Bu kitabı bulabilmek için uzun zamandır çaba sarf ediyordum. Sonunda bir sahafta buldum. Adı Kozmografya. Türkiye Cumhuriyeti’ndeki ilk astronomi kitabı. İlk baskısı 1929’da yapıldı. Benim bulduğum ise 1933 baskısı. Yazarı Ordinaryüs Prof. Dr. Ali Yar. ImageImageImageImage
Bu kitap yazılmadan 8 sene önce Ankara Hükumetinin kasasında sadece 48 kuruş vardı. İşgal güçleriyle, fakirlikle, cehaletle ve hastalıkla mücadele ediliyordu. Savaş sonrası Osmanlı’nın borçları ödeniyor, diğer yandan bilimle sanatla Cumhuriyet inşa ediliyor; fabrikalar yapılıyor, ImageImageImageImage
operalar temsil ediliyor, yurt dışına eğitim için öğrenciler gönderiliyor, örnek bir ülke yaratılıyordu. Osmