Arash Reisinezhad آرش رئیسی‌نژاد Profile picture
Visiting Fellow @LSEMiddleEast | Former https://t.co/jWT0xoLBds @UnivOfTehran | PhD @FIU | BE @SharifSocial | #strategic_loneliness #Geopolitics #Risk_Analysis #Energy_Security
سید آرمین حقیقت Profile picture 2 subscribed
Apr 25 17 tweets 7 min read
۳۰۳ سال پیش، در ۶ اردیبهشت ۱۱۰۰، در زمانه شاه سلطان حسین، واپسین فرمانروای ایران صفوی، بیش از ۸۰ هزار ایرانی در زمین لرزه ویرانگر تبریز جان خود را از دست دادند. اوژن فلاندن می‌نویسد «سخت‌ترین زمین‌لرزه‌ها در سال ۱۷۲۱ اتفاق افتاده و هشتادهزار نفر جمعیت این شهر را از بین برده‌است. Image این واقعه در زمان شاه سلطان حسین و به وقتی است که این شاهزاده تیره‌بخت می‌خواست سلطنت را به یک افغان فتنه‌جو که در این وقت اصفهان را محاصره کرده بود، واگذار نماید.» کروزینسکی نیز روایت می‌کند که «در زلزلهٔ ۱۷۲۱ م، ۸۰٬۰۰۰ تن به خاک هلاک افتادند.» این اما ششمین زمین‌لرزه تبریز بود. Image
Apr 19 16 tweets 4 min read
داستان زدوخورد

از پایان جنگ سرد این اسرائیل بود که مدام تهدید به حمله مستقیم به خاک ایران می‌کرد. شگفت آنکه تهران بود که این مهم را برای نخستین بار انجام داد! عملیات #وعده_صادق در پاسخ به بمباران کنسولگری ایران در دمشق انجام شد؛ عملیاتی که دستکم ۱۲ پیامد استراتژیک داشته است: ۱. تغییر خطوط قرمز پیشین: اشتباه استراتژیک اسرائیل فرصتی برای سپاه فراهم کرد تا خط قرمز نوینی را حولِ اصل #تقدس_سرزمینی #territorial_sanctity تعریف کند؛ اصلی مطابق با حقوق بین‌الملل که در میان حامیان و حتی منتقدین مشروعیت دارد، گرچه نمی‌تواند امنیت پایگاه‌ها در سوریه را تضمین کند
Apr 11 11 tweets 5 min read
داستان «منطقه خاكستری»

زمانی که قدرتی بزرگ وارد حوزه نفوذ سنتی قدرتی متوسط می‌شود، یک شیوه رویارویی برای طرف ضعیفتر آن است که از درگیری مستقیم با قدرت نیرومندتر پرهیز کرده و هزینه حضورش را زیاد کند؛ وضعیتی که به مداخله‌گر خارجی ضربه زده و هزینه تحمیل کند؛ وضعیتی مبهم و خاکستری! Image #منطقه_خاکستری برخلاف نام آن که تصوری از فضای عینی را تداعی می‌کند، تعریفی جغرافیایی نیست؛ بلکه یک استراتژی مبتنی بر #مزایای_ژئوپلیتیکی است. منطقه خاکستری در میانه وضعیت جنگ و صلح جای گرفته؛ جایگاهی در میانه طیفی که آغاز آن «رقابت» و انتهای آن «جنگ» دارد. Image
Feb 22 13 tweets 9 min read
داستان ترکمنچای

