Yeni silsile (#FLOOD) : Washington'dan Pekin'e sert darbe: Biden'ın zorlamasıyla Çin'in yarı iletken imalat endüstrisinde çalışan bir çok Amerikalı yönetici ve mühendis istifa ederek Çin imalatını bir gecede felç etti. Yüksek Teknoloji cephesindeki bu savaşa yakından bakalım...
Biden'ın tek bir yaptırımı, Trump'ın dört yıllık ticaret savaşı yaptırımların hepsinden daha fazla zarar verdi Çin'e. Trump yıllarında Amerikalı yarı iletken ihracatçıları lisans başvurusu yapmak zorunda idi ama lisanslar bir ay içinde onaylanıyordu.
Yeni Biden yaptırımlarıyla birlikte, tüm Amerikan bileşen ve hizmet tedarikçileri bir gecede Çin'e tüm hizmetleri kesti. Çinli firmalar Amerikan personelin istifaları yüzünden bir felâketle karşı karşıya. Peki ama Çin'in yarı iletken sanayii bir gecede NASIL sıfıra indirildi?
Çin şirketleri elektronikte ileri fakat daha çok çamaşır makinesi, oyuncak vb için kullanılan işlemcileri üretebiliyorlar. Bu en basit katman. Bunun üzerinde otomobil ve akilli bombalar vb sistemlerin işlemcileri var. En üstte ise uydular, ileri silahlar. Çin üst katmanlarda...
Çin üst katmanlarda ABD ve müttefik ülkelerde bulunan şirketlere bağımlı. Özellikle de tasarım ve çip üretiminde kullanılan fotolitografi makineleri konusunda. Meselâ ASML. Nedir?
ASML Hollanda'da, çok uluslu bir şirket. Yarı iletken endüstrisi için fotolitografi sistemlerinin en büyük tedarikçisi ve dünyadaki aşırı ultraviyole litografi (EUV) fotolitografi makinelerinin tek tedarikçisi. Biden'ın emriyle ASML de Çin'e ambargo uyguluyor.
Sadece makine meselesi değil üstelik. Size tuhaf gelebilir ama... Örneğin, Çin'in önde gelen yarı iletken ekipman üreticisi Piotech'teki 7 kilit Ar-Ge yöneticisinden 6'sı Amerikalı. Genel müdür dahil olmak üzere Piotech'in üst düzey yöneticilerinin çoğu da Amerikalı.
ABD'nin Çin gibi ucuz üretim kozu yok ama bazı kapıların tek anahtarı var o anahtar Amerikalıların elinde. Meselâ tasarım otomasyon yazılımları, yarı iletken imalat makinelerinin temel bileşenleri...
Bu engellerin stratejik nitelikte olması ve Çin'in yapay zeka sektörü için gerekli olan yarı iletkenlere erişimi engelleyerek boğması bekleniyor. Ek olarak Çin'in Amerikan lisansları altında üretilen makinelere erişimi sınırlanacak ve yeni ürünler tasarlama potansiyeli tıkanacak.
Son olarak tasarım yazılımı, üretime erişimi sınırlayarak Çin yarı iletken üretimini baltalayacak.
Çin yarı iletken endüstrisini hedef alan bu Amerikan taarruzunun tarihi de tesadüfen seçilmedi elbette. 3cü Çin Komünist Parti Kongre'sinde Xi Jinping'in yeniden seçilmesinin arifesi tercih edildi.
ABD bu yolla Xi Jinping'in itibarını vururken rakipleri bertaraf etmekle meşgul olan Çinli liderin zekice, hızlı ve sert bir tepki vermesini de engelledi.
Ancak kısa vadede Çin'e zarar veren bu hamle orta ve uzun vadede tersine dönebilir. Neden?
Dünyanın en gelişmiş AI çip tasarımcısı olan Nvidia, geçen yıl 30 milyar dolarlık satıştan 20 milyar dolarlık brüt kar elde etti. Ancak...
Ancak, yavaşlayan dünya ekonomisi talebi azalttığı ve Biden'ın kaprisleri Nvidia'nın Çin pazarını yani % 26'sını kestiği için hisse senedi fiyatı, 2021'in en yüksek seviyesi olan 316$'dan 14 Ekim'de 112$'a düştü ve piyasa değerinin üçte ikisini kaybetti.
Çin ister istemez kendi imkânlarıyla yarı iletken ve işlemci endüstrisini geliştirecek. Uzun vadede daha da güçlü olacak. Öte yandan ABD'nin kısa vadede zarara uğrayan ABD şirketlerini tazmin etmek için ayırdığı bütçe sadece 50 milyar $. Gerçekten komik! Neden?
Pekin yerli çip teknolojisini desteklemek için 221 milyar $ ayırdı.
Ek olarak, Çin ABD'nin 7 misli mühendis yetiştiriyor. Uzun vadede ABD'nin geride kalma riski büyük.
Diğer yandan, Japonya, Hollanda, Tayvan ve Güney Kore'de faaliyet gösteren ve Çin ile çalışan firmalar da Biden'a sert eleştiriler yönelttiler. Söz konusu ülkelerin hükumetleri ise ABD'nin "ben yaptım, oldu"cu tavırlarından giderek daha fazla yakınıyorlar.
ABD'nin "sizi Çin'den koruyorum" söylemi eskisi kadar güvenilir değil. Asya'daki "ABD müttefikleri" ABD-Çin kavgasını daha çok ABD'nin çöküşünü geciktirme projesi olarak görüyor ve "bu benim kavgam değil" diyor.
Vesselâm :)
Share this Scrolly Tale with your friends.
A Scrolly Tale is a new way to read Twitter threads with a more visually immersive experience.
Discover more beautiful Scrolly Tales like this.