Ta historia jest jeszcze bardziej smakowita... Bawiący się studenci zobaczyli dwie krakowskie prostytutki, Juliannę Cjanowską i Reginę Strzelimuszankę, idące o zmierzchu na plebanię kościoła Wszystkich Świętych. Zaczęli je wyzywać i obrzucać błotem. Kobiety uciekły do domu... 1/4

https://twitter.com/LeszekLubicki/status/1790272592680468816

... księdza kanonika Andrzeja Czarnkowskiego, który mieszkał obok plebanii. Ten wysłał swoją uzbrojoną czeladź na żaków. Studenci zostali rozpędzeni i pobici a ich bursa zdemolowana. Wielu zostało rannych, a niejaki Jerzy, syn Jana z Pienian nawet pobity śmiertelnie. 2/4

18 stycznia 1701 na zamku w Królewcu elektor brandenburski i książę pruski Fryderyk III Hohenzollern koronował się na króla.

Zgodnie z Traktatem Koronnym zawartym między nim a cesarzem Leopoldem I w listopadzie 1700 przybrał on tytuł "króla w Prusach" (König in Preußen).

1/9 Księstwo Pruskie zostało utworzone jako lenno przez Zygmunta Starego w 1525 z części Prus Zakonnych. Pozostała część należała do Polski jako Prusy Królewskie.

Od 1618 Prusy Książęce były w unii personalnej z Brandenburgią, która znajdowała się w granicach Cesarstwa (Rzeszy).

2/

16 stycznia 1547 Iwan Wasiljewicz (Groźny) zmienił profesję i jako pierwszy wielki książę moskiewski koronował się na cara.

Choć czasem w Polsce tytuł ten tłumaczy się na król, to w rosyjskim od początku jest on raczej odpowiednikiem cesarza (imperatora) a czasem chana.🧵

1/10 Carami pierwsi nazwali się władcy Bułgarii w X wieku. Stamtąd ten tytuł trafił do innych Słowian. Cesarzy rzymskich (wschodnich) nazywano carami, a Konstantynopol zwano Carogrodem.

W okresie niewoli mongolskiej na Rusi mówiono tak na chanów, którym podlegali kniaziowie.

2/

W 600 roku od założenia Miasta (czyli w 154 p.n.e.) Rzym nieszczęśliwie stracił w Hiszpanii, w wojnie ze zbuntowanymi Luzytanami, kolejno dwóch konsulów, najwyższych urzędników i dowódców Republiki.

Konieczny był wybór nowych i przyznanie im budżetu na kontynuowanie wojny.

1/ Rzymianie stanęli jednak przed dylematem. Nowych konsulów na roczną kadencję zaprzysięgano zawsze w Idy marcowe, czyli w pierwszym miesiącu roku według rzymskiego kalendarza.

Tymczasem zaczynała się zima, konsulów nie było, a sprawy w Hiszpanii trzeba było pilnie załatwić.

2/

4 listopada 1794 ma miejsce szturm, a następnie rzeź Pragi.

Rosyjskie wojska Aleksandra Suworowa pokonują linie obrony i tego samego dnia na jego rozkaz dokonują masakry ludności cywilnej, zabijając od 5 do 20 tys.

Nazajutrz poddaje się zastraszona okrucieństwem Warszawa.

1/ Rzeź Pragi była drugą masakrą ludności cywilnej dokonaną na rozkaz Suworowa. Pierwsze ludobójstwo miało miejsce w 1790 po zdobyciu tureckiej twierdzy Izmaił.

Wcześniej Suworow walczył przeciw konfederatom barskim (min. zdobył Wawel) i tłumił powstania chłopskie na Powołżu.

2/

Kilka lat temu kontrowersje wywołał filmik 16-letniego youtubera z Krakowa, w którym pokazał on znęcanie się nad kotem.

Wszyscy zgodzili się, że nie można zabiegać o oglądalność kosztem cierpienia zwierząt...

A co gdyby to zrobił znany reżyser? Na przykład Andrzej Wajda?

1/ W przeszłości na planach filmowych nie liczono się ze zdrowiem i życiem zwierząt, aby osiągnąć realizm sceny.

Jednak nawet wtedy szokujący wydał się pomysł nagrania śmierci konia w filmie "Popioły" Andrzeja Wajdy z 1965 roku, jednej z najdroższych polskich produkcji.

2/

Michał Elwiro Andriolli (1836-1893) to nie tylko ilustracje do "Pana Tadeusza"...

Ilustrował też dzieła klasyki światowej. Poniżej kilka przykładów.

Tutaj francuskie wydanie "Romea i Julii" z 1886.

1/ Tutaj "Ostatni Mohikanin" Coopera. Wydanie z 1884

2/

Niedawno podzieliłem się z Państwem kilkoma odkryciami na temat interpretacji obrazu "Stańczyk" Jana Matejki.

Zachęcam do zapoznania się z tą niezwykłą historią (w linku). ⬇️

Równie fascynująca jest jednak sama geneza tego wybitnego dzieła. Zapraszam do wątku 🧵⬇️

1/

https://twitter.com/MaciekKong/status/1476301912974794761

Postać królewskiego błazna-filozofa z Proszowic interesowała już współczesnych.

W XVI wieku przywoływali go Kochanowski, Rej i Górnicki. W miarę pewne fakty historyczne znajdziemy w "Kronice" Marcina Bielskiego.

Być może widzimy go na tej miniaturze Samostrzelnika z 1532.

2/

Więc stoję! Więc stoję! Więc stoję!
A przed nimi leży w teczce życie moje!
Nie czytają, nie pytają -
Milczą, siedzą - kaszle ktoś,
A za oknem werble grają -
Znów parada, święto albo jeszcze coś...

