Anadolu'da da bulunuyor. Arnavutluğun ateizm sürecini bir makaleden özetledim: 2-Arnavut Katolik rahip Peder Ernest Simoni Troshani, komünist diktatör Enver Hoca liderliğindeki rejimin din adamlarına ve dindarlara yönelik bir baskı başlattığı İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemi hatırlıyor. Troshani, Kasım 1963'te suikasta kurban giden ABD Başkanı John Kennedy anısına bir ayin düzenledikten sonra Noel arifesinde tutuklandı ve 28 yıl hapis yattı.

1-Prof. Dr. Marion Nestle, moleküler biyoloji ve beslenme uzmanı. Kendisinin yiyecek maddeleri ve gıda şirketlerinin politikalarına dair oldukça dikkat çekici kitapları var. Bu seride gazlı içeceklerin zararlarını açıkladığı "Soda Politics" kitabından bir derlemede bulundum: 2-Nestle diyor ki: Aromalı şekerli sudan biraz daha fazlası olan gazlı içeceklerin üretimi ya da satın alınması pratikte pek bir şeye mal olmamakla birlikte, üreticilerini -başta Coca-Cola ve PepsiCo olmak üzere- küresel tanınırlığa, dağıtıma ve siyasi güce sahip milyarlarca dolarlık endüstrilere dönüştürmüştür.

1-Uyku hem beden sağlığı, hem de ruh sağlığı için insanın hayatı adına oldukça önemli bir zaman dilimidir ve Allahü tealada uyku ile alakalı ayet indirmiştir.(Furkan/47). Stres sarmalından çıkmaya dair yazılmış "Burnout" kitabında uyku ile alakalı şu önemli bilgiler veriliyor: 2-Uyku gerçekten tuhaf bir şey. Uykunun belirli evrelerinde motor fonksiyonlarımız kilitlenir, böylece bedenlerimiz beynimizin aktivasyonuna yanıt veremez. İnsanlar hayatlarının üçte birini bu en savunmasız durumda geçirmek üzere tasarlanmışlardır - günde sekiz saat, her gün. Bu nasıl mantıklı olabilir?

1-Kendisi de bir zamanlar ateist olan Amerikalı akademisyen Prof. Dr. Paul Vitz, ateizmin psikolojisine dair yazdığı kitabında, meşhur ateistleri psiko-analize tabi tutmuş ve ateizmin psikolojik bir mesele olduğuna karar kılmıştır. Bahsi geçen kitaptan bir derlemede bulundum: 2-Vitz diyor ki: Güçlü ya da yoğun tipteki ateizmin, önemli ölçüde, savunucularının kendine özgü psikolojik ihtiyaçları tarafından üretildiğini öne sürüyorum. Peki ama neden ateistlerin psikolojisi üzerine çalışılsın ki? Yaşamlarında tutarlı psikolojik örüntüler olduğuna inanmak için herhangi bir neden var mı? Gerçekten de yoğun ateizmin tutarlı bir psikolojik kökeni vardır.

1-İslam tarihinin inceden inceye tahkik edilmesi, geniş bir perspektifle ele alınması ve rivayetlerin güvenirliliği üzerinde önemle durulması gerekir.

Abbasiler döneminde yazılan tarih kitaplarının Emevi dönemini ne kadar objektif yansıttıklarına dair bir seri hazırladım: 2-Prof. Dr. Adnan Demircan: İslâm dünyasında dinî konularda mezhep içi ve mezhep dışı görüş ayrılıkları her zaman olmuşsa da son zamanlarda ülkemizde yanlış din algısının Emevîlerden kaynaklandığı şeklindeki söylemlerin daha sıkça gündeme getirildiğini görüyoruz.

İslâm dünyasında çoğunluğun mezhebi olan Ehl-i Sünnet mezheplerini eleştiri kastıyla gündeme getirilen “Emevî İslâmı” söylemi, özellikle bazı akademisyen ve yazarlar tarafından gündemde tutulmaya çalışılmaktadır.

Bu konuda Alevilerden bazı kişi ve grupların bilinçli bir rol oynadıklarını söylemek yanlış değildir. Muâviye, iktidarı kendi ailesine ait bir mülk haline getiren bir adım atmışsa da hilafet onun soyundan gelenlerde değil, Hz. Ali’ye karşı giriştiği mücadelede yanında yer almak yerine Hz. Âişe ile birlikte hareket eden ve Sıffîn savaşında Muâviye’nin yanında yer almayan Mervân b. el-Hakem’in soyunda kalmıştır.

Hicri takvimle 91 (miladi takvimle 89) yıl süren Emevî iktidarının yaklaşık 60 yılı Ashab’tan bazı kimselerin yaşadığı bir dönem olduğu için sahabî dönemi sayılır. Bundan sonraki dönem, tabiîn dönemidir.

1-İnsanlar beğendikleri bir filmi, bir diziyi veya bir müzik parçasını neden tekrar tekrar dinler veya izlerler? Bunun arkasında yatan psikolojik nedenleri Prof. Dr. Robert Kraft ve diğer bazı akademisyenler şöyle açıklıyorlar: 2-Kraft diyor ki: Yeni bir film izlemek ya da yeni bir diziye başlamak eğlenceli ve heyecan verici olabilir. Yeni karakterler, hikayeler ve fikirlerle farklı bir dünyaya gireriz. Yeni yerler görür, alışılmadık bakış açıları öğrenir ve diğer insanların hayatlarını dolaylı olarak tecrübe ederiz.

Yine de birçoğumuz aynı tanıdık dizileri ve bölümleri tekrar tekrar izlemekten de keyif alıyoruz. Neden zaten bildiğimiz hikayelerle bu kadar çok zaman harcıyoruz?

1-Odaklanma ve konsantrasyon problemleri günümüzün en önemli sorunlarının başında geliyor. İyi uyku uyuyamamak da insanın gün içinde konsantrasyonunu olumsuz etkileyen bir faktör. Bu konuda bir kitap yazmış Chris Bailey diyor ki: 2-Bailey diyor ki: Kaçırdığınız her uyku saati için, ertesi gün iki saat üretkenlik kaybedersiniz. Daha uzun saatler çalışmak için uykumuzdan ödün verdiğimizde kazandığımızdan daha fazlasını kaybederiz.

1-Tarih, Hocaefendi'nin ifadesiyle icabında vacip olan ilimlerdendir. Mesela, Rönesans'ın gerçekten yaşanıp yaşanmadığı tartışılmıştır. Modern çağa geçiş muazzam bir olay, onun öncesi ise karanlık bir zaman dilimi algısı daima vurgulanmıştır..Prof. Dr. Matthew Gabriele diyor ki: 2-Tarihsel dönemlerin aniden "başlamadığını" veya "bitmediğini" sezgisel olarak anlama eğilimindeyiz. Örneğin, "Roma bir günde inşa edilmedi" deriz ve bunun ne anlama geldiğini anlarız. Benzer şekilde, Roma'nın ve imparatorluğunun da bir günde yıkılmadığını anlıyoruz. Ancak hala bu fikirlere bağlıyız, hala ani bir kıyamet fikrine bağlıyız. Temiz kırılmalar istiyoruz - Yunanistan yerini Roma'ya bıraktı, o da yerini Orta Çağ'a bıraktı, o da yerini Rönesans'a bıraktı, Reformasyon'a bıraktı vs...

1-Aliye ümmü Reyyan, 1999 yılında müslüman olmuş, İngiltereli bir hanımefendi. Kendisinin Ramazan'a dair çok güzel bir kitabı var. O kitapta geçmişteki kendisiyle bir konuşması ve Ramazan ve tefekkür'e dair de önemli değerlendirmeleri var... Kitaptan bir derlemede bulundum: 2-Ümmü Reyyan diyor ki: Allah'ım,
Sana acı içinde olduğumu söyledim. Sen: 'Allah'ın rahmetinden ümit kesme' dedin." (39:53)
Sana, kalbimde olanı kimse bilemez, dedim. Sen: 'Şüphesiz kalpler Allah'ı anmakla huzur bulur' dedin. (13:28)
Sana dedim ki: "Birçok insan beni incitti. Sen de: 'Öyleyse onları bağışla ve onlar için mağfiret dile' dedin. (3:159)
Sana söyledim, yalnız olduğumu hissediyorum. Sen: 'Biz ona şah damarından daha yakınız' dedin. (50:16)
Sana günahlarımın çok olduğunu söyledim. Sen de: 'Günahları Allah'tan başka kim bağışlayabilir' dedin." (3:135)
Beni bırakma, dedim sana. Sen de: 'Öyleyse beni an, ben de seni anayım' dedin." (2:152)
Sana, hayatta birçok zorlukla karşı karşıya olduğumu söyledim. Dedin ki: "Kim Allah'tan sakınırsa, Allah ona bir çıkış yolu yaratır." (65:2)
Sana, gerçekleşmesini istediğim hayallerim olduğunu söyledim. Sen de: 'Beni çağır, sana cevap vereyim' dedin." (40:60)