اینجا #ترکمنچای در میانه جاده تبریز-زنجان است؛ جایی در دامنه جنوبی کوه‌های بزقوش که ۱۹۶ سال پیش شاهد مذاکرات ایران قجر و روسیه تزاری بود؛ مذاکراتی که به #عهدنامه_ترکمنچای انجامید. اینجا پایان شکست ایران از روسیه بود؛ اما به نقطه آغازی در سرنوشت کشور تبدیل شد.
Image
Image
۱۴ سال پیش از این، ایران ولایات قره‌باغ، گنجه، شکی، شروان، قوبا، دربند، بادکوبه (باکو)، داغستان، گرجستان شرقی (کاختی و کارتلی)، گرجستان غربی (آبخاز، سامگرلو، گوریا و ایمرتی) و شمال تالش را طی #عهدنامه_گلستان به روسیه تزاری واگذار کرده بود. سایه جنگ اما هنوز بر سپهر کشور آشکار بود
Image
Image
Feb 15 19 tweets 12 min read
در فقر و تنگدستی تحصیل کرد، تبعید شد، ‌زندگی مخفی داشت، قصد جانش کردند، گریخت؛ محمد #بهمن_بیگی اما «سنگ زیرین آسیاب» بود، نومید نشد، دست از پای ننشست، شكست نخورد، دل در گروی وطن داشت و بیش از نیم میلیون عشایر ایرانی را باسواد کرد. چرا که عاشق بود: عاشق بخارای خود، ایل خود، بود!
Image
Image
در تیره بهمن بیگلو از طایفه عمله ایل بزرگ #قشقایی زاده شد. با اعتراض قشقایی‌ها به دولت مرکزی، به همراه پدر تبعیدی خود به تهران رفت و پای به دبستان گذاشت. اژدهای فقر اما کابوس زندگیش بود! «دستمان از دار و ندارمان کوتاه بود. … رنج کوچک من از فقر بود. رنج بزرگم از استتارِ فقر بود.»
Image
Image
Jan 24 18 tweets 10 min read
داستان یمن

اینجا تنگه #باب_المندب میان شبه جزیره عربستان و شاخ آفریقاست؛ تنگه‌ای ژئواستراتژیک که دریای سرخ و خلیج عدن را پیوند داده و با اتصال به سوئز و مدیترانه تکمیل‌کننده مسیر اروپا-اقیانوس هند است. باب‌المندب هویت استراتژیک یمن را برساخته ولی کشور را نفرین کرده: #نفرین_تنگه
Image
Image
همین نفرین است که یمن را آماج حملات از سوی نه تنها قدرت‌های منطقه‌ای، بلکه قدرت‌های دوردست کرده. جغرافیا اما هدیه‌ای نیز برای یمن گذاشته: کرانه طولانی دریایی ظاهرا تسخیر سرزمینی یمن را آسان ساخته؛ با این حال، تله‌ایست تاریخی برای مهاجمین و استتاری است برای کشور «دره‌ها و واحه‌ها» Image
Jan 10 10 tweets 4 min read
داستان #انزوا

اینجا #راه_ابریشم باستانی است؛ مجموعه شبکه بازرگانی از چین تا اروپا. برای دو هزاره قلب تجارت و تحولات سیاسی جهان گرداگرد این شاهراه بود. این شاهراه وارث #راه_شاهی بود؛ شاهرایی از دریای اژه تا خلیج‌فارس. و ایران، به عنوان کشوری مبتنی بر راه و بازار، در میانه آن بود
Image
Image
اوج بازرگانی زمینی و دریایی ایران در دوران ساسانیان و صفویان بود. هر دو فاقد #متحد_استراتژیک بودند. بهمین دلیل با بازرگانی، مبادلات اقتصادی و ائتلاف‌های موقت سیاسی کوشیدند بر #انزوا پیروز شوند. اینان می‌دانستند که در دفاع از ایران #تنها هستند، پس باید از #انزوا در جهان پرهیز کنند
Dec 27, 2023 18 tweets 7 min read
داستان #تنهایی_استراتژیک ایران

تدوین هر سیاست موثری بدون درک ویژگی‌های بنیادین یک کشور امکان‌ناپذیر است. #تنهایی_استراتژیک مهم‌ترین ویژگی ژئوپلیتیکی ایران است؛ مشخصه‌ای تاریخی ورای نظام سیاسی، ایدئولوژی مسلط یا شخصیت حاکمانش. حتی #شاه هم این ویژگی بنیادین ایران را دریافته بود 👇 تنهایی استراتژیک که نخستین بار از سوی پروفسور #محی‌الدین_مصباحی بیان شده، بدین معناست که «ایران، چه آگاهانه و خودخواسته و‌ چه ناخواسته و از روی ناچاری، از اتحادهای معنادار با قدرت‌های بزرگ محروم است و به گونه‌ای استراتژیک تنهاست.» این ویژگی بنیادین #ژئوپلیتیک ایران نشان‌دهندهِ 👇 Image
Dec 26, 2023 10 tweets 5 min read
داستان #زلزله_بم

