Prim iadeli hayat sigortası inanılmaz bir ürünmüş tam bir win-win. Hesaplamasını yaptığımda Amerikan hisselerine Türkiye’den yatırım yapmaya kıyasla bile daha iyi getiri sağladığını hesap ettim. Sigorta şirketine her ay düzenli olarak dolar cinsinden bir prim ödemesi yapıyorsunuz. 10-12 senelik bir poliçe düzenleniyor. Bu belirlediğiniz dolar cinsi ödeme aylık brüt asgari ücreti ya da sizin brüt gelirinizin %15’ini geçmediği sürece tamamını vergiden düşebiliyorsunuz.

1⃣Bugün finansal okuryazarlık konusunda kendine bir şeyler katmak isteyen, belki yeni bir bakış açısı kazanabilir miyim diye düşünen arkadaşlara, biraz da haddim olmayarak, katkıda bulunmaya çalışacağım. Diğerleri için sıkıcı bir yazı olacak. 2⃣Hisse senedi fiyatlarının nasıl oluştuğunu ve niçin şirket ederlerinden zaman zaman saptığıyla ilgili birkaç kelam edeceğim. Falanca hisse ya da filanca endeks ile ilgili bir şey yazmayacağım için zamanını aldığım okuyuculardan özür diliyorum.

1⃣Duayen borsa yatırımcısı (borsa oyuncusu değil bakın) Warren Buffett şöyle bir kelam etmiş "Akıllı Yatırımcı'nın 8. ve 20. bölümlerini ve Genel Teori'nin 12. bölümünü anlarsanız, başka bir şey okumanıza gerek kalmaz ve TV'nizi kapatabilirsiniz." 2⃣Bu üç kitap bölümüyle ilgili bir derlemeye denk geldim internette. Çevirisini yapıp burada yayımlamaya karar verdim. Umarım faydası olur. Buffett'a göre bir yatırımcının başarılı olabilmesi için okuması gereken sadece üç kitap bölümü var.

1️⃣ BİST hisse senetlerine yatırım yapan fonların son beş yıllık getirilerini analiz etmeye ve akla karayı birbirinden ayırmaya çalıştım. Bu akışta bulgularımı sizle paylaşmak istiyorum. Son 5 yıldır işlem gören fonları dikkate aldım. 2️⃣ Bu nedenle muazzam başarı sergileyen HDH, HMK, NNF gibi Hedef portföy fonlarını, OPI, OPH gibi Osmanlı Portföy fonlarını maalesef değerlendirme dışı bıraktım. Ancak peşinen söyleyeyim bu iki şirketin hisse fonları çok güzel getiri sağlamış.

1️⃣ Altın 2200 dolar olacak 2500 dolar olacak diye bir ton höstad beklenti pompalamaya başladı. Geçen yıl için altın fiyatı senaryoları paylaşmıştım. Altına bu yıl teveccüh tahminimden yüksek oldu (çarpan 1.66’ya indi), ama Fed şaşırttı ve M2’yi 21 trilyon doların altına indirdi.

https://twitter.com/appajubi/status/1573279926429618176

2️⃣Buna en yakın senaryom M2 para arzının 22 trilyon olması şeklindeydi. Bu durumda 2011 dolar gibi bir denge fiyatı öngörmüştüm. Biraz daha düşük para arzıyla 1950 dolarlar civarında seyretti bu yıl. Peki önümüzdeki dönem için beklentileri nasıl güncelleyebiliriz?

https://twitter.com/appajubi/status/1572855601847500808

1️⃣ Son dönemde çok soru geliyor. Topluca cevaplamak istiyorum. Hangi hisse alınır? Çok bilgili değilsek 100-endeks ya da teknoloji endeksi, temettü-25 endeksi gibi endeksleri almak en mantıklı seçenektir. Bunları da fonlarla yapmak mümkün. 2️⃣ En çok sorulan ikinci soruya gelince; borsaya ne zaman girilir? Her zaman girilebilir. En güzeli düzenli alımlar yapmaktır. Günlük al sat yapacaksanız yardımcı olabileceğim hiçbir şey yok. Ancak uzun vadeli girip illa da piyasayı zamanlama yapmak istiyorsanız bir yolu var.

1️⃣Türkiye’de başlıca 14 tane bireysel emeklilik şirketi mevcut. Agesa, Allianz, Anadolu Hayat, Axa, Bereket, BNP, Garanti, HDI, Katılım Emeklilik, Metlife, NN Hayat, QNB Sağlık, Türkiye Hayat ve Viennalife. 2️⃣ Bunların benzer temalara yatırım yapan emeklilik fonları arasında fark var mı merak ettim. Her emeklilik şirketinin fonlarını yöneten genellikle aynı grup üyesi bir portföy yönetim şirketi oluyor.

