روایت درست این است: اقتصاد آن «نقدهای» بی‌معنی را وارد مباحث خود کرده و در نتیجه اقتصاد دانشگاهی هم مانند جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی به پروژه‌ای کاملاً شکست خورده بدل شده است. یعنی اقتصاددانان به جای آنکه نظریۀ اقتصادی یاد بگیرند و پاسخ دهند:
بازار به کسی «رقابت» بدهکار نیست؛
/
/
انحصار در مناسبات بازار اصلاً معنا ندارد؛
قدرت را اگر در معنای درستِ قدرت سیاسی (=زور فیزیکی) به کار ببریم نفی بازار است و در مناسبات بازار روابط قدرتی وجود ندارد؛
«کارگر» و «کارفرما» روی پیشانی کسی حک نشده است و در بازار هر آدمی در آن واحد ممکن است نقش‌های متعدد داشته باشد؛
/
Oct 27, 2023 • 11 tweets • 3 min read
جوکرِ دارک نایتِ کریستوفر نولان عقده‌ای است. از گاتهام ثروتمند و اکثریت متمدن و اخلاق‌مدار آن طلبکار است. چند داستان مختلف از زخم روی لب‌هایش دارد که حین ضعیف‌کشی تعریف می‌کند تا جنایت‌هایش را موجه جلوه دهد و دلسوزی بخرد. محتوای داستان‌ها مهم نیست.
چون داستان‌ها قرار نبود اتفاقی را که افتاده روایت کنند. قرار بود برای جنایتی که می‌خواهد انجام دهد توجیه و سابقه بتراشند. قرار است گاتهام موفق را بدهکار او کنند. یک جا می‌گوید پدرم موقع زدن مادرم این کار را با من کرد. جای دیگر می‌گوید خودم برای دلخوشی همسرم این زخم را زدم.
۲/۱۱
Oct 12, 2023 • 23 tweets • 5 min read
هیتلر بد بود ولی...
اگر دقت کرده باشید در اروپا آلمان تراکم جمعیتی بالایی دارد. جمعیتش از همسایه‌اش فرانسه بیشتر است ولی قلمرو کوچک‌تری دارد. دلیل این وضعیت باز می‌گردد به شکست آنها در جنگ جهانی اول.
در آن زمان از چند جهت در حق آلمان اجحاف شد:
1️⃣
اولاً طرف‌های پیروز در قلمرو دو امپراتوری آلمان و اطریش (هابسبورگ) همه‌پرسی برای «حق تعیین سرنوشت» اجرا کردند. همین کار امپراتوری هابسبورگ را به طور کامل از میان برد و کشورهایی مثل چکسلواکی، مجارستان و لهستان بالاخره به استقلال دست پیدا کردند.
2️⃣
May 26, 2023 • 28 tweets • 6 min read
من با افراد دیگر کاری ندارم ولی بگذارید موضع خودم را به طور فشرده بیان کنم. دربارۀ «اتریشی‌های ایران» البته نباید حکم کلی داد. آنچه من از لیبرالیسم فهمیدم آن است که لیبرالیسم فلسفۀ مالکیت است. یعنی خود آزادی را تنها با مالکیت می‌توان توضیح داد تا دچار تناقض‌گویی نشد.
مبنایی‌ترین نوع مالکیت، مالکیت فرد بر بدن خودش است. سپس مالکیت فرد بر حاصل کارش و آنچه در جریان مبادلۀ آزادانه با دیگری به دست می‌آورد. اینها پایۀ نظریه لیبرالیسم را تشکیل می‌دهند و کل نظام حقوقی آن بر روی همین چند اصل بنا می‌شود.
May 3, 2023 • 25 tweets • 5 min read
هیچ شاهی و هیچ نظام پادشاهی حق حاکمیت خود را از «ملت» نمی‌گیرد و در «انتخابات» شرکت نمی‌کند. حق حاکمیت پادشاه همیشه با ارجاع به مفاهیم متافیزیکی و مذهبی توجیه می‌شد.