در سرمای سخت کویر، در بامدادان شنبه، به محله معلم در شهر #بم رسیدیم؛ محله‌ای که به گفته بازماندگان، کسی از آن جان بدر نبرده بود! خانه‌ها از خشت بودند و زلزله همه را ویران کرده بود؛ ‌ویرانه‌ای همچو تپه‌های گِلی. هفت پیکرِ خسبیده را از زیرِ خروارها آوار درآوردیم! Image به خانه‌ای خشتی رسیدیم. از بوی ناخوشایند پیکرهایِ مانده زیر آوار، جایشان را یافتیم. با کمک لودرِ جوانمردی سیستانی، آوارهای تلنبار شده را کنده تا به پتویی رسیدیم. پتو را کنار زدیم؛ بزغاله‌ای قهوه‌ای بود و دستانی کوچک گرد آن بزغاله؛ کودکی سه چهارساله که بزغاله را در آغوش گرفته بود! Image
Dec 20, 2023 14 tweets 10 min read
داستان شب یلدا

در طولانی‌ترین شب سال ایزدی ایرانی از آذرخش و از دل غاری در البرز زاده شد: #مهر (میثره یا #میترا). نور بود و خدای آیین #مهر_پرستی شد، دل جنگاوران و سلحشوران را ربود و نماد پرتو خورشید شد. اسطوره زاده‌شدنش اما سرآغاز یکی از جشن‌های کهن ایرانی شد: #شب_یلدا #شب_چله
Image
Image
در باور ایرانیان پیش از زرتشت، مهر خدای پیمان بود که با نور و گرمای خود بر تاریکی و سرما چیره می‌شد. از شب یلدا به بعد است که روزها طولانی‌تر شده تا بهار فرا رسد. جشن #مهرگان نیز به مناسبت مهر بود و به اسطوره اسارت ضحاک بدست فریدون و شکست گئومات مغ توسط داریوش هخامنشی اشاره داشت
Image
Image
Oct 26, 2023 14 tweets 4 min read
داستان بازدارندگی

#بازدارندگی یا #deterrence از جنگ سرد تاکنون مبنای عمل استراتژی کشورها بوده. بازدارندگی به کاربرد مجموعه‌ای از تهدیدها برای قانع کردن رقیب به عدم انجام یک عمل نامطلوب اشاره دارد. خط قرمزی را ترسیم کرده و تهدید می‌کند که گذر از آن به برخورد سخت با رقیب می‌انجامد بازدارندگی نقطه مقابل #وادارندگی یا #compellence که اشاره به استفاده از تهدید برای قانع کردن حریف به عقب‌نشینی از انجام عملی نامطلوب دارد. یکی از مهم‌ترین نمودهای وادارندگی #دیپلماسی_اجبار یا #coercive_diplomacy است که می‌تواند شامل جنگ (آزادسازی کویت) یا تحریم (علیه ایران) باشد.
Sep 9, 2023 11 tweets 6 min read
داستان زنگزور

اینجا جاده گوریس-قاپان در سیونیک است؛ جاده‌ای که پس از پیروزی باکو در جنگ دوم قره‌باغ، دسترسی ایران به ایروان را با مشکل مواجه ساخته. باکو بدون معامله مسکو-آنکارا نمی‌تواند #قره‌باغ را دوباره پس بگیرد. پس خواهان دسترسی به نخجوان و ترکیه از طریق #کریدور_زنگزور است.
Image
Image
کریدور تنها شامل جاده‌های ترانزیتی و راه‌آهن نیست؛ بلکه، دربردارنده شبکه لوله‌های انرژی، زیرساخت‌های تجاری و خطوط فیبر نوری است. در واقع، کریدور ۲ نقطه جغرافیایی الف و ب را بهم می‌پیونداند و، همزمان، زیرساخت اقتصادی، حقوقی و، اخیرا، تکنولوژیک میان این دو نقطه را نیز تغییر می‌دهد. Image
Sep 1, 2023 10 tweets 4 min read
داستان مهاجرین