1️⃣Bu aralar borsa çok kötü gidiyormuş, her gün ekranlar kıpkırmızıymış, hisseler kan gölüymüş… Kayıpları olan arkadaşlara, günlük al sat yapanlara samimi bir şekilde geçmiş olsun demek istiyorum. İnşallah bir an önce zararınızı çıkarırsınız. 2️⃣Şimdi yatırımcı arkadaşlara dönelim. Gerçi kendine uzun vadeciyim, yatırımcıyım diyenlerin de yüzde 90’ı gene günlük borsa takip edip, düşüşlerde çarpıntı falan yaşıyorlar ama olsun, diğer kalanlarla tartışalım.

1️⃣ Fed? Ne iş? Ne oluyor ne bitiyor?Azıcık tarihe hız atalım. ABD’de 1999-2000’de Dot. Com balonu patlayıp hem hisse senedi piyasalarını hem de ekonomiyi göçertmişti. Pesinden Fed ne yaptı hızla politika faizini 1% civarlarına kadar indirip ekonomiyi toparlamaya çalıştı. 2️⃣ Aşırı düşen faizler ve kredi koşullarının aşırı gevşek oluşu nedeniyle konut kredileri hızla büyüdü, herkes hem de üçer beşer ev almaya, mevcut evini refinanse edip nakit elde etmeye başladı. Hem ev hem finansal varlık fiyatları roketledi.

EYG GYO değerleme raporlarını incelerken bir şey dikkatimi çekti. Bu şirketin Eylül itibarıyla değerlemesi yapılmış 1.4 milyar TL civarı gayrimenkulü var, ancak bilançosunda da 631 milyon TL ertelenmiş gelir var. Sanırım bu ertelenmiş gelir Narlı Bahçe projesinde satış vaadi sözleşmeleri ile sattıkları dairelerden gelmiş. Projenin güncel inşaat durumuna göre değeri 800 küsür milyon denmiş raporda. Muhtemelen tüm proje satılmış.

1️⃣Olası bir konut kredi kampanyası halinde GYO sektörü gider diye düşünüyor çoğu yatırımcı. İhtimali var evet. Ama gözden kaçırılan bir husus var, gyo’ların hepsi bir değil. Bazısı müteahhit gibi takılıyor, kat karşılığı proje yapıyor, bazısı ticari gayrimenkul üretiyor. 2️⃣Kimi GYO’lar kira geliri elde etme amaçlı dükkan satın alıp ya da inşa edip onların kira geliriyle faaliyetini sürdürüyor. Mesela ATAGY çeşitli şehirlerde dükkanları portföyünde tutuyor ve burger kinge kiralıyor. Ya da reysaş gyo cok sayıda depo sahibi.

1️⃣Fonlar ile ilgili geçen hafta yazdığım akışta fon yönetim ücretlerine yeterince değinmemiştim. Türkiye’de fon yönetim ücretleri tek kelimeyle fahiş. 1-2 ay ya da 1-2 yıllık yatırım açısından çok mühim değil ama uzun vadede çok büyük problem.

https://twitter.com/appajubi/status/1595397488437088256

2️⃣Örnek vermek gerekirse ICBC hisse senedi fonu ICF’nin bu yılın ilk 9 ayına ilişkin yaptığı toplam gider kesintisi 98 bin lira, fonun toplam değeri 4.2 milyon lira. Yani tüm fon değerinin yüzde 2.3’ü kadar gider kesmişler. Son üç ayda biraz daha artar. %3’ü falan vurur herhalde.

1️⃣Borsa koşmayı sürdürüyor. Acaba 2’ye katlar mı? Bazı piyasa analistleri ve höstadlar şimdiden 10k hedefi vermeye başladı. Bu mümkün olabilir ama burada çok kritik 2 nokta var. İlki enflasyon. Kastedilen enflasyon hariç 2’ye katlamak mı? Yoksa düz 10k yapmak mı? 2️⃣Eğer düz 10k diyorsak bu çok daha mümkün. Ancak reel 2x yapmaktan bahsediyorsak biraz daha zor olabilir. 100 endeks yıllık getirisinden enflasyonu düşünce aslinda yıllık reel getirinin geçmiş yıllara kıyasla çok aşırı yüksek olmadığını görüyoruz.

1️⃣Türkiye’de faaliyet gösteren tüm portföy yönetim şirketlerinin yatırım fonlarına ilişkin getiri ve maliyet bilgileri TEFAS adlı bir sistemde yer alıyor. TEFAS Türkiye elektronik fon dağıtım platformu oluyor. 2️⃣ Hisse ve diğer yatırım araçlarını almak için hangi bankada (daha doğrusu aracı kurum) hesabınız olursa olsun TEFAS’a erişip bankanızın size sunduğu fonların haricinde diğer firmalara ait fonları satın alma imkanınız var.

Bir gün sizi finansal özgürlüğe taşıyacak olan portföy ya da servet büyüklüğünü tamamen siz bilebilirsiniz. Bugünden yarına o portföy büyüklüğüne sizi ulaştıracak olan yatırım tutarı da biraz şansa bağlıdır. Ancak vade uzayınca şans faktörü oldukça azalır. #UVY hipermetroptur.

https://twitter.com/BayTutumlu/status/1594978900622602240

1️⃣ 1 ay ya da 1 yıl sonra hangi yatırım aracı hangi getiriyi sağlayacak bunu bilmek imkansıza yakın. Tahvilde, bonoda, mevduatta getiri vade tarihinde belli olsa da hala reel getiri oranı bir bilinmezdir.

