چرا در منابع #ساسانی و ترجمه‌ها و تداوم آن منابع در دوره اسلامی خبری از #هخامنشیان نیست؟ چرا به جای #کوروش و خشایارشا سخن از منوچهر و کیکاووس است و به جای ماد‌ها و هخامنشیان سخن از پیشدادیان و کیانیان؟ من در این #رشتو به شکل مختصر نظریات را معرفی و تحلیل می‌کنم. ۱👇

https://twitter.com/PH_HERMS/status/1927079662959689865

امپراتوری که از پارس برخاسته بود، در دوران بیشترین گسترش خود بیشتر جنوب‌غربی آسیا از جمله بخش‌هایی از شمال آفریقا و عربستان را دربر می‌گرفت. هخامنشیان اثری پاک‌نشدنی بر حافظه مردمانی که آنان را فتح کرده بودند، به‌ویژه مصریان، عبریان و یونانیان بر جای گذاشتند. ۲👇

نکته جالب این است که ریشه اولین مصرف #قهوه به عارفان و صوفیان یمنی می‌رسد. یمنی‌ها در نیمه نخست سده ۱۵ م (۹ هجری) به قهوه روی آوردند. پیروان طریقت شاذلیه، نخستین قهوه‌نوشان به شمار می‌روند؛ آنان قهوه را به سبب خاصیت محرّک آن در ذکرها و ریاضت‌های شبانه مصرف می‌کردند . #رشتو ۱ 👇

https://twitter.com/STAfshar1/status/1925833477615730710

گیاه قهوه عربیکا، که از قدیمی‌ترین گونه‌های قهوه و محبوب‌ترینِ آن‌ها در سراسر جهان است ــ خاستگاهی اتیوپیایی دارد و رسم نوشیدن قهوه در تاریخی نامشخص به یمن راه یافت. یک نظریه معتقد است صوفیان یمنی که برای تبلیغ به اتیوپی می‌رفتند با این گیاه و خاصیت بیدار نگه‌دارنده آشنا شدند.۲👇

نخستین اشاره غیرمسلمانان به «#قرآن» دقیقاً چه زمانی و در کدام متن است؟ آیا قرآن متنی شناخته شده برای مسیحیان بود؟ یکی از نخستین نمونه‌ها در نامه لئوی سوم به عمر بن عبدالعزیز است: روایت گرداوری قرآن توسط حجاج بن یوسف و ماجرای مهم متن‌های ابوتراب (علی بن ابی طالب ). #رشتو ۱👇 به نظر می‌رسد یهودیان و مسیحیان قرن هفتم اصلاً هیچ آگاهی‌ای نداشتند که پیروان محمد متنی مقدس و مخصوص به خود دارند. اگرچه شواهد مادی چون نسخه دستنویس صنعا نشان می دهد سنت مکتوب کردن قرآن از همان دهه‌های پس از پیامبر وجود داشته اما گزارش مسیحی اولیه‌ای نیست. ۲👇

آیا می‌دانستید زبان «#اردو» در اردوگاه‌های چندزبانه‌ی سربازان ترک، افغان، خراسانی و هندی زاده شده و نامش هم از همین «اردوگاه‌ها» گرفته شده؟ اردو چگونه از دل چندزبانی برخاست و به زبانی مستقل بدل شد؟ چرا این زبان این قدر از #پارسی تاثیر گرفته است؟ #رشتو 👇۱

https://twitter.com/dr_Saldino/status/1921832544506364113

یدایش اردو را باید در سده‌های میانه، به‌ویژه در قرون ۱۳ تا ۱۵ م، در بستر سلطنت دهلی جست‌وجو کرد؛ حکومتی که با فتوحات مسلمانان ترک و افغان در شمال هند بنیان گذاشته شد و در آن، زبان فارسی نه‌تنها زبان شعر و ادب، بلکه زبان رسمی دربار، دیوان‌سالاری، و دستگاه‌های اداری و حقوقی بود👇۲

تازه‌ترین نظرسنجی «شاخص صدای اسرائیل» مؤسسه‌ی دموکراسی اسرائیل (۲۴–۲۱ آوریل ۲۰۲۵) نشان می‌دهد بیش از نیمی از یهودیان اسرائیلی از اقدام نظامی پیش‌دستانه علیه تأسیسات اتمی ایران—حتی بدون همراهی ایالات متحده—حمایت می‌کنند. در مقابل، تنها ۳۴٫۵٪ مخالف این اقدام‌اند.۱👇 این میزان از حمایت، نشان‌دهنده‌ی شدت نگرانی‌های امنیتی در میان جامعه یهودی اسرائیل است، به‌ویژه در سایه‌ی پیشرفت‌های برنامه هسته‌ای ایران و کاهش اعتماد به حمایت بی‌قید و شرط آمریکا تحت ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ. البته جامعه عرب اسراییلی موضعی ضد حمله پیش‌دستانه داشت.۲👇