اینجا قلب ایران است: میدان آزادی در تهران! به ایرانِ کنونی شباهتی ندارد؛ هر چند که آیینه تمام‌نمای ایرانِ آینده است؛ آینده‌ای بس نزدیک! مهاجرین افغانستانی در امواجی پایان‌ناپذیر وارد کشور می‌شوند. ورود آنان اما از استراتژی نوینی پیروی می‌کند: استراتژی #جذب_انبوه! ورود مهاجرین افغانستانی امری مسبوق به سابقه است. نخستین موج مهاجرت با هجوم شوروی در دی ۵۸ شکل گرفت. جنگ قدرت میان مجاهدین افغان، حکومت اول طالبان و سپس هجوم امریکا بر مهاجرت افزود. گرچه برپایی حکومت غربگرا از شدت مهاجرت کاست، اما تسخیر کابل توسط طالبان دگربار بر شدت مهاجرت افزود.
Aug 10, 2023 10 tweets 5 min read
داستان عظمت‌طلبی

اینجا کالسدون است؛ امروزه کادیکوی می‌خوانندش و شهری است کوچک روبروی استانبول کنونی. اینجا حد نهایی پیشروی ارتش ایران ساسانی در جنگ با امپراتوری بیزانس در ۶۲۶ میلادی بود. کمتر از ۲ سال بعد خسروپرویز کشته شد و اندکی بعد نیز ایران ساسانی توسط اعراب مسلمان تسخیر شد. https://t.co/KZMebrvmiv

Image
Image
اینجا دهلی است؛ بیش از هزار سال از قادسیه گذشته. حد نهایی پیشروی ارتش ایران پس از خردکردن ارتش هند در جنگ کرنال ۱۷۳۹ بود. نادرشاه با رهبری خردمندانه در میدانِ جنگ نسلی شکست‌خورده را به پیروزی هدایت کرد ولی کمتر از ۸ سال بعد، کشته شد و ایرانِ یکپارچه‌اش گرفتار جنگ داخلی ویرانگر شد https://t.co/9PqJtDJbL7


Image
Image
Image
Jul 27, 2023 11 tweets 9 min read
داستان چشم‌انداز

اینجا بندر کانتینری #صلاله در جنوب عمان با سرمایه‌گذاری چین است. ایستگاه راه‌آهن صلاله دروازه دسترسی شبه‌جزیره عربستان به اقیانوس هند است. صلاله روزگاری یادآور نخستین قدرتنمایی ایرانِ مدرن ورای مرزها بود: #ظفار. امروز اما نماد سند چشم انداز #عمان_۲۰۴۰ شده‌است.

Image
Image
Image
دو بندر عمانی دیگر نیز متحول شده‌اند. بندر صنعتی #دوقم با وسعت ۱۸۰۰ kmm2 (هم‌اندازه با هنگ‌کنگ) قطب نوینی در اقیانوس هند غربی است. چین تاکنون ‌بیش از ۱۰.۷ میلیارد $ در تاسیسات نفتی، خطوط لوله و ترمینال نفتی این بندر سرمایه‌گذاری کرده. دوقم و صلاله #مروارید جاده دریایی #BRI است.
Image
Image
Jul 16, 2023 10 tweets 4 min read
داستان روسیه

اینجا بندر ولادی‌وستوک، یگانه بندر روس در کنار دریای آزاد، است. پهناورترین کشور جهان تنها یک بندر واقعی دارد که آنهم توسط کره و ژاپن محدود شده. یک ستون ژئوپلتیکی سیاست خارجی روسیه تلاش برای دستیابی به آب‌های گرم بوده. جنگ با ایران قجر و #ترکمنچای را اینگونه ببینید!
Image
Image
ستون دوم ژئوپلتیکی به تلاش برای مهار خطر از دلِ اروپا بازمی‌گردد. تقریبا هر قدرت نیرومند اروپایی به این کشور حمله کرده: آلمان، فرانسه، سوئد و حتی لهستان-لیتوانی! پس حضور قدرتی بزرگ در اروپا برای روسیه خطری بزرگ دیده می‌شود: حساسیت مسکو نسبت به حضور ناتو در غرب را اینگونه ببینید! Image
Jun 24, 2023 12 tweets 4 min read
«اول که با هم روبه‌رو شدیم، آنها خُروپُفی کردند، سخت به دهانشان کوبیدم. به من گفتند این همه اسلحه برای چه می‌خرید و خریده‌اید؟ برای کی و بر علیه کی؟ پیمان سنتو را چرا زنده می‌کنید و برای چه؟ ما نسبت به همۀ این مسائل سوءظن داریم و قویاً به خود حق می‌دهیم که سوءظن داشته باشیم. من در جواب گفتم، می‌خواهید سوءظن داشته باشید، می‌خواهید نداشته باشید، ولی حق ندارید از من بپرسید که چرا کشور خود را قوی می‌کنم. هیچ کس حق ندارد نسبت به این مسائل در کار کشور دیگر مداخله کند. میزان اسلحه و قدرتی که طرف احتیاج من است، خودم می‌دانم و بس.
Jun 9, 2023 10 tweets 10 min read
بنیان هنجاری ایران بر دو ستون استوار است: #داد و #مدارا. این دو ستون کیفیت و چگونگی فرمانروایی در تمدن ایرانی را نشان می‌دهد. بدون درک این دو ستون نمی‌توان کلان استراتژی نوینی در ایران را تدوین، طراحی و و راه‌اندازی کرد. در واقع، پیشبرد هر سیاستی نیازمند تکیه بر این دو معیار است #داد ستون نخست سامان سیاسی ایران است که می‌توان در چهره فرمانروایان آرمانی یافت. ویژگی بارز فرمانروایان آرمانیِ اسطوره‌ای٬ فریدون و کیخسرو٬ دادگری است. آوازه سه فرمانروایان آرمانی تاریخی، کوروش بزرگ، داریوش بزرگ٬ و خسرو انوشیروان٬ ریشه در حکمرانی دادگرانه دارد تا پیروزهای نظامی. ImageImageImage
Jun 1, 2023 10 tweets 9 min read
داستان فاو

اینجا #بندر_فاو، در جنوبی‌ترین نقطه عراق در ساحل کوتاه ۸۲ km این کشور است. طراح این پروژه بیش از ۶ میلیارد دلاری شرکت ایتالیایی #Impregilo با نام جدید #Webuild در میلان است. پیمانکار این پروژه نیز که از ۲۰۱۰ کلید خورده‌ شرکت کره‌ای #دوو است. اما این همه داستان نیست! Image عراق از سرمایه‌گذاری کلان برای توسعه جنوب که بیش از ۹۰٪ در تولید ناخالص داخلی این کشور سهم دارد استقبال کرده چرا که می‌خواهد #فاو را به قطبی اقتصادی-ترانزیتی در خاورمیانه تبدیل کند. با تکمیل این پروژه، بندر جدید فاو بزرگترین بندر خاورمیانه حتی بزرگتر از بندر #جبل‌علی دبی خواهدشد. ImageImage
May 10, 2023 10 tweets 8 min read
داستان #عرب_مد

اینجا حیفا بزرگترین بندر اسرائیل است.؛ جایی که تل‌آویو بندرگاه آن را به شرکت هندی #Adani به ارزش ۱.۲ میلیارد $ واگذار کرده‌. این شرکت متعلق به #گواتام_آدانی، دومین ثروتمند آسیا (۵۵ میلیارد $) و متحد نزدیک #ناراندرا_مودی نخست‌وزیر هند است. اما این همه داستان نیست. ImageImage هند کوشیده تا حضور خود در بندر یونانی #پیرائوس را نیز گسترش دهد؛ بندری که توسط کمپانی چینی #COSCO، سومین شرکت حمل‌ونقل دریایی جهان، اداره می‌شود. دهلی‌نو همزمان در امارات نیز فعال بوده. پیامد نهایی این همکاری راه‌اندازی کریدور #عرب_مد از هند تا یونان از راه امارات و اسرائیل است. Image
May 2, 2023 10 tweets 5 min read
داستان #تکنوپلتیک

اینجا یکی از واحدهای تولیدی شرکت چیپ‌سازی TSMC در جزیره تایوان است. بسیاری از این واحدها در ساحل غربی این جزیره استراتژیک، یعنی روبروی ساحل چین، جای‌گرفته‌است. صنعت نیمه‌هادی (چیپ) تازه‌ترین جبهه درگیری آمریکا و چین در رقابت جهانی است. اما این همه داستان نیست. ImageImage امروزه چیپ‌های رایانه‌ای در تمامی وسایل و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد: از ECU خودرو تا یخچال، از لپتاپ تا گوشی هوشمند که همزمان از چندین چیپ درست شده‌است. بی‌تردید، این صنعت یکی از کلیدی‌ترین و در عین حال غیرقابل دسترس‌ترین بخش از زنجیره تولید و هسته اصلی تکنولوژی در جهان است Image