25 milyar dolar az değil mi? Bence 100 milyar dolar diyelim yatırımlara yuvarlak olsun(!) Sasa’nın finansal tablolarını ve 2022/Q3 faaliyet raporunu inceledim. Sasa 10 yıl içinde toplam 2.1 milyar dolar yatırım öngörüyor. Mevcut maddi duran varlıkları toplamı da 900 milyon dolar.

https://twitter.com/bogachanbilge/status/1593890573420740609

Geçen ay yayınladığı en güncel faaliyet raporunda Sasa yapmayı planladığı bütün yatırımları sıralamış, 2.1 milyar dolar toplam yatırım yapacağını bildirmiş. Bu yatırımların mevcut ciroyu her yıl 1.9 milyar dolar artıracağını oldukça iyimser bir şekilde öngörmüş.

1️⃣Uzun vadede Amerikan hisseleri mi daha çok getirir yoksa altın mı? Evvela son 107 yıllık grafiğe bakalım (1915 sonrası altın fiyat verisini çekebildim, daha geriye gideni aramakla uğraşamadım sabah sabah). 1915’te S&P500 endeksi 9.33 iken altın ons fiyatı 19.25 dolarmış. 2️⃣Tabi her iki veride de enflasyonun ve 100 yılı aşkın değerlenmenin etkisiyle değerler o kadar büyüyor ki grafiğin ilk 60-70 yılı çok küçük kalıyor ve grafikten bir şey anlaşılmıyor. Aynı grafiğe logaritmik ölçekle bakınca bu sorunu halledebiliyoruz.

1️⃣Borsa 3-4 ayda ikiye katladı. Özellikle son birkaç haftadaki artış ne yürüme ne koşma şeklindeydi. Adeta uçuş oldu. Bu yükselişler hisselerdeki fiyat algılarımızı da biraz bozdu. Salgın öncesinde neredeydik şimdi ne olduk merak ettim, inceledim. 2️⃣Son üç yıla odaklandım. 100-endeks (temettü ve sermaye artırımları dahil) 15 kasım 2019’dan bugün öğlen saatlerine kadar olan süreçte %380 arttı. Aynı süreçte USD artışı ise %224. ABD enflasyonunu dikkate alınca bizim endeks anca doların satın alma gücünü koruyacak kadar artmış

F/K şirketten şirkete değişir, iskonto oranı ve geleceğe yönelik kar büyüme beklentileri bu göstergeyi aşağı tanda yukarı hareket ettirir. Eğer o yıl olağandışı bir şekilde donem karı düşmüşse paydadan kaynaklı F/K uzaya gidebilir.

https://twitter.com/appajubi/status/1589956018355986433

Genellikle çığır açacak fikirleri olan ya da tepeden tırnağa paçalarından inovasyon akan şirketler, ya da yaşam döngülerinin henüz başlarında olup çok parlak gelecek vaat eden şirketlerde risk iştahı da uygunsa (düşük iskonto oranı yani) 100+ F/K oranları görülür.

Bu bilgileri kim yayıyor bilmiyorum. Kasım başı itibarıyla dünyanın en değerli 100. şirketi Caterpillar, 122 milyar dolar piyasa değeriyle. Sasanın bir 6 kat daha gitmesi lazım. 20 milyar dolarlık piyasa değeriyle 800-900. Sıra civarında yerini alabiliyor.

https://twitter.com/yavuzwe/status/1592442391486660610

Twitter’da dünden beri birkaç hesapta aynı bilginin dolaştığını görüyorum. companiesmarketcap.com sitesinden dünyadaki ilk 100, ilk 1000 ve daha fazlası takip edilebilir. Sasa 20 milyar dolar piyasa değeriyle 830. Sırayı devralır. HP, Michelin gibi devleri geçmiş oluyor.

https://twitter.com/temettuhocam/status/1592426183777751040

Şu tabloya bakıyorum da Hektaş ve Sasa büyük teknoloji devleri sanırım. 800 çalışanla 120 milyar TL piyasa değerine ulaşmak 🙄 Bazı şirket vardır çoğunlukla mavi yakalı çalıştırır, genelde imalat sanayinde görürüz. 1800’lerde sanayi devrimi sonrası bu şirket tipi kraldı 😁

https://twitter.com/temettuhocam/status/1592578709923725313

Çalışanların çoğunluğu beyaz yakalı olan hizmet sektörü (ama lokanta degil, kurumsal şirketler, plaza ortamı) firmaları ve bir de makinelerin/robotların mavi yakalı işgücünün yerini aldığı fabrikalar 2.Dünya savaşı sonrası ön plana çıktı (Endüstri 3.0).