در فرانسه انقلابی وقتی بحث «حاکمیت ملت» را مطرح کردند ابتدا دربار لویی شانزدهم در برابر آن مقاومت کرد.
دلیل آن مقاومت هم روشن بود: «حاکمیت ملی» منطقاً نفی «حاکمیت شاه» بود. اگر «ملت» حاکم است پس «شاه» چه کاره است؟
پس از تصرف دژ باستیل اما دربار در موقعیتی نبود که در برابر خواسته‌های «صنف سوم» مقاومت کند. از طرف دیگر در مراحل اولیۀ انقلاب هنوز بحث ساقط کردن شاه هم مطرح نبود.
Dec 31, 2022 • 6 tweets • 2 min read
«ایران را پس بگیریم» باز نمی‌توان هم این تعداد کارمند زائد دولت را حقوق داد، هم بنزین سه هزار تومان بماند، هم دلار مثلاً ۲۰ هزار تومان شود، هم با تداوم تمرکزگرایی خرج بالای دستگاه امنیتی را داد، هم هر سال حداقل دستمزد را بالا برد، هم سرمایه‌گذاری کرد، هم بیکاری را کنترل کرد هم...
در این اوضاع برنامۀ اقتصادی که تا این لحظه از آقای پهلوی برای مثال شنیدم این بود که وسط کویر سلول خورشیدی می‌گذاریم به کل ایران برق مجانی می‌دهیم. این حرف در سال ۲۰۲۲ معادل «اقتصاد مال خره» ۱۹۸۰ است.
یک حزب نشان دهید که یک برگ برنامه برای فاجعۀ تأمین اجتماعی داشته باشد؟
Dec 25, 2022 • 13 tweets • 3 min read
شیروخورشید یا هر نماد دیگری به خودی خود سرکوبگر نیست. این حتی در مورد صلیب شکسته که بعدها نازی‌ها از آن استفاده کردند هم صدق می‌کند. اما ما با جریانی روبه‌روییم که هنوز هیچ نشده «ما شهید دادیم پس همگی خفه شید» را آغاز کرده است. همین حرف‌ها را چند سال پیش دربارۀ مرحوم سهراب اعرابی
/هم می‌گفتند. می‌گفتند مادر او می‌رود رأی بدهد و هوادار خاتمی است تو کی هستی که می‌گویی رأی نمی‌دهم؟! جمهوری اسلامی هم همین کار را با کشته‌شدگان جنگ ایران و عراق کرد تا جایی که پس از چند دهه کم کم اعضای خانوادۀ بعضی از آنها صدای‌شان در آمد که از طرف ما صدای مخالف را خفه نکنید.
Dec 23, 2022 • 5 tweets • 1 min read
یاد بگیر از طرفِ یک جمعیت که وکالتی به تو نداده‌اند حرف نزن. استدلال کن. بگو به فلان دلیل من درست می‌گویم و تو غلط می‌گویی. از طرف مردم کف خیابان، از طرف کردها، از طرف ترک‌ها، از طرف ملت ایران، از طرف کارگران، از طرف دهه هشتادی‌ها، از طرف دگرباش‌ها، از طرف زنان و... حرف نزن.
۱/۵
این عادت‌های «توده‌ای» را یک بار برای همیشه باید کنار بگذاریم. جماعت‌های انسانی گله نیستند. هر آدمی برای خودش دارای ذهنی پیچیده است که شبیه به هیچ انسان دیگری نیست. «مردم مردم» از دهانشان نمی‌افتد، ولی برای همین «مردم» کمترین شعور تصمیم‌گیری و تشخیص راست از دروغ قائل نیستند.
۲/۵
Dec 19, 2022 • 12 tweets • 3 min read
/آن مبتلا بود گاهی - احتمالاً از روی لجاجتی که نسبت به پهلوی داشت - حرف‌های درستی می‌زد. دربارۀ سیاسی کردن حجاب هم آن زمان حرف‌های درستی از دهانش پرید که این فعال سیاسی عضو جبهه ملی در سال ۱۴۰۱ خورشیدی حتی در همان حد هم بینش نشان نمی‌دهد.