1-Hocaefendi'ye sorulan önemli bir soru ve cevabı:

İmanlı olarak gitmek yaşayışa bağlı mıdır, yoksa son an meselesi midir? Takva dairesi içinde yaşayan bir kimse son anda imansız olarak gidebilir mi? Ya da bunun tersi olabilir mi? Olursa bunlar istisna mıdır? 2-Kur’ân ve Sünnet’in beyanları içinde, insanın imanlı gitmesine sebep ve vesile olarak; Müslüman olarak yaşamak, Müslümanca düşünmek, Müslümanlık çizgisinde bulunmak gibi esaslar beyan edilmiştir.

1-Celal Şengör dini anlatılara dair Mısır'da arkeolojik hiç bir kanıt yok diyor. Oysa bu konuda son zamanlarda bir çok akademik kitap yazıldı.. Bu seride tam aksine olarak kutsal metin anlatılarının Mısır tarih ve kronolojisine uyumuyla ilgili uzun bir araştırmayı derledim: 2-Mısır, insanlık tarihinin en eski ve en iyi belgelenmiş uygarlıklarından biridir. Arkeolojik kanıtlar ve çok sayıda tarihi metinden yola çıkarak Mısır'ın tarihini dönemlere ayırabiliriz. Akademisyenlerin ve uzmanların çoğunluğu, Kutsal Kitap'taki Mısır'dan Çıkış anlatısının, İsrail'in monarşi döneminden hemen önce, M.Ö. ikinci binyılın ikinci yarısını (yaklaşık M.Ö. 1570-1070) kapsayan Mısır'ın "Yeni Krallık" dönemine uyduğu konusunda hemfikirdir. Kronolojik olarak bu zaman dilimi Mısır'dan Çıkış'ın tüm dönemini, İsrail'in çölde geçirdiği süreyi ve hâkimlerin dönemini kapsar.

1-Türkiye'deki İslam karşıtları, standart ezberleri olan, Afganistan, İran'dan video gösterince dinin safdışı bırakıldığına inanan insanlar. Mesela bir iddiaları Muazzez İlmiye Çığ'ın dinin Sümer'den geldiği iddiası. Oysa kimileri inançsız da olsa sahanın uzmanları diyor ki: 2-Marmara Üniversitesi'nde eski çağ tarihi hakkında doktora yapmış Tacettin Belli diyor ki: Muazzez İlmiye Çığ’ı neden eleştiriyorum? Bu hanımefendinin neden ciddiye alınmaması gerek üzerine bir kaç kelam edeyim.

1-İran daima Sünni dünya ile siyasi mücadele içinde olmuş, onların mahvı için entrikalar düzenlemiş, gerekirse Moğolları veya Haçlıları Ehli-Sunnet'e/ Türkler'e saldırmaya tesvik etmiştir. Bernard Lewis'in bir kitabında şu bilgiye rastladım ve bu konuda bir derlemede bulundum: 2-Osmanlı'da elçilik yapmış ve tarihi kayıtlar tutmuş Busbeke(Busbecq) İran'ın Osmanlı için nasıl bir tehdit oluşturduğunu, Osmanlı ve Avrupa mukayesesi yaparak şöyle anlatıyor:

1-Hocaefendi diyor ki:

Faiz, iktisadî hayatın en eski problemlerinden biridir. Haksız bir kazanç olan faizin ne aklî ne de vicdanî hiçbir dayanağı yoktur. 2-Zamanın seyri içinde, faizin meşruluğu, vasıfları ve ekonomi içindeki fonksiyonu hep münakaşa edilegelmiştir. Kimi zaman yerin dibine batırılmış, kimi zaman da göklere çıkarılmıştır.

1-Uzun yıllar diyebileceğim bir zaman diliminde İslami hareketler ve İslam'ı güncelleme meselesi ile alakadarım. Bu konuda Hizmet'te gördüğüm bazı yaklaşımları değerlendirmeyi düşünüyorum. Çünkü bu mesele Hizmet'in geleceğini belirleyecek meselelerden birisi. 2-Evvelen şunu söylemek istiyorum, Bediüzzaman'ın dediği gibi, nazar ile niyet mahiyet-i eşyayı tağyir eder. Bir meseleyi değerlendirirken kalkış noktanız, bakış açınız, niyetiniz, nihai varmak istediğiniz hedef doğrultusunda yorum yapmanıza sebep olur.