Józef Kasprowicz Profile picture
Prawnik, ekonomista. Wnuk oficera Brygady Świętokrzyskiej NSZ i żołnierza BCh. Piszę o historii Polski Podziemnej, czasem też o Kresach i podróżach po świecie.

Sep 8, 2023, 12 tweets

"Po partyzancie dziewczyna płacze"

Było to 8.09.1944. Młody partyzant stał nad wykopanym przez siebie grobem. Czekał na egzekucję, ale modląc się w milczeniu ślubował, że jeśli jakimś cudem wyjdzie z tego cało, zostanie kapłanem.

A wtedy, nagle...

Wątek⬇️

1/

Działo się to w okolicy świętokrzyskiej wsi Rząbiec. 12-osobowy patrol Brygady Świętokrzyskiej NSZ pod dowództwem plut. pchor. Franciszka Bajcera ps. „Sanowski”, bohatera naszej opowieści, został zatrzymany przez komunistów z oddziału AL.

A był to bardzo specyficzny oddział.

2/

Dowódcą owego oddziału AL był Tadeusz Grochal "Tadek Biały" (zdjęcie).

Był znany w okolicy.

Gdy w 1943 rabował Karczowice, ludność poprosiła o pomoc oddział AK Tadeusza Kozłowskiego „Piotra”. AK przegoniło bandytów.

W zemście Grochal zamordował potem kilku żołnierzy AK.

3/

To nie koniec ciekawostek o tym oddziale. Jego trzon stanowili... sowieccy skoczkowie NKGB. Dowodził nimi wysłany na Kielecczyznę z ZSRS mjr Iwan Karawajew. Mieli za zadanie zwalczać polskie podziemie.

Ale to wciąż nie koniec ciekawostek o tym oddziale...

4/

W skład oddziału AL wchodziło około 70 byłych członków... Ostlegionen. Wcześniej, na zlecenie Niemców, pacyfikowali okoliczne wsie.

Byli to bandyci tak wyjątkowi, że jak opisywał jeden z AL-owców, Władysław Machejek, początkowo bano się dać im broń i zasnąć w ich obecności.

5/

W ręce tego oddziału wpadł plut. "Sanowski" i jego patrol (na zdjęciu). Żołnierze zostali poddani torturom. Kazano im wykopać sobie groby. Przygotowywano egzekucję

Na szczęście furmanowi, który towarzyszył patrolowi, udało się uciec. Powiadomił stacjonującą niedaleko Brygadę

6/

Brygada podrywa się na ratunek swoim żołnierzom. Dochodzi do bitwy pod Rząbcem (zwanej też, od nazwy leśniczówki przy której dokładnie doszło do starcia, bitwą pod Henrykowem). Po godzinnej wymianie ognia, komuniści uciekają.

Na zdjęciu: uroczystości w miejscu bitwy, 2022

7/

Wszyscy żołnierze patrolu "Sanowskiego", w tym on sam, zostali uratowani. W bitwie poległ jeden żołnierz Brygady i 30 AL-owcow. Kilkunastu pojmanych żołnierzy AL wstąpiło do Brygady, w tym wspomniany Władysław Machejek, znany PRL-owski "literat" (ale szybko zdezerterował).

8/

Ppor. Franciszek Bajcer "Sanowski" przeszedł z Brygadą cały jej szlak bojowy, a potem trafił do II Korpusu gen. Andersa.

Podjął decyzję, że wykona śluby. Wstąpił na studia teologiczne.

Na zdjęciu: ppor. "Sanowski" z oficerami Brygady, w tym moim dziadkiem, w Czechach.

9/

"Po partyzancie dziewczyna płacze,
Nie płacz dziewczyno, otrzyj łzy.
Jutro się może z tobą zobaczę,
będziemy razem ja i ty"

Autorem słów tej znanej piosenki jest Franciszek Bajcer.

Jego decyzja o wstąpieniu w stan kapłański zlamała serce pewnej dziewczynie z oddziału...

10/

Franciszek Bajcer święcenia kapłańskie uzyskał w 1951 w Rzymie. W 1954 uzyskał doktorat z teologii. A następnie wyjechał na misję do Republiki Południowej Afryki.

Zmarł młodo, w 1960 roku.

Spoczywa na cmentarzu w Johannesburgu.

11/

"A jutro może kula niemiecka
Przetnie już twego życia kres,
Albo bandyty kula zdradziecka,
Ja nie chcę widzieć twoich łez."

"Po partyzancie dziewczyna płacze" wg słów Franciszka Bajcera "Sanowskiego", wykonanie Kapeli Czerniakowskiej.

Posłuchajcie.

12/

Share this Scrolly Tale with your friends.

A Scrolly Tale is a new way to read Twitter threads with a more visually immersive experience.
Discover more beautiful Scrolly Tales like this.

Keep scrolling