Χτες συμπληρωθήκαν 200 χρόνια από τη δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου.
Ας δούμε όμως πως φτάσαμε μέχρι εκεί.
Ο ήρωας της μάχης στο χάνι της Γραβιάς βλέποντας πως είχε παραγκωνιστεί από τους κοτζαμπάσηδες με τους οποίους είχε έρθει σε ρήξη και αφού είχε δεχτεί απόπειρες δολοφονίας
από άτομα του Κωλεττη, αποφάσισε καλοκαίρι του 1824 να κάνει τα λεγόμενα καπάκια.
Το καπάκι ήταν μια συνηθισμένη και φυσιολογική, για τα δεδομένα της εποχής, πρακτική των καπετάνιων στην προεπαναστατική Ελλάδα με την οποία έρχονταν σε προσωρινό συμβιβασμό με τους Τούρκους

Καλησπέρα.
Σήμερα θα θυμηθούμε το πιο ντροπιαστικό περιστατικό της Ελληνικής διπλωματίας από συστάσεως του Ελληνικού κράτους, το επεισόδιο «Νίκολσον».
Εκείνη την εποχή είχε αποφασιστεί η δενδροφύτευση του Λυκαβηττού και είχαν αναθέσει στη νεοσύστατη χωροφυλακή τη φύλαξη χώρου ώστε να διασφαλιστεί πως δεν θα ποδοπατηθούν τα δενδρύλλια από τους περιπατητές.
Ο Νικολσον όμως -ο όποιος ήταν ο επιτετραμμένος της Βρετανικής πρεσβείας- κατά τη διάρκεια του καθιερωμένου περιπάτου του, προσέγγισε μαζί με τη σύζυγο του τη φυλασσόμενη περιοχή.

Καλησπέρα.
Απόψε θα δούμε γιατί κατά τις απαρχές του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους η επιλογή του όρου «Βουλή των Ελλήνων» αντί του όρου «Βουλή της Ελλάδος» είχε πολύ μεγάλη σημασία και δεν έγινε καθόλου τυχαία.
Αρχικά κατά τα πρώτα στάδια της επανάστασης ο Όρος της Ελλάδος ή των Ελλήνων δεν είχε και πολύ μεγάλη σημασία μιας και τα σύνορα δεν είχαν ακόμα καθοριστεί και τα πάντα ήταν ρευστά.
Έτσι βλέπουμε τον Καποδίστρια να έχει τον τίτλο «Κυβερνήτης της Ελλάδος».
Επί Οθωνος όμως με τα σύνορα να είναι ήδη καθορισμένα οι λέξεις αρχίζουν

Καλησπέρα.
Σήμερα θα ξεκινήσουμε την αποδόμηση ενός ακόμα μύθου σχετικά με την αρχαία Σπάρτη.
Όλοι μας σίγουρα έχουμε ακούσει για την πόλη-στρατόπεδο που οι τέχνες και τα γράμματα ήταν σχεδόν ανύπαρκτα αν όχι ανεπιθύμητα.
Αυτή η εικόνα όμως είναι παραπλανητική και απέχει παρασάγγας από την πραγματικότητα.
Η Σπάρτη υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα πολιτισμικά κέντρα του αρχαίου Ελληνικού κόσμου, το οποίο ήταν μάλιστα σε θέση να προσελκύσει ανθρώπους του πνεύματος και της διανόησης από ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο.

Σήμερα θα ξεκινήσουμε να εξετάζουμε το πολίτευμα της αρχαίας Σπάρτης, ένα πολίτευμα τόσο μοναδικό που κατόρθωσε να αναδείξει μια σχετικά μικρή πληθυσμιακά πόλη σε υπερδύναμη του αρχαίου κόσμου. Καταρχάς θα πρέπει να τονίσουμε πως το Σπαρτιάτικο πολίτευμα η « μεγάλη Ρήτρα του Λυκούργου» δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί με βάση τα δικά μας δεδομένα, πρώτον διότι είναι παλαιότερο, προϋπήρχε και επηρέασε όλα τα σύγχρονα πολιτικά συστήματα

Σαν σήμερα πριν 200 χρόνια ο Μιαούλης σπάει τον ναυτικό αποκλεισμό των Τούρκων στο Μεσολόγγι φέρνοντας τρόφιμα, πυρομαχικά και τις πολυπόθητες ενισχύσεις από την Πελοπόννησο με αρχηγό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η πολιορκία, όπως έχουμε ήδη πει, άρχισε στις 25 Οκτωβρίου 1822 βρίσκοντας κλεισμένους μέσα στην πόλη τους ντόπιους, τους λιγοστούς επιζώντες του τακτικού στρατού από την εκστρατεία της Ηπείρου υπό τον Μαυροκορδάτο, τον Μάρκο Μπότσαρη με τους άντρες του και τον Κίτσο Τζαβέλα.

