1/17) تابلوی #آفرینش_آدم اثر #میکل‌آنژ را بارها دیدیم.
تصویری که خدایی پیر، روح خود را در آدم می‌دمد.
به نظر می‌رسد همه چیز بسیار مردانه و فراطبیعی و غیرعقلانی است و نشانی از زن یا زنانگی و یا طبیعت و عقلانیت در این "آفرینش" نیست، نه؟
خب شاید بهتر باشد بهتر نگاه کنیم.
2/17) بیایید از این جا شروع کنیم که این نقاشی بر دیوار کدام موزه‌ی جهان است؟
جوابش این است که هیچ موزه‌ای و اصلن روی دیوار نیست. این جاست:
3/17) سقف #کلیسای_سیستین در واتیکان در کاخ رسالت.
اگر پیدا کردن نقاشی برایتان آسان نیست، آن را با فلش قرمز نشان داده‌ام.
(واتیکان عملن یه موزه‌ی عظیم است. تماشای آن کار یک روز و دو روز نیست. عمری دگر بباید.)
4/17) نقاشی خلقت آدم از کجا شروع شده؟
از سفر پیدایش (2-7):
"خداوند خدا پس آدم را از خاك زمین بسرشت و در بینی وی روح حیات دمید، و آدم نَفْس زنده شد."
5/17) این همان مفهومی است که در قرآن (حجر 29) آمده که
"فَإِذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فيهِ مِنْ رُوحي" هنگامی كه كار آن را به پايان رساندم، و در او از روح خود دميدم.
با این حال تفاسیر اسلامی از آن چه دمیدن روح خدا بر کالبد انسان است، با مواجهه‌ی یهودی - مسیحی متفاوت است.
6/17) برگردیم به نقاشی و سوال اول. آیا همه چیز فوق طبیعی و به شدت مردانه است؟ خدای مرد سفید و آدم هم ذکوریت رو در جایی از نقاشی است که ندیدنش ممکن نیست.
این را نباید فراموش کنیم که #میکلانژ به جد آناتومی می‌دانست.
7/17) داستان‌ها زیادی از دسترسی این بزرگوار به جنازه‌های قبرستان در دست است و یکی از دلایلی که او موفق شده بود تحول شدی در درک ما از آناتومی بدهد همین دانشی بوده که به تجربه آموخته. (شاید روزی در مورد بیولوژی و هنر نوشتم و آن جا بیشتر توضیح می‌دهم).
8/17) بر خلاف تصور اولیه، زنانگی بیشتر از آن چه کلیسا به آن علاقه داشته باشد، در نقاشی حضور پیدا کرده.
نقاشی را دوباره نگاه کنید. آدم کجا خوابیده؟ روی تخت؟ روی تخته‌سنگ؟ یا شاید روی نیم‌تنه‌ی عریان زنانه؟
قسمتی را که #میکلانژ با رنگ آبی جدا کرده ببینید. آشنا نیست؟
9/17) ماجرا اما این جا تمام نمی‌شود. خدا و فرشتگان هم در یک جای رندوم نیستند. جایی را که نقاش آن‌‌ها را توی هم چپانده ببینید. عرش به این بزرگی خداوند، و یه جایی به این تنگی؟ این قسمت آشنا نیست؟ مثلن شبیه رحم زنانه؟
حتا چین‌خوردگی‌های مربوط به زایمان را هم فراموش نکرده.
10/17) حتا شال سبزی که چون نشانگانی روحانی در کنار خداست هم خیلی اون طوری نیست که ممکنه فکر کنیم. بند ناف بریده‌شده سبز رنگی است که همه داشتیم!
11/17) شاید سریال وست ورلد ساخته‌ی ذهن #جاناتان_نولان و #لیزا_جوی رو دیده باشید. اون جا هم به این نقاشی اشاره می‌کنه. جایی که #آنتونی_هاپکینز با اشاره به این نقاشی می‌گه که خدا ساخته‌ی ذهن انسان است.
اگر ندید این تکه رو ببینید:
12/17) این اشاره تنها ساخته‌ی ذهن نولان و جوی نیست. محققان تاریخ هنر احتمالن متفق‌القولند که فرشتگان تصویر شده، فقط به زور توی رحم جا داده نشدند. هنوز جا برای این که راحت‌تر بشینند هست، اما قراره که مغز انسان را تصویر کنند:
13/17) گفتم که #میکلانژ به خاطر علاقه‌ی زیادش به کالبدشکافی مردگان درکی فوق‌العاده از بیولوژی و پزشکی داشته. دانشی که برای صاحبان کلیسا در دسترس نبود. نه این که نقاش آتئیست بوده باشه، احتمالن این طور نیست.
14/17) آن چه آفرینش آدم نام گرفته، در واقع تصویر دقیقی از زاده شدن انسان از رحم مادر، و شکل گرفتن خدا در مغز اوست.
نقاشی مشحون از زنانگی و علم‌گرایی و عقلانیت است.
15/17) حالا یک بار دیگر نقاشی‌ای که وسط سقف مهم‌ترین مکان مذهبی جهان در زمان خودش را نگاه کنید. چیزهای ناگفته‌ی بسیاری در مورد این نقاشی وجود داره که در مجال توئیتر نمی‌گنجه. اما احتمالن تصور جدیدی از اثر دارید و از هنر #رنسانس
16/17) در واقع #رنسانس گام‌های نوپایی اروپاست برای علم‌گرایی و روایت‌های علمی به جای دین‌گرایی و روایت‌های اسطوره‌ای. و هنر رنسانس تجسم روح زمانه‌ی خویش است. همون زایش "زایست‌گایست" #هگل شاید.
17/17) خود #میکلانژ در نقاشی مشهور #رافائل به عنوان "مکتب آتن" تصویر شده که این جا در موردش نوشته بودم:
Share this Scrolly Tale with your friends.
A Scrolly Tale is a new way to read Twitter threads with a more visually immersive experience.
Discover more beautiful Scrolly Tales like this.