Boże, jaki to jest genialny i aktualny tekst! 😲
⬇️▶️
A czy zauważyli Państwo ile w tym tekście nawiązań do różnych dzieł?

Mało rzeczy tak zbliża ludzi, jak wspólne śpiewanie. Przy gitarze dalecy stają się bliskimi, obcy przyjaciółmi.

Zapewne teraz w wielu domach, które przyjęły uchodźców, rozbrzmiewa wspólna dla obu języków melodia - Hej sokoły!

Ta zwykła piosenka ma jednak niezwykłą historię.

1/ Ściślej mówiąc, piosenka Hej sokoły!, znana też pod innymi tytułami - Na zielonej Ukrainie, Żal za Ukrainą - popularna jest w wielu krajach.

Znają ją Rosjanie, jest wersja białoruska i czeska. Kilka lat temu była hitem na Słowacji - jej wersja promowała film "Linia".

2/

W 1613 roku w Amsterdamie została wydana mapa Wielkiego Księstwa Litewskiego, od jej pomysłodawcy zwana "mapą radziwiłłowską".

Uważana za arcydzieło sztuki kartograficznej. Pod względem precyzji i dokładności przewyższa wszystkie późniejsze mapy aż do końca XVIII w.

⬇️⬇️⬇️

1/ Potrzebę wykonania dokładnej mapy Wielkiego Księstwa, zgodnej z ówczesnymi standardami, dostrzegł ok. 1595 r. Mikołaj Krzysztof Radziwiłł, zwany "Sierotką", marszałek wielki litewski i później wojewoda wileński, pan na Ołyce i Nieświeżu, książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

2/

Nigdy w życiu nie uczestniczyłem w polowaniu i chyba nie będę.

Potrafię jednak zrozumieć, że łowiectwo było niegdyś nie tylko sposobem zdobywania pożywienia, ale też ważną częścią życia społecznego i towarzyskiego. I często wiązało się z miłością do natury.

Diana, lata 20.

1/ W polowaniach od dawien dawna mężczyznom towarzyszyły przedstawicielki płci pięknej. W końcu łowami opiekowała się mityczna bogini łowów Diana.

Tak się też nazywa łowczynie - Diany. Jest ich całkiem sporo.

fot. Diana z Wersalu, rzymska kopia I-II w.

2/

Kto kogo?

Czy to "my" polonizowaliśmy Kresy? A może to Kresy rutenizowały i lituanizowały Koronę? Jak wiadomo, Rzym zdobył Grecję, ale Grecja podbiła Rzym...

Może więc lepiej powiedzieć, że wszyscy się "rzeczpospolizowaliśmy" w jeden naród różnych języków i religii?

⬇️⬇️⬇️

1/ Odpowiedź może być zaskakująca, gdy się przyjrzeć bardzo znanym nazwiskom w naszej historii... Chociażby najpopularniejszym patronom naszych ulic.

Poniżej podzielę się kilkoma przykładami, które mi to ostatnio uzmysłowiły.

Przedtem jednak krótkie wyjaśnienie.

2/

Edward Gierek, który przez dekadę faktycznie rządził Polską, znów na pierwszych stronach gazet. Jak za najlepszych lat propagandy sukcesu.

Wszyscy wiedzą, że Gierek służył pod gwiazdą czerwoną. A czy wiecie, że służył też pod znakiem swastyki? Tak, i to na Kresach. ⬇️⬇️⬇️

1/ Zanim rzucimy tych kilka ciekawych faktów z wczesnego życia przyszłego I sekretarza, zaznaczę, że jego życiorys nie jest do końca przejrzysty. W dużej mierze opiera się na jego własnych wspomnieniach pisanych pod przyszłą - z okresu belgijskiego - komunistyczną działalność.

2/

Jeśli powstanie styczniowe 1863 to koniecznie "Wierna rzeka" Stefana Żeromskiego...

Wydawać by się mogło, że historia miłości ubogiej szlachcianki i rannego księcia to kolejne wcielenie bajki o Kopciuszku. Tymczasem ta historia wydarzyła się naprawdę.

fot. z filmu z 1983

1/ Był Żeromski dla pokolenia sprzed stu lat prawdziwym, ostatnim wieszczem. Pisał po swojemu, prozą poetycką, stylem znanym jako "żeromszczyzna".

Ale przede wszystkim poruszał tematy trudne, raniące, skomplikowane. "Wierna rzeka" z 1912 roku jest takim "szarpaniem ran".

2/

Billewicze (lit. Biliūnai) nad Szałtoną, Kowieńszczyzna 🇱🇹

Siedziba Billewiczów herbu Mogiła od XIV do XIX w. Stąd pochodziła rodzina Oleńki z "Potopu".

Krótko należały do Piłsudskich, potem Kamińskich. Dziś własność spadkobierców.

Widok z 1991 i po renowacji.

#Litwa #dwory Uzupełnienie:

1. Według "Potopu" w Billewiczach mieszkał stryj Oleńki, Tomasz. Ona się tu ukrywała. Tutaj Wołodyjowski schwytał Kmicica.

2. Piłsudscy kilka razy zawierali małżeństwa z Billewiczami (min. matka Marszałka). Dwór posiadała dalsza rodzina Marszałka i tylko do 1863.

- Pan to musi lubić historię.
- Wszyscy musimy.

#zmiennicy Powyższa scena ze "Zmienników" z odcinka "Podróż sentymentalna" zawsze kojarzy mi się z piosenką Ewy Błaszczak "Orszaki, dworaki".

Tekst oczywiście Agnieszka Osiecka, muzyka Jerzy Satanowski. Arcydzieło.