🔰رشتو #کردستان
▫️چگونه سیاست های غیر حکومتی (non-state) شاه، به جریان یابی قدرتش در منطقه بدل شد؟
1️⃣ایران آریایی، همسایگان نزدیک و سیاستی برای #پایداری در خاورمیانه
2️⃣اسلام شیعه، منطقه و سیاستی برای نفوذ در خاورمیانه
⭕️رابطه ایران و کردستان و آثار بلندمدت سیاست گذاری خارجی
1/17
⚫️پیوند ایران نخستین بار پسا حمله اعراب
◀️توسط بنیانگذار پادشاهی #صفویه
◀️شاه اسماعیل، 1501-1524
◀️تزریق #شیعه دوازده امامی به عنوان هویت ملی
🔴در میان دو قدرت #سنی در شرق و غرب
⬅️امپراتوری عثمانی، بایزید دوم
➡️خان های ازبک، محمد شیبانی خان
2/17
@SamanthaIrani
✅️حمله به خراسان و شکست ازبکها در مرو و بازپس گیری خراسان
☑️شورش شیعیان ترک با #شاهقلیخان و حرکت آنها با 3000 نفر به سمت مرزهای ایران
❌️اما شاه اسماعیل ناتوان از #حمایت آنها
شکست در نبرد عثمانی
✴️جدایی #کردستان (ترکیه، سوریه) از ایران
✅️نتیجه: شکست در سیاست non-state
3/17
⭕️اما شاه اسماعیل تنها نبود.⭕️
🟨چهارقرن بعد،باورود #خمینی پساشورش 57
❌️بازهم غرب و شرق ایران در خطر بود
▫️درگیری با کردها در غرب
▫️شورش ترکمن صحرا در شرق
✅️با سرکوب شورش شرق
❌️ناتوانی در غرب برای ایران هزینه بردار بود
✴️هزینه اشغال #خرمشهر در 1981
4/17
@SamanthaIrani
✅️سیاست خارجی #غیرحکومتی جمهوری اسلامی، حمایت از #شیعه عراق در مقابل #حزب_بعث بود
🔴مشغول بودن رژیم در درگیری کردستان
🟨منجر به ناتوانی در #پشتییانی از شیعه عراق
🔴کشته شدن محمدباقر صدر رهبر شیعه عراق
و یکسال بعد #حمله صدام به ایران در جنگی #پرهزینه و خونین
5/17
@SamanthaIrani
✅️مابین دو حکومت شیعی پادشاهی صفوی و رژیم اسلامی، شاهنشاهی آریامهر سیاست خارجه غیرحکومتی #موفقی اتخاذ کرد
◀️استراتژی #محصورسازی
✔️در برابر پان عرب
✔️در راستای تمامیت و امنیت ایران
✔️سیاست خارجی فعال جایگزین واکنش
▫️جنوب لبنان، پیوند شیعی اعراب
▫️شمال عراق، پیوند آریایی کردها
🟨سیاست خارجی ایران از 1958 در چندین جبهه تهدیدات را #هدف قرار داده بود:
▫️دریای سرخ
▫️اعراب
▫️کردها
▫️دریای سیاه
▫️فلسطین
حمایت از کردها⬅️جلوگیری از حمله عراق به خوزستان و نفوذ به خلیج فارس؛
✔️مسئله #پایداری عراق
✔️اهرمی برای جدایی عراق از ناصر
✔️درگیری 70% ارتش عراق با کردها
☑️پشتیبانی کامل شاه از کردها منجر به
☑️تامین امنیت مرزهای ایران توسط پیشمرگه ها
☑️مقابله با تجزیه طلبان تحت رهبری احمد توفیق
◀️حتی درخواست بارزانی از شاه برای الحاق کردستان عراق به ایران در ازای مبارزه با عراق
❌️اما سیاست شاه #انحصار بود نه #الحاق
8/17
@SamanthaIrani
✅️امورخارجه #امریکا با مقایسه دخالت ایران در کردستان و حمایت هند از شورشیان بنگلادش در شرق پاکستان(آستانه جنگ 1971) عراق را در جریان طرح الحاق به ایران قرار داده بود.
