Thread by @NL_Wetenschap

Het beloofde draadje over mijn promotieonderzoek! Het gaat over de vraag wat er gebeurde wanneer een 16e-eeuwse bijbel terechtkwam in de handen van lezers. Wie waren zij? Wat deden zij met hun bijbels? Werden zij tijdens het lezen gestuurd door keuzes van de drukker-uitgever? 1/7

Hiertoe kijk ik naar twee aspecten van deze boeken. Ik onderzoek ten eerste hoe het boek invloed kon uitoefenen op de lezers. Prologen, leesroosters en gedrukte toelichtingen in de marges van de tekst werden door drukkers toegevoegd om de lezer te sturen en ondersteunen. 2/7

Daarnaast kijk ik naar hoe lezers vervolgens met die boeken aan de slag gingen. Daarvoor onderzoek ik de sporen die zij achterlieten in hun boeken. Aantekeningen, onderstrepingen, namen (hier van Walburch van Manderschijt, …dernfemalebookownership.wordpress.com/2020/06/22/dat…)... 3/7

En eigenhandige aanpassingen van de tekst. Hier heeft iemand het woord ‘alleen’ weggekrast uit Rom. 3:28. Luther vertaalde er “zonder de werken der wet, door het geloof alleen,” in lijn met zijn principe van ‘sola fide’. Deze gebruiker was het er niet mee eens (@KULTheology).4/7

Een van de meest veelvoorkomende sporen van gebruik in middeleeuwse en vroegmoderne boeken: het aanwijshandje of ‘manicula’! Zo’n sterk symbool dat we ‘m nog steeds in het straatbeeld terugvinden. (@UtrechtUni) 5/7

Zo’n handje laat ziet welk stukje uit de tekst een lezer boeiend vond. Maar dezelfde lezers gebruikten de bijbel vaak niet alleen voor het lezen van de tekst. Ze lieten er ook regelmatig aantekeningen achter over hun familie. Zoals in deze bijbel uit 1534 (@ehcantwerp). 6/7

Ik blijf het bijzonder vinden dat in deze oude bijbels zulke persoonlijke verhalen, eigenaardigheden, voorkeuren en religieuze overtuigingen terug te vinden zijn. Deze boeken stonden midden in het 16e-eeuwse leven en geven ons een uniek inkijkje daarin! 7/7