به چتهای لو رفته سیگنال نگاه کنید. پیشتر درباره‌ی رویارویی انزوا/درون گرایان و مداخله‌جویان در تیم @realDonaldTrump صحبت کرده بودم. درون‌گرایان معتقدند ورود امریکا به درگیری‌های خاورمیانه منافع دیگران و نه آمریکا را تامین می‌کند. جی دی ونس @JDVance معاون اول ترامپ صدای این جریان است.
در گفتگو روز حمله به یمن در حالیکه وزیر دفاع و مشاور امنیت ملی در حال مدیریت عملیاتند ونس در پیامی خواستار تعویق یک ماهه آن است؛ چرا که احتمال می‌دهد ترامپ نداند که این عملیات با سیاست خارجی‌اش مبتنی بر اول آمریکا تناسب ندارد. پرونده روسیه اکنون تحت کنترل انزواخواهان است و مداخله‌جویان می‌کوشند پرونده خاورمیانه و ایران را کنترل کنند.

متن چت ونس را ترجمه کرده ام:

«تیم، امروز برای یک رویداد اقتصادی در میشیگان بیرون هستم. اما فکر می‌کنم داریم اشتباه می‌کنیم.

۳ درصد از تجارت آمریکا از طریق کانال سوئز انجام می‌شود. ۴۰ درصد از تجارت اروپا نیز همین‌طور. خطر واقعی این است که افکار عمومی این موضوع را درک نکند یا متوجه نشود چرا این کار ضروری است.

قوی‌ترین دلیل برای انجام این کار، همان‌طور که رئیس‌جمهور گفت، ارسال یک پیام است. اما مطمئن نیستم که رئیس‌جمهور آگاه باشد این کار تا چه اندازه با پیام فعلی‌اش دربارهٔ اروپا ناسازگار است. خطر دیگری نیز وجود دارد که باعث افزایش متوسط تا شدید قیمت نفت شود.

من آماده‌ام تا از اجماع تیم حمایت کنم و این نگرانی‌ها را برای خودم نگه دارم. اما استدلال قوی‌ای وجود دارد برای اینکه این اقدام را یک ماه به تعویق بیندازیم، کارهای مربوط به پیام‌رسانی را انجام دهیم تا مشخص شود چرا این موضوع اهمیت دارد، ببینیم وضعیت اقتصاد چگونه است و غیره» درباره ماجرای زلنسکی در کاخ سفید این رویارویی باز دیده شد👇🏼

https://twitter.com/hosseinghatib/status/1895798420293763457

یکی از ادعاهای عوامانه این روزها این است که #ایران و هویتش از اختراعات دیرهنگام و زمان پهلوی اول است و صفویه و قاجار دولتهای ترک‌محور بوده اند. بیایید به سراغ ترکان #عثمانی‌ که همسایه و رقیب ایران شیعی برویم و ببینیم آنها «دیگری» را چگونه می‌دیدند؟#رشتو درباره عجمستان!👇۱

https://twitter.com/HosseinGhatib/status/1903540764048601367

اصطلاحاتی که امپراطوری عثمانی برای اشاره به همسایه‌ی شرقی خود به کار می‌برد، از قرن پانزدهم تا قرن بیستم تغییرات قابل توجهی داشته است. از سالهای تاسیس صفویه در منابع اولیه‌ی عثمانی، سرزمین ایران (به معنای گسترده‌ی حوزه‌ی فرهنگی ایرانی) بیشتر با عنوان عجم شناخته می‌شد؛ 👇۲

آیا تا به حال درنگ کرده‌اید که «#فرقان» در #قرآن واقعاً چه معنایی دارد؟
🔹 فقط «جداکننده‌ی حق از باطل» نیست.
🔹 فقط نام دیگر قرآن هم نیست.
🔹 معنایی فراتر دارد: «نجات‌بخشی»!
این رشته‌توییت، تفسیری نو از این واژه ارائه می‌دهد، از قرآن تا متون #سریانی… 👇۱ واژه‌ی «فرقان» در آیات مختلفی به‌کار رفته، اما مفسران اسلامی درباره‌ی معنای دقیق آن اختلاف دارند.هر بار مصداقی برای آن ارائه شده.
راغب اصفهانی در کتاب «المفردات فی غریب القرآن» به بررسی واژگان قرآن پرداخته است. او دربارهٔ «فرقان» می‌نویسد:
«الفرقان: الفرق بین الحق والباطل، وکل ما فرق به بینهما فهو فرقان، وسمی به القرآن، والتوراة، والقتال یوم بدر.»