▫️شاذل طاقه وزیرخارجه عراق: اگر شاه یا هرکس دیگری ایده بنگلادشی نوین در عراق در سر دارد بسیار اشتباه کرده.
9/17
✔️در واقع پیشنهاد جنگی بسیار کم هزینه با عراق، از سوی امریکا بود.
◀️اما سیاست شاه #انحصار عراق بود نه #تجزیه
🟨مخالفت با #تجزیه پاکستان
🟨اشغال صحرای سینا
🟨بلندیهای جولان
⚫️از نظر شاه، تجزیه=رشد کمونیزم
✅️نتیجه: ورود ویروس #جمهوری_اسلامی از پاکستان و #یهودستیزی از مصر پسا 1967
🟨شاه در وین مخالفتش با #تجزیه عراق علنی کرد، جمله ای که پیش درآمد قرارداد #الجزایر برای حمله عراق به ایران در جنگی #خونین شد.
▫️"دوران اشغالگری به سر آمده است، ما از کردستان مستقل حمایت نمیکنیم، خودمختاری کردستان مسئله ای است که تحت حاکمیت ارضی عراق باید حل شود."▫️
11/17
🔴از اواخر 1960، شاه از آمادگی خود برای #قطع_حمایت از کردستان در معاوضه با #اروندرود خبر داده بود، پیشنهادی که نخستین بار #پاکروان رییس ساواک با شاه مطرح کرد.
✅️پسا قدرت گیری شاه در 1963، شاه بدنبال تصمیماتی #مستقل از ابرقدرت ها و مطرح کردن ایران به عنوان #قدرت_منطقه بود.
12/17
🔴علیرغم دوران #جنگ_سرد ، شاه روابطی با مسکو در دهه 1960 داشت که ثمره آن حمایت از #مصر و #سوریه به طور ضمنی در جنگ یوم کیپور 1973، بود.
🟨اما این سیاست تصمیم یکطرفه شاه تبعاتی برای متحدان و دوستانش داشت
◀️درگیری امریکا در کردستان
◀️خشونت ها علیه اسرائیل توسط مصر
13/17
◀️حتی همکاری اطلاعاتی ساواک با CIA، موساد و MI6 نیز تحت تاثیر بود.
🔴شاه بطور یکجانبه و بدون اطلاع اسرائیل و امریکا، #قرارداد 1975 #الجزایر را به قیمت کردستان #امضا کرد.
🟨اما با کردستان عراق، نه تنها #اروندرود که کل #عراق تحت نفوذ شاه بود.
🔴حالا کمونیزم در همسایگی ایران بود.
🟨شاه با زبان جنگ سرد، هر تغییری را قدرت گیری #شوروی تعبیر میکرد، کردستان را بجای #رقابت منطقه ای تهران-بغداد یا KDP-بغداد، در سعدآباد 1972، جبهه #جنگ_سرد میدید و این #بزرگسازی، جنگ کردستان را از بحران کم اهمیت منطقه به #جبهه جنگ سرد شوروی و غرب بدل کرد و پای امریکا به آن باز شد.
✴️حالا از دست دادن برگ کردستان
✴️عدم ردیابی پولهای ایران در لبنان
▫️رشد مجدد تجزیه طلبی کردستان
▫️نا امنی مرزهای غربی ایران
▫️حس خیانت اسرائیل در یوم کیپور
▫️نگرانی امریکا از شاه و مسکو
▫️نفوذ مجاهدین خلق در عراق
▫️رشد اسلامگرایان در لبنان
🟨همه باهم یک مسیر را نشان میداد
شورش 57
🔵واکاوی @SamanthaIrani در اسپیس مربوط به #کردستان بسیار روشنگرانه است.
🟩موضوع کردستان از دقیقه 33:33 اسپیس آغاز میگردد.
⚠️از آل هاشم و دشمنی با کردها، پناه بردن کردها به شاه تا احساس خیانت کردها پسا الجزایر 1975
17/17
twitter.com/i/spaces/1OdKr…
Share this Scrolly Tale with your friends.
A Scrolly Tale is a new way to read Twitter threads with a more visually immersive experience.
Discover more beautiful Scrolly Tales like this.