۳. رشد اقتصادی شوروی در دورۀ استالین تا زمان خودش سابقه نداشت. زمانی شوروی دومین اقتصاد بزرگ دنیا پس از ممالک متحد آمریکا بود. اینگونه رشدهای اقتصادی همچون رشد اقتصادی ایران دهۀ پنجاه خورشیدی، آلمان دهۀ سی میلادی یا عراق دهۀ هفتاد میلادی (دوران البکر-صدام)/
Dec 19, 2022 • 10 tweets • 3 min read
یک بدبختی بشر این است که گفتن و باوراندن حرف چرت ساده است، ولی برای نشان دادن چرت بودن آن حرف باید ده‌ها برابر انرژی صرف کرد و دست آخر هم کسی نمی‌شنود و فقط چند تا فحش نصیب آدم می‌شود.
حتی یک جملۀ درست در تمام این متن نیست. بدون استثناء تک تک جملات این متن غلط و بی‌معنی و در حد/
/مستندهای من‌وتو است. من‌وتو در دهۀ نود نقش حسینیۀ ارشاد دهۀ پنجاه را در پمپاژ لاطائل به مغز طبقۀ متوسط ایرانی ایفا کرده است.
۱. تا سال ۵۷ و تا همین بیست سال پیش «کسر بزرگ» جمعیت زنان ایرانی چادری بودند. البته در مناطق کرد و لر و گیلک نشین (همان مناطقی که صد سال است شاه و شیخ/
Dec 17, 2022 • 6 tweets • 2 min read
به عنوان یک مخالف مبنایی ایدئولوژی ملی‌گرایی و سلطنت‌طلبی می‌گویم این مطلب غلط است. «جمهوری فدراسیون روسیه» را در نظر بگیرید: هم جمهوری است، هم فدرال است، هم قانون اساسی کاملاً دمکراتیک دارد. ۲۲ جمهوری خودمختار دارای پارلمان را درون خود به رسمیت شناخته است.
از این بهتر می‌شود؟ یعنی روی کاغذ اصولاً نباید تفاوتی میان کشورهای اروپای غربی و روسیه می‌بود.
اما: بدترین موارد نقض حقوق بشر و ادغام اجباری با فرهنگ مسلط روس در چند دهۀ اخیر در نواحی چچن و داغستان اتفاق افتاده است. غیر روس‌ها برای حاکمان مسکو حکم گوشت دم توپ را دارند.
۲/۶
Nov 24, 2022 • 8 tweets • 2 min read
یک ویژگی افراد جزم‌اندیش که این کاربر تازه شاید بهترین‌شان باشد این است که در دفاع از جزمیات‌شان به جزمیات دیگر خودشان ارجاع می‌دهند. مثلاً می‌گویند نه ایران فرق دارد و از اول (لابد از زمان نئاندرتال‌ها!) متحد بود!
ایران «ممالک محروسه» بود تا ۱۳۰۴ که «موش آزمایشگاهی» روشنفکران/
/ناسیونالیست شد. چند سال باید بگذرد تا بفهمند زیان تفکرات امثال فروغی کمتر از زیان امثال شریعتی نبود؟ پاسخ به این پرسش بستگی به این دارد که چند سال طول بکشد تا فرق میان جامعه و گلۀ گوسفند را دریابند و بپذیرند که آدم‌ها حق دارند آزاد باشند و هیچ‌کس رسالت کنترل دیگران را ندارد.
Jun 23, 2022 • 8 tweets • 2 min read
سرانگشتی حساب کردم بالای ده حزب و تشکل سیاسی مشروطه‌خواه یا جمهوری‌خواه خارج از کشور در همین یک هفتۀ اخیر له یا علیه موضوعی بیانیه داده‌اند! به اینها انشعابات متعدد چپ، شورای مدیریت گذار، مجاهدین، احزاب کرد، ترک و... را اضافه کنید. بالاغیرتاً شما خودتان هم خود را جدی می‌گیرید؟
تفاوت عمده و بنیادین این احزاب چیست که اعضای آنها را قانع ساخته است تا در حزبی جدا متشکل شوند؟ آیا برنامۀ اقتصادی متفاوتی دارند؟ به ایدئولوژی متفاوتی پایبندند؟ از نظریۀ متفاوتی پیروی می‌کنند؟
برای مثال برای من قابل درک است که یک ملی‌گرا با یک چپگرا نتوانند حزبی یگانه تشکیل دهند.
Jun 20, 2022 • 11 tweets • 2 min read
فحاش‌ها لزوماً طرفداران پهلوی نیستند، ناسیونالیست‌های افراطی‌اند. یک بار تعصبات و پیش‌فرض‌های احمقانه‌شان را کمی قلقلک بدهید تا ببینید چطور حزباللهی و ملی‌مذهبی و پادشاهی‌خواه و جمهوری‌خواه و چپ محور مقاومتی درب گنجینۀ غنی ادب پارسی را برای‌تان می‌گشایند.
آنچه که تصور هرگونه آیندۀ آزاد و دمکراتیک برای ایران را دشوار می‌سازد وجود یک مقام تشریفاتی یا تمایلات شخصی فلان آدم نیست. هر آدمی را هرقدر هم آزادی‌خواه در بستری قرار دهید که استبداد پرورش می‌دهد یا باید کنار برود و عرصه را به فرد مستبدی واگذار کند یا خودش تبدیل به مستبد شود.
May 27, 2022 • 4 tweets • 1 min read
بعضی‌ها وقتی از اهمیت آزادی اقتصادی و کوچکی دولت میگوییم می‌پرسند این در چهارچوب جمهوری اسلامی هم شدنی است؟ بیایید همین مراسم ورزشگاه آزادی را از این نظرگاه نگاه کنیم:
۱. پول اجارۀ یک روز آن ورزشگاه چقدر است؟
۲. پول اتوبوس‌هایی که آدم‌ها را از دوردست تا تهران آوردند چقدر است؟
👇
۳. پول اقامت این همه آدم در تهران چقدر است؟
۴. پول تدارکات چنین مراسمی چقدر است؟
۵. پول تأمین امنیت مراسمی با این همه شرکت‌کننده چقدر است؟
۶. پول رپرتاژ آگهی‌های صداوسیما برای این برنامه چقدر است؟ پول تیزرهای تبلیغی سطح شهرها چطور؟
این شش مورد هزینه به ذهن من رسید.
👇
May 26, 2022 • 22 tweets • 5 min read
چرا صدای اعتراض بیشتر از آنکه از شهرهای آزاد اروپا و آمریکای شمالی با میلیون‌ها ایرانی تحصیل‌کرده شنیده شود از ایذه و آبادان شنیده می‌شود؟ چرا حاشیه‌نشین، مترقی‌تر از مرکزنشینِ باسواد و مترجم آثار فیلسوفان شده است؟ چرا حاشیه‌نشین «مرگ بر فلسطین» می‌گوید و اهل دانشگاه به زور/
۱
/مغلطه و تحریف هم که شده می‌خواهد «فلسطین» را هم از در پشتی وارد شعارها کند؟ چرا در مغازه و تاکسی بر خلاف رسانه‌ها خبری از حمله به «آمریکا» بابت وضع معیشتی نیست؟
وقتی بکوشید مسائل را در چهارچوب اقتصاد سیاسی توضیح دهید بسیاری از چیزهای به ظاهر نامرتبط مرتبط می‌شوند.
۲
May 13, 2022 • 4 tweets • 1 min read
یک لحظه تصور کنید ایران می‌توانست ده‌ها میلیارد دلار از قراردادهای نفتی و گازی با کشورهای اروپاییِ در حال مناقشه با روسیه و هندِ در حال صنعتی شدن جذب سرمایه کند. بندر چابهار می‌توانست به عنوان نخستین کلانشهر بندری ایران میلیاردها دلار در بخش ترانزیت و ساخت اسکله سرمایه جذب کند.
