Inaciu Galán Profile picture
Periodista, escritor, profe 👨🏻‍🏫@comoyeho_ast 📻@sentirasturies 🏛Académicu @ALLA_ast 🎥Dir @CuatroGotes y @LliterariaXixon Fundé @IniciativaxAst #asturianu

May 15, 2022, 23 tweets

🏛Va una selmana que soi miembru de númberu de l’Academia de la Llingua Asturiana (@ALLA_ast) y decatéme de que nunca nun fixi un filu sobre la institución, la so hestoria y llabor. Sorprenderíavos saber que la hestoria de l’Academia Asturiana entama alredor de 1790. Abro filu.⤵️

✒️ Esti home, l’ilustráu Melchor Gaspar de Xovellanos y Xove Ramírez, equí retratáu por Goya, foi quien punxo sobre la mesa la idea de fundar l’Academia Asturiana alredor del añu 1790. Pa ellos dio delles instrucciones, ente otres les precises pa facer un diccionariu. ⤵️

📝 Nestes instrucciones pa la formación d’un diccionariu apunta Xovellanos delles idees mui concretes sobre cómo ha trabayar l’Academia Asturiana nel proyectu: cervantesvirtual.com/obra-visor/ins… ⤵️

Aquella Academia Asturiana de les Bones Lletres que propón Xovellanos nun llega a afitase poles sos circunstancies vitales, pero paez que tien daqué d’actividá ente 1800 y 1801. Xunto a Xovellanos taba puxando pol proyectu Francisco de Paula Caveda y Solares (1760-1811) y… ⤵️

… Carlos González de Posada (1745-1831), callóndrigu en Tarragona, que paez el más interesáu pol asturianu del grupu de collaboradores de Xovellanos. ⤵️

Va ser el fíu de Caveda y Solares, el maliayu Xosé Caveda y Nava, quien siga colos proyectos nel XIX, col so “Recuerdos de la Lengua Asturiana (1)” y sobre manera col primer llibru n’#asturianu en 1839, una antoloxía (2)
(1)bibliotecavirtual.asturias.es/i18n/catalogo_…
(2)bibliotecavirtual.asturias.es/i18n/consulta/…⤵️

🏛 El siguiente en trabayar pola creación d’una Academia Asturiana va ser Gumersindo Laverde (1835-1890). Failo na Revista de Asturias, nel 1878, faciendo un llamáu a los eruditos y esplicando que l’Academia ha “Compilar, depurar, uniformar y ordenar”: bibliotecavirtual.asturias.es/i18n/catalogo_… ⤵️

Fermín Canella y Secades, rector de la Universidá d’Uviéu, va ser miembru, xunto a Julio Somoza y Braulio Vigón, ente otros, del grupu d’investigación “La Quintana”, con oxetivos asemeyaos a l’Academia, pero más centraos nel folclor. El grupu ñaz en 1881 y despaez hacia 1890. ⤵️

El 10 de febreru de 1919 l’escritor Fabricio y otres figures del momentu aconceyen col propósitu de crear l’Academia. Dende una bien potente diversidá ideolóxica, con autores como Calixto Rato, Pachín de Melás o Pin de Pría, entamen la Real Academia Asturiana d’Artes y Lletres.⤵️

Sobre la Real Academia Asturiana de 1919 cunto delles novedaes nun artículu que vos dexo per equí. Ente otres coses, el llistáu de miembros… 📌academiadelallingua.com/lletresasturia… ⤵️

La @RAEinforma nun tuvo una muyer ente los sos académicos hasta 1978, l'@iec nel 1966, na @AcademiaGalega foi nel 1945, anque de forma efectiva nel 1986, @plazaberri 1983 y l'@academie_fr 1980.
‼️Pero estes 3 muyeres tuvieron na primer Academia de la llingua asturiana en 1919 ⤵️

L’Academia de 1919 tenía bien nidios los sos oxetivos. ⤵️

Les dictadures de Primo de Rivera y Franco y les diferentes situaciones polítiques que se van vivir nesos años van dexar l’Academia Asturiana ensin actividá. Yá na dictadura, dellos miembros tán muertos, otros asimialos nel franquista Instituto de Estudios Asturianos. ⤵️

Constantino Cabal fai por usar la sección V del IDEA coles funciones d’academia, pero nun va ser posible. ⤵️

Fabricio (segundu pela izquierda) sigue en 1943 intentando recuperar l’Academia Asturiana de 1919.⤵️

Nun va ser posible recuperar l’Academia hasta dempués de la dictadura franquista, cola fundación, o podríemos dicir refundación considerándola heriede, de l’Academia de la Llingua Asturiana @ALLA_ast en 1980-1981. ⤵️

Dende entós más de 40 años d’actividá continuada que permitió poner al día al #asturianu como llingua de cultura normativizada. ⤵️

Normes ortográfiques, Gramática y diccionariu son una realidá gracies a esti llabor, xunto a otres ferramientes, como los 7 tomos del Diccionariu Etimolóxicu de la Llingua Asturiana. ⤵️

Nestos 42 años l’@ALLA_ast tuvo un llar temporal na cai Marqués de Santa Cruz, y la definitiva nel Monesteriu de les Pelayes d’Uviéu. ⤵️

Amás l’@ALLA_ast vien xenerando un fondu d’investigación y creación ablucante: lexicografía, toponimia, lliteratura, sociollingüística, didáctica, etnografía, ciencies, dialectoloxía, etimoloxía... ⤵️

Cada añu l’@ALLA_ast celebra les Xornaes Internacionales d’Estudiu na Universidá d’Uviéu, peles que pasen estudiosos del asturianu d’Asturies y del mundu. Esti añu va celebrase la edición 40. ⤵️

Otra de les actividaes estrella de l’@ALLA_ast ye la Universidá Asturiana de Branu (#UABRA), que se celebra en Cangas del Narcea cada mes d’agostu, con cursos d’asturianu y otros d’afondanientu col asturianu como llingua vehicular. academiadelallingua.com/cursos-2/unive… ⤵️

Cada añu l’@ALLA_ast celebra la so xunta estraordinaria pol Día de les Lletres Asturianes, un actu solmene nel que s’acueye a los miembros nuevos y el presidente/a fai falance del añu. Déxovos l’actu completu d’esti añu, na emisión que fai @RTPAOficial. ▶️ rtpa.es/video:selmana%…

Share this Scrolly Tale with your friends.

A Scrolly Tale is a new way to read Twitter threads with a more visually immersive experience.
Discover more beautiful Scrolly Tales like this.

Keep scrolling