Σαν σήμερα πριν 200 χρόνια λαμβάνει χώρα η «ναυμαχία» της Τενέδου.
Ο Ελληνικός στόλος χρησιμοποιώντας στο έπακρο τα πειρατικά τεχνάσματα που πολύ καλά γνώριζε, επιτέθηκε στον Τουρκικό στόλο που είχε ελλιμενιστεί στο λιμάνι της Τενέδου σε μια καταδρομική επιχείρηση που μοιάζει βγαλμένη από κινηματογραφική ταινία.
Δυο πυρπολικά με τους μπουρλοτιέρηδες Κωνσταντίνο Κανάρη και Γεώργιο Βρατσάνο ύψωσαν Τουρκική σημαία ώστε να δίνουν την εντύπωση ότι είναι Τουρκικά εμπορικά πλοιάρια και με την βοήθεια του σκότους εισήλθαν με απόλυτη ψυχραιμία στο λιμάνι

Όπως έχουμε ήδη πει ο Δράμαλης μετά τις συντριπτικές για αυτόν ήττες στα Δερβενάκια και στο Αγιονόρι είχε κλειστεί στο κάστρο της Ακροκορίνθου προσπαθώντας να ανασυντάξει τις δυνάμεις του.
Αποκλεισμένος από κάθε πλευρά είχε ήδη επιχειρήσει να διασπάσει τον Ελληνικό κλοιό όμως χωρίς επιτυχία.
Έτσι πριν ακριβώς 200 χρόνια σαν σήμερα διατάζει έναν μεγάλο αριθμό ανδρών να επιχειρήσει αποβατική ενέργεια στη περιοχή της Περαχώρας Κορινθίας.
Το σχέδιο ήταν να παρακάμψει τον Ισθμό και να κυκλώσει τις Ελληνικές δυνάμεις που τον υπερασπίζονταν.

Καλησπέρα.
Βασιζόμενη σε ένα χθεσινό μου σχόλιο θα ήθελα σήμερα -επειδή είμαι σίγουρη ότι αρκετοί, ειδικά από εμάς τους νεότερους, δεν το έχουν διαβάσει- να αναφερθώ στα ψηλά βουνά του Ζαχαρία Παπαντωνίου.
«Τα ψηλά βουνά» εκδόθηκαν το 1918 ως αναγνωστικό της Γ’ Δημοτικού και ήταν έργο αρκετά καινοτόμο για την εποχή του.
Η υπόθεση του ήταν η εξής, μια ομάδα παιδιών του Δημοτικού αποφασίζουν να ανέβουν στα ψηλά άγρια δασώδη βουνά του τόπου τους και να περάσουν εκεί τις καλοκαιρινές τους διακοπές.

Καλησπέρα.
Εάν θέλουμε να γνωρίσουμε καλά την αρχαία Σπάρτη, τότε είναι αυτονόητο πως θα πρέπει να γνωρίζουμε και τις κοινωνικές ομάδες που την αποτελούσαν και τον ρόλο που είχε η κάθε μια από αυτές εντός του Σπαρτιατικού συστήματος. Οι βασικές τάξεις στην αρχαία Σπάρτη ήταν τρεις οι Όμοιοι, οι Περίοικοι, και οι Είλωτες.
Ωστόσο θα ήταν παράληψη να μην αναφερθούμε και σε άλλες, μικρότερες αλλά σημαντικές ομάδες-υποδιαιρέσεις των τριών βασικών.
Θα ξεκινήσουμε με τους Ομοίους.