«فرقان: جدا کردن بین حق و باطل است، و هر چیزی که به‌وسیلهٔ آن بین این دو تمایز داده شود، فرقان نامیده می‌شود. قرآن، تورات و جنگ بدر نیز به همین دلیل فرقان نامیده شده‌اند.

راغب اصفهانی بیان می‌کند که «فرقان» به هر چیزی که موجب تمایز حق از باطل شود، اطلاق می‌گردد. به همین دلیل، قرآن و تورات به‌عنوان کتاب‌های الهی که حق را از باطل جدا می‌کنند، «فرقان» نامیده شده‌اند. همچنین، جنگ بدر نیز به دلیل جدا کردن حق از باطل، «فرقان» نامیده شده است

اما چرا؟ چرا این واژه چنین طیف گسترده‌ای دارد؟ 👇۲

«ملک/مالک یوم الدین» یعنی چه؟ اصلا دین به چه معنا است؟ این کلمه از کجا آمده؟ نکته جالب اینجاست که یوم الدین همیشه به روز قیامت و یا جزا و روز حساب تفسیر می‌شده است. اما ربط دین با جزا و حساب چیست؟ عبارت یوم الدین مشخصا از متون دینی مسیحی و یهودی وام گرفته شده. #رشتو👇۱ واژه‌ی دین قبل از درک به عنوان معادل Religion در عربی و فارسی، در زبان‌های سامی دارای معانی گسترده‌ای بود که به مفاهیمی همچون قانون، داوری، کیفر و قضاوت مربوط می‌شود. ریشه‌ی דין (dīn) در عبری به معنای «داوری کردن» یا «حکومت کردن» است که در یوم هَ‌دین (יום הדין) دیده می‌شود. 👇۲

آیا یک یهودی به نام عبدالله بن سبأ بنیان‌گذار تشیع است؟ آیا او پشت ماجرای قتل عثمان بود و علی را به خلافت رساند؟ آیا اوست که ایده وصایت علی را طرح کرد و خلفای پیشین را نامشروع خواند؟ چرا این روایت الان باید مطرح شود؟ نگاهی به پژوهش اخیر شان آنتونی درباره این روایت #رشتو 1👇

https://twitter.com/Eternal_3_/status/1896785848617873460

شان دبلیو آنتونی یک تاریخ‌نگار متخصص در تاریخ اولیه اسلام است. او در ۲۰۰۹ مدرک دکترای خود را از دانشگاه شیکاگو گرفت و الان او استاد دانشگاه ایالتی اوهایوست. پایان‌نامه او «خلیفه و بدعت‌گذار: عبدالله بن سبأ، سبئیه و شکل‌گیری نخستین تشیع میان افسانه و تاریخ» درباره همین است. ۲👇

مهدی نصیری کیست؟ او که در یکی‌دو سال اخیر تبدیل به چهره آشنایی در شبکه‌های اجتماعی شده و از حمایت از رضا پهلوی سخن می‌گوید،چهره‌ای مهم در ماجراهای سیاسی دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی است.زاویه‌های کم‌تر شناخته شده زندگی سیاسی او چیست؟#رشتو درباره‌ سردبیر روزنامه کیهان در دهه ۶۰👇۱ #مهدی_نصیری متولد ۱۳۴۲ هست. یعنی زمان انقلاب فقط ۱۵ سال داشته و نمی‌تواند سابقه مبارزاتی و سیاسی دوره شاه داشته باشد. اما زمینه خانوادگی او راه را برای صعود زودهنگامش فراهم کرد. در دامغان، شهری در استان سمنان، به دنیا آمد. او در خانواده‌ای مذهبی و متصل به روحانیت رشد کرد. 👇۲