چه تعداد شغل با همین چند قلم سرمایه‌گذاری ایجاد می‌شد؟ چه تعداد کارگر و مهندس و کارشناس مالی و تکنسین و مترجم بیکار فقط با همین چند قرارداد مشغول کار می‌شدند و زندگی‌شان سر و سامان می‌گرفت؟ تصور کنید شرکت‌های هتل‌داری آمریکایی در اصفهان و شیراز و یزد سرمایه‌گذاری می‌کردند.
May 5, 2022 • 12 tweets • 3 min read
وقتی قیمت دلار از ۳ هزار تومان به ۲۸ هزار تومان می‌رسد دلار نیست که گران شده است. ریال ارزان شده است. متولی انحصاری ریال هم دولت است. وقتی ریال ارزان می‌شود تمام کالاهای دیگر به طور طبیعی چند برابر می‌شوند. حالا دولت می‌آید و به زور یارانه چند کالای مهم مثل نان و دارو و
۱/۹
بنزین را ارزان‌تر از حد طبیعی بازار نگاه می‌دارد که شورش نشود. این یارانه از کجا می‌آید؟ مالیات. مالیات اما بر درآمد است و برای درآمد باید تولید داشته باشی. خیلی خوب دولت آمد و نان و بنزین را ارزان نگاه داشت، با مواد اولیۀ مورد نیاز کسب‌وکارها چه کند؟ قیمت تمام شده افزایش
۲/۹
Apr 26, 2022 • 13 tweets • 3 min read
آزادی بیان داعشی‌ها، نازی‌ها، کمونیست‌ها؟
آزادی بیان به معنی آزادی تهدید به انجام «عملی» که در مناسبات آزاد و صلح‌آمیز حق انجام دادنش را نداری نیست. اگر کسی بگوید «تو را خواهم کشت» او را بابت «بیان» یک جمله محاکمه نمی‌کنند، بلکه دلیل محاکمه‌اش احتمال انجام «عملی» است که
مجازات سنگینی دارد. اما اگر کسی بگوید «به تو فحش خواهم داد» دارد تهدید به کاری می‌کند که حق انجام دادنش را دارد (هرچند زشت و مغایر با آداب است و گروه‌های داوطلب باید فرد فحاش را شرمنده و منزوی کنند)
۲/۱۳
Apr 22, 2022 • 7 tweets • 2 min read
من اگر بچه داشتم امکان نداشت اجازه دهم حتی یک روز از عمرش را در مدارس ایران تلف کند. جنایتی که در نظام آموزشی ایران در حق آیندۀ میلیون‌ها بچه می‌شود در نوع خودش در هیچ نهاد دیگری نمونه ندارد. دست‌کم بازجو نام خودش را «فرهنگی» نمی‌گذارد. چقدر حسرت سال‌های از دست رفته‌ام را می‌خورم
وقتی یادم می‌آید چه دوران حساسی از زندگی‌ام صرف تست‌زنی، حفظ شعر، حفظ قرآن، حفظ روش اثبات قضایای هندسی و جبری و خلاصه حفظ جملات کتاب‌ها (بخوانید انشای احمقانۀ چند بوروکرات حزباللهی رانت‌خوار) و رونویسی آنها روی برگۀ امتحانی شد. دوازده سال روح و روان کودک و نوجوان را با درگیر
Feb 4, 2022 • 7 tweets • 2 min read
من اگر روزی بخواهم به تهران سفر کنم و دلم چلوکباب بخواهد با چه زبانی سفارش دهم؟ نباید یک زبانی باشد که شما حرف من را بفهمید؟ به فرض که من فارسی - یا همان دَری - یاد گرفتم. خب فردا اگر در مکزیکوسیتی تاکو بخواهم چه؟ در آنجا که با دری کارم راه نمی‌افتد. پس باید یک زبان میانجی که
مانند نخ دانه‌های تسبیح ما را به یکدیگر پیوند می‌دهد باشد تا بتوانیم با هم حرف بزنیم. آن زبان باید انگلیسی باشد. انگلیسی زبان دانش و فناوری است. بخش اعظم معارف جهان به این زبان تولید می‌شود. انگلیسی تنها زبان یک ملت نیست. زبان همۀ ماست. چرا می‌خواهید فرزندان‌تان را از
