Tolprivilege van Floris V, graaf van Holland, gedateerd 27 oktober 1275. Verleent 'de lieden die bij de dam in de Amstel wonen' (Amstelredam) recht op vrije vaart door Holland. We hoefden voortaan geen tol meer te betalen. Het is het oudste document waarin de stad wordt genoemd. Dat Amsterdam in 1275 een Tolprivilege krijgt van Floris V is opmerkelijk. Amsterdam hoorde bij het bisdom Utrecht, niet bij het graafschap Holland. De heren van Amstel waren leenheren van de bisschop van Utrecht. Met het Tolprivilege wilde de graaf Amsterdam aan zich binden.

Vandaag werd het Paleis op de Dam besmeurd met rode verf. Op dezelfde dag, 29 juli, werd in 1655 het gebouw als stadhuis van Amsterdam in gebruik genomen. De bouw was begonnen in 1648 en bij de inwijding in 1655 was het stadhuis nog niet voltooid. (foto Robbie Hiel) 1/x In 1655 was alleen nog de begane grond en de hoofdverdieping voltooid: pas in 1665 zou het gebouw gereed komen, terwijl aan de inrichting van de vertrekken tot in de 18de eeuw werd gewerkt. Enkele schilderijen tonen de bouw van het stadhuis, na de inwijding op 29 juli 1655. 2/x

Op de #OpeningCeremony van #Paris2024 werd een tableau vivant (een levend schilderij) getoond van 'Het Feest van de Goden' van Jan van Bijlert uit 1635 (bewaard in het museum in Dijon). Apollo, de Zonnegod, is herkenbaar aan de stralenkrans, Bacchus aan de druiven op zijn hoofd.

De (heidense) Goden hebben zich verzameld op de Olympus voor een feestmaal. Apollo is herkenbaar door de stralenkrans van de zon, Bacchus (Dionysius) door de druiven, Neptunus (Poseidon) door zijn drietand, Diana (Artemis) door het maantje, Venus (Aphrodite) door Cupido.

In Het Parool mag een zekere Niels Debonne desinformatie verspreiden dat Israël een apartheidsstaat is en draagt als bewijs een stuk van 120 hoogleraren aan. Dat verbaasde mij dus ik heb even ge-factchecked. 1/ Nu weet iedereen die wel eens in Israël is geweest, dat dat land allesbehalve een aparheidsstaat is. Ongeveer 20% van de Israëlische bevolking is van Arabische afkomst. Ze hebben dezelfde burgerrechten en je vindt ze overal - tot het parlement en het Hooggerechtshof aan toe. 2/

Vervoer 'per as' (op wielen) werd in Amsterdam in de 17de eeuw verboden. Wagens moesten op de wagenpleinen als het Haarlemmerplein en het Leidseplein worden achtergelaten. Een avant-la-lettre P+R. Amsterdam was een voetgangersstad. Maar Amsterdammers zouden geen Amsterdammers zijn als ze er iets op hadden bedacht. Omdat vervoer 'per as' was verboden verschenen er sleetjes in het straatbeeld.

Tijd om door 18de-eeuws Amsterdam te wandelen, vanuit uw luie stoel. Mijn wandeling begint in herberg De Drie Flesjes in de Gravenstraat (geheel rechts, zie uithangbord). Links de Nieuwe Kerk, daaraan het gebouwtje van de Wijnroeiers. #Amsterdam #wandeling Als je dan door de Eggertstraat naar de Dam loopt zie je de Nieuwe Kerk in al haar pracht. Het is zondag dus laten we de kerk maar even binnen lopen. De gotische kerk, ingewijd in 1410, brandde in 1654 af en werd daarna in middeleeuwse stijl herbouwd. De kerk heeft geen toren.

In de renaissance werd er nagedacht over de ideale stad. Dit is radiale stad ontworpen door Scamozzi, Palmanova in Italië. Het is ook echt uitgevoerd. De 'ideale stad' Sforzinda van de Florentijnse beeldhouwer en architect Antonio Filarete (gestorven in 1470) is het eerste volkomen symmetrische stadsplan in de westerse geschiedenis, een regelmatige achthoek met straalsgewijs geplaatste straten naar de stadspoorten.

De prachtige prent van Jan van der Heyden (1637-1712) toont het blussen van een brandend huis. Het is tevens een dwarsdoorsnede van een traditioneel 17de-eeuws huis, met voor- en achterhuis, en toont de indeling en het gebruik daarvan. Het huis heeft een hoge stoep met stenen trap en stoephek, waardoor de hoofdverdieping boven straatniveau ligt. De kelder is dus gedeeltelijk bovengronds. Dit komt door het hoge grondwaterniveau in Amsterdam.

Op de hoek van de Kalverstraat en de Heiligeweg stond in een nis een fraai beeld van een 'Surinaams meisje'. Het is al heel lang mysterieus verdwenen. Waar is het gebleven? Het winkelpand op Kalverstraat 190 hoek Heiligeweg is in 1891 gebouwd voor sigarenwinkel G.H. de Veer naar ontwerp van de architecten G.A. van Arkel en W. Wilkens, een fraai staaltje neorenaissance-architectuur in de 19de eeuw.

Op 25 oktober a.s. wordt dit pand (een achterhuis van de Warmoesstraat) op het riool aangesloten. Dat is nooit gebeurd en was de bewoners ook niet bekend. Het heeft altijd geloosd op het natte Damrak. Het is dus het laatste pand in Amsterdam dat op het riool wordt aangesloten. Even wat jaartallen. In 1908/12 werd in de nieuwe wijken een stelsel van rioolbuizen gebouwd. Pas in 1920 begon men in de binnenstad met de aanleg van riolering, eerst in de Jordaan, daarna de stadskern binnen het Singel. Tussen 1973 en 1987 was de grachtengordel aan de beurt.

We gaan een wandeling maken aan de hand van tekeningen van Gerrit Lamberts (1776-1850) van de Nieuwmarkt naar de Dam. Het is 1812. Aan de Waag is een schavot gebouwd met een guillotine. Op de achtergrond de scheepsmasten op het IJ, veel minder als vroeger: het is de Franse tijd. Achter de Waag is de Vismarkt. Op de achtergrond de Geldersekade. Het is vandaag zondag, dus het is rustig. We lopen door de Sint Antoniesbreestraat naar de Jodenbreestraat.

Unesco-plaquette in Aken, Herculaneum, Segovia en oh ja, óók Amsterdam (in het Stadsarchief). Unesco-plaquette in Canterbury, Sibenik, Luxembourg en Warschau.

De Dam in 1779, op een tekening van H.P. Schouten, gezien van af het Damrak naar het Rokin. De smalle straat van Dam naar Rokin heette de Beurssteeg. In de toeslede (een koetsje zonder wielen) zit een mooie mevrouw. In het doorkijkje door de Beurssteeg zijn de masten te zien van schepen op het Rokin. Zullen we daar eens doorheen lopen?

Embleem van de VOC kamer Amsterdam op de gevel van de VOC-lijnbaan op Oostenburg. De Verenigde Oost-Indische Compagnie was de eerste NV ter wereld, want het eerste bedrijf ooit dat aandelen uitgaf en dus in een gedeeld eigendom was. Zelfs de keukenmeid had aandelen. Het gebouw van de VOC-lijnbaan, in feite alleen het kopgebouw, dateert uit 1660. Merk de kruiskozijnen op met luiken. Een utilitair gebouw maar geheel in de Hollands-Classicistische stijl met een middenrisaliet met fronton.