دیروز خبر درگذشت کریم #آقاخان رهبر فرقه نزاری اسماعیلی منتشر شد.پسرش رحیم به عنوان امام پنجاهم فرقه معرفی شد. چطور این «امامان» سر از اروپا در آوردند و خود را با عناوین اشرافی اروپایی معرفی کردند ؟ #رشتو یی درباره ناگفته‌های زندگی پدر و پدر بزرگ کریم آقاخان ۱👇

https://twitter.com/Mollanasraddinx/status/1887436456127279488

داستان را با پدربزرگ کریم آقاخان، شروع کنیم. سلطان محمد شاه، آقا خان سوّم (۱۸۷۷–۱۹۵۷)، چهل‌وهشتمین امام اسماعیلیان نزاری، سیاستمدار و دیپلماتی بود که پیوندهای عمیقی با دستگاه سلطنتی بریتانیا داشت. زندگی او آمیزه‌ای از جاه‌طلبی ، اشرافی گری و گرایش قوی به بریتانیا بود.👇۲

آیا گزارشی همزمان از محتوای دعوت پیامبر وجود دارد؟ آیا غیر از قرآن منبعی مربوط به قرن ۷م وجود دارد که درباره #بعثت #محمد پیامبر و آنچه او می‌گفت گزارش دهد؟ در این #رشتو به نگاه یک تاریخ نوشته شده در ۳ دهه پس از محمد توسط یک مسیحی ارمنی می‌پردازیم. گزارشی دست اول از ناظری خارجی۱👇🏼 یکی از کهن‌ترین منابع درباره ظهور اسلام، اثری ناشناس است که سال‌ها به اشتباه به «تاریخ هراکلیوس» نوشته اسقف سبئوس نسبت داده می‌شد. این وقایع‌نامه در دهه ۶۶۰ م نگاشته شده و علاوه بر رویدادهای ارمنستان، بیزانس و ایران گزارشی دقیق از ظهور محمد و جامعه اولیه مسلمانان ارائه می‌دهد 👇🏼۲

در داستان‌های یهودی آمده که داوود هنگام فرار از دست شائول وارد غاری شد و خداوند عنکبوتی را فرستاد تا بر دهانه غار تار بتند. تار باعث شد شائول گمان کند غار خالی است و برود. اما آیا این داستان، منبع روایت مشابه اسلامی درباره هجرت پیامبر است یا برعکس؟ در این #رشتو بررسی کنیم. ۱👇

https://twitter.com/Eternal_3_/status/1877182627687313457

اولا این داستان عنکبوت در عهد عتیق نیامده. روایت اصلی در اول سموئیل 24 آمده است، جایی که داوود از شائول (طالوت) فرار می‌کند. شائول که در پی کشتن داوود است، ناخواسته وارد غاری می‌شود که داوود و یارانش در آن پنهان شده‌اند. داوود از آسیب رساندن به شائول خودداری می‌کند،👇۲

آیا معامله هسته‌ای ایران و آمریکا نزدیک است؟
مصاحبه جی دی ونس ۶ روز پیش از انتخابات آمریکا، در ایران چندان شنیده نشد،گرچه اسراییلی‌ها با نگرانی آن را شنیدند. وقتی از معاون ترامپ درباره جنگ احتمالی دو متحد با ایران پرسیدند، او گفت:منفعت آمریکا در عدم جنگ با ایران است. #رشتو👇۱ نامزد معاونت ریاست‌جمهوری جمهوری‌خواه گفت: "گاهی اوقات منافع ما با یکدیگر هم‌پوشانی دارند و گاهی متفاوت هستند. و منافع ما بسیار در این است که وارد جنگ با ایران نشویم.این جنگ، منابع ما را به شدت منحرف خواهد کرد. هزینه زیادی برای کشورمان خواهد داشت." 👇

https://x.com/jacobkornbluh/status/1850922627340055008

آیا یهودیان قرن اول هجری #محمد پیامبر را مسیحایی می‌دیدند که نجات‌بخش آنان است؟
چرا عمر به عنوان منجی قوم #یهود تصویر شد؟
از مکاشفات ربی شمعون بن یوحای (حدود 660؟) درباره رابطه مومنان و یهودیان چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟ #رشتو یی درباره‌ی رابطه‌ای کاملا غیرمنتظره👇۱ متون یهودی قرن ۱ و ۲ هجری یا ۷ و ۸ م، مانند برخی مکاشفات آخرالزمانی، با ارائه دیدگاه‌هایی درباره روابط یهودیان و اعراب و واکنش به ظهور اسلام، به شناخت زمینه‌های فرهنگی و مذهبی صدر اسلام کمک می‌کنند و تصویری بدیع از تصویر و ادراک یهودیان از ظهور جنبش دینی محمد به ما می دهند.👇 ۲

چرا ارتش سوریه این بار برای بشار اسد نجنگید؟ چرا مقاومت جدی درشهرهای دمشق، حلب و حمص و حماه دیده نشد؟ چرا ارتشی که علیرغم بحران پس از بهار عربی و جنگ داخلی بخش مهمی‌اش به اسد وفادار ماند این بار سنگرها را رها کرده؟ مگر می‌شود نیروی هوایی و زمینی فروپاشد؟ #رشتو 👇🏼۱ ما جزییات اطلاعاتی را هنوز نمی‌دانیم اما برای حدس زدن دلایل و ساختن فرضیه‌های علمی به سراغ چارچوب‌های نظری برویم که توضیح می‌دهد چرا ارتش‌ها گاهی به رژیم‌های اقتدارگرا وفادار می‌مانند و در مواقع دیگر حمایت خود را از این رژیم‌ها قطع می‌کنند و به تغییر رژیم کمک می‌کنند.👇🏼۲

دوباره نزدیکی ظهور؟! در سال ۱۴۰۳، بار دیگر شایعات و ادعاهای مربوط به نزدیکی ظهور امام زمان در فضای مذهبی کشور بالا گرفته است. درگیری‌های جدید در #سوریه و بحران‌های دیگر، زمینه را برای احیای این ایده فراهم کرده است. اما این اولین بار نیست. به سال ۸۹ و دوره احمدی‌نژاد برگردیم۱👇🏼 این ماجرا یادآور اتفاقات سال‌های ۸۹ و ۹۰ است؛ زمانی که انتشار یک فیلم با مضمون بسیار نزدیک بودن ظهور، جامعه را به‌شدت تحت تأثیر قرار داد. این فیلم که در قالب سی‌دی به‌صورت گسترده و رایگان توزیع شد، به بحث اصلی محافل مذهبی تبدیل شد. آن سالها آغاز بهارعربی و جنگ‌ سوریه بود۲👇🏼

دیروز، امروز و فردا سالروز جنگ قادسیه و شکست سپاه ایران از اعراب است.
آیا ما گزارشی همزمان از منابع غیر عرب از فتوحات اعراب در ایران داریم؟
آیا نام محمد برای ایرانیان شناخته شده بود؟
مسیحیان ایرانی از محمد و دین تازه چه می دانستند؟#رشتو درباره رویدادنامه‌ای موسوم به خوزستان👇 شکست قادسیه سرآغاز مجموعه‌ای از شکستها و نهایتا پایان ساسانیان بود. ما گزارشهای اسلامی را درباره نبرد و مابقی ماجراها را از تواریخی که در قرون ۸ و ۹ میلادی نوشته‌اند خوانده‌ایم . اما این بار درباره سندی صحبت می‌کنیم که به احتمال بسیار زیاد همزمان یا کمی پس از وقایع نوشته شده👇

لقب خلیفه دوم عمر بن خطاب یعنی فاروق یعنی چه؟
برای درک تحولات دهه‌های اول اسلام دانستن عربی کافی نیست بلکه سریانی هم لازم است. زبانی که هم در عراق و هم شام گویشوران زیادی داشت و بر جامعه نوپای مومنین در حجاز تاثیر فرهنگی بسیار داشت.فرضیه مهم: فاروق یعنی منجی!اما چرا منجی؟#رشتو👇 مهم‌ترین لقبی که اهل سنت به خلیفه دوم می‌دهند #فاروق است، به معنای جدا کننده(حق از باطل) بر وزن فاعول و از ریشه ف ر ق. منابع اهل سنت آن را لقبی معرفی می‌کنند که پیامبر به او داده بود. واژه‌ای با ساخت دستوری کم‌تکراری که منحصر به خود #عمر است. اما آیا معنا قانع کننده است؟👇

چرا درباره‌ی بدیهیات فکر نمی‌کنیم. هر روز چند بار با کلمه مسلمان سروکار داریم اما واقعا،
واژه‌ی مسلمان به چه معناست؟ ریشه‌اش چیست؟ چرا در فارسی به جای کلمه عربی مسلم از مسلمان استفاده می‌کنیم؟ آیا مسلمان واقعا هم‌معنای مسلم بوده است؟ #رشتو درباره واژه‌ای که ریشه عربی ندارد! 👇 از ابتدا نویسندگان لغت‌نامه‌های فارسی به مشکل بودن توضیح ریشه مسلمان برخورده بودند. نام پیروان اسلام در زبان پارسی/دری مسلمان بود و با آن‌چه عربان مسلم می‌خواندند فرق داشت. مسلمان در شعر رودکی قرن ۳ و ۴ ه دیده می‌شود
باز به هنگام داد و عدل بر خلق
نیست به گیتی چنو نبیل و مسلمان