«ἄλλως τε κἂν τύχωσι γυναικοκρατούμενοι, καθάπερ τὰ πολλὰ τῶν στρατιωτικῶν καὶ πολεμικῶν γενῶν... διὸ παρὰ τοῖς Λάκωσι τοῦθ’ ὑπῆρχεν, καὶ πολλὰ διῳκεῖτο ὑπὸ τῶν γυναικῶν ἐπὶ τῆς ἀρχῆς αὐτῶν. καίτοι τί διαφέρει γυναῖκας ἄρχειν ἢ τοὺς ἄρχοντας ὑπὸ τῶν γυναικῶν ἄρχεσθαι;»
Αριστοτέλης.
Με αυτά του τα λόγια ο μεγάλος στοχαστής μας λέει πως θεώρει την Σπάρτη γυναικοκρατουμένη πόλη.
Αν και οφείλω να ομολογήσω πως βρίσκω τη δήλωση του λίγο υπερβολική,

8 Σεπτεμβρίου 1822
Ο Οθωμανικός στόλος έπειτα από την καταστροφή του Δράμαλη δεν έχει άλλη επιλογή από το να προσπαθήσει να σώσει την παρτίδα για τους Τούρκους.
Ο στόλος τους υπερτερούσε ξεκάθαρα τόσο σε αριθμό πλοίων όσο και σε δύναμη πυρός αλλά οι Έλληνες υπερτερούσαν σε ναυτοσύνη.
Αυτό είχε ήδη φανεί στην ναυμαχία της Πάτρας οπού οι Έλληνες πέτυχαν μια μικρή έκτασης νίκη.
Αυτή τη φορά όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά και ο Ελληνικός στόλος θα ήταν αναγκασμένος να δώσει έναν αγώνα ζωής και θανάτου.

Μετά την συντριπτική ήττα στα Δερβενάκια ο Τουρκικός στρατός υποχώρησε πανικόβλητος προς το Αργος και την Τίρυνθα.
Εκεί ο Δράμαλης αρχικά προσπάθησε να ανασυντάξει τις δυνάμεις του και έπειτα έστειλε ανιχνευτές ώστε να βρει κάποια ελεύθερη διάβαση που θα του επέτρεπε να διαφύγει από την ερημωμένη Αργολίδα το συντομότερο δυνατόν.
Ο Κολοκοτρώνης είχε προβλέψει αυτή την εξέλιξη και είχε ήδη τοποθετήσει φρουρές στα ορεινά περάσματα.
Επιπλέον διέταξε ισχυρές δυνάμεις να αποκλείσουν όλες τις οδούς διαφυγής με σκοπό να περιορίσει τους Τούρκους στην

26 Ιουλίου 1822.
Η μεγάλη Τουρκική στρατιά του Μαχμούτ Δράμαλη Πασά κατευθύνεται προς την Κόρινθο μέσω των μικρών δερβενιών του Άργους που οι ντόπιοι αποκαλούν Δερβενάκια.
Μια μικρή ομάδα κλεφτών φράσει τον δρόμο στην πανίσχυρη στρατιά.
Οι Τουρκική εμπροσθοφυλακή βλέποντας ότι η θέση που βαστάνε οι επαναστάτες είναι δυνατή αρχίζουν τις διαπραγματεύσεις με σκοπό να πείσουν τους Έλληνες να τους αφήσουν να περάσουν ατουφέκιστοι.
Οι Έλληνες χρονοτριβούν.
Αυτές τις οδηγίες έχουν πάρει από τον αρχηγό.
Ας δούμε όμως πως ξεκίνησαν όλα αυτά…

Καλησπέρα.
Ο Ξενοφώντας μιλώντας για την Αγωγή μας πληροφορεί ότι υπεύθυνος για την εύρυθμη λειτουργία της ήταν ένας αξιωματούχος με τον τίτλο «Παιδονόμος».
Ως Παιδονόμος οριζόταν πάντα ένας από τους πλέον σεβαστούς και αξιόλογους πολίτες της Σπάρτης, τον οποίο θεωρούσαν ικανό να φέρει εις πέρας μια τόσο σημαντική αποστολή.
Επιπλέον η πολιτεία του έδινε μαστιγοφόρους με τους οποίους μπορούσε να επιβάλλει την τάξη ή να τιμωρήσει τους εφήβους που διέπρατταν σοβαρά παραπτώματα.
Ο Πλούταρχος μας λέει πως ο Παιδονόμος ξεχώριζε

Καλησπέρα.
Το τελευταίο διάστημα βλέπω πως πολλοί Τούρκοι εθνικιστές πέφτοντας θύματα της ίδιας τους της προπαγάνδας, θεωρούν δεδομένο πως σε μια ενδεχομένη Ελληνοτουρκική σύγκρουση εάν δεν κερδίσουν τουλάχιστον δεν θα έχουν τίποτα να χάσουν.
Η ιστορία όμως μας διδάσκει πως δεν είναι δυνατόν να υπολογίσουμε εκ των προτέρων τα αποτελέσματα μια ήττας.
Προσωπικά δεν βλέπω πως οι συνέπειες μιας ενδεχόμενης Τουρκικής ήττας θα περιοριστούν αποκλειστικά στον ευρύτερο Αιγιακό χώρο (12 ναυτικά μίλια, ΑΟΖ, σεβασμός των δικαιωμάτων

Καλησπέρα.
Επειδή όλοι μας θεωρούμε δεδομένη και επιτακτική την ανάγκη να παραμείνουν τα Ελληνικά στρατεύματα στα νησιά μας, θεωρώ πως δεν έχει αναλυθεί επαρκώς το τι ακριβώς θέλουν να πετύχουν οι Τούρκοι μέσω τών εξωφρενικων αιτιασεων τους.
Θα προσπαθήσω λοιπόν μέσω δύο απλών ιστορικών παραδειγμάτων να δείξω πιο είναι το πραγματικό διακυβευμα.
Εαν -θεωρητικά πάντα- αποσυραμε τα στρατεύματα μας από τα νησιά, τότε στους Τούρκους θα ανοίγονταν δύο επιλογές.
Η πρώτη θα ήταν να εισβάλλουν και να τα κατακτήσουν ανενόχλητοι μετά από λίγα χρόνια, όπως έγινε

Καλησπέρα
Σήμερα θα ασχοληθούμε με αυτό που μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πρώτο υποχρεωτικό Δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα της ιστορίας, την Σπαρτιατική Αγωγή.
Οι αρχαίοι Σπαρτιάτες θεωρούσαν κομβικής σημασίας οι νέοι της πόλης να έχουν όλοι τις ίδιες ευκαιρίες και να διαπαιδαγωγούνται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι σε θέση να αποδώσουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους εντός του πλαισίου που έθετε η σκληρή και απαιτητική Σπαρτιατική κοινωνία.
Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένα αυστηρό και ομογενοποιημένο

Καλησπέρα.
Για να κλείσει ο κύκλος των κοινοποιήσεων σχετικά με το 1821 θα πρέπει να απαντήσουμε στο εξής ερώτημα, τι απέγιναν οι Οθωμανοί της Πελοποννήσου;
Καταρχάς να διευκρινίσουμε πως οι Τούρκοι δεν αποίκησαν σε μεγάλους αριθμούς την Ελλάδα και όταν αναφερόμαστε σε «Τούρκους της Πελοποννήσου» μιλάμε κυρίως για ένα σχετικά μικρό ποσοστό του ντόπιου πληθυσμού που εξισλαμίστηκε.
Βεβαία ανεξαρτήτως από την βαθύτερη τους προέλευση όλοι οι Οθωμανοί μοιράζονταν την ίδια πίστη, δεν μοιράστηκαν όμως και την ίδια τύχη.

Καλημέρα.
Αν και συνήθως αποφεύγω να αγγίζω τέτοια θέματα, αυτή τη φορά θα κάνω μια εξαίρεση και θα ενδώσω στον πειρασμό.
Είναι πασιφανές ότι το πολίτικο-δημοσιογραφικό σύστημα κάποια στιγμή στο πρόσφατο παρελθόν άρχισε σταδιακά να εγκαταλείπει τις παραδοσιακά αποδεκτές απόψεις

https://twitter.com/appistol/status/1514131747532943366

για μια σειρά θεμάτων, υιοθετώντας αυτές που παλαιότερα θα χαρακτηρίζονταν ως ακραίες θέσεις.
Το πρόβλημα όμως είναι πως η κοινή γνώμη δεν μετακινήθηκε στον ίδιο βαθμό με τις ελίτ, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία μιας αναντιστοιχίας ανάμεσα σε αυτό που τα μέσα μαζικής

Καλησπέρα.
Ένα άλλο ιστορικό θέμα σχετικό με την επανάσταση του 21 που είδα να παραποιείται τις τελευταίες μέρες από τους γείτονες, είναι αυτό της Φιλικής Εταιρείας.
Σύμφωνα με τα λεγόμενα τους η Εταιρεία ήταν μια οργάνωση που ιδρύθηκε από τους Έλληνες του εξωτερικού και είχε ως στόχο να παρασύρει τους Έλληνες της κυρίως Ελλάδας σε ανταρσία (αυτός είναι ο όρος που χρησιμοποιούν οι Τούρκοι).
Κατά τα λεγόμενα τους, πίσω τους Φιλικούς κρυβόταν η Ρωσία και οι υπόλοιπες «σκοτεινές δυνάμεις που ήθελαν να υπονομεύσουν την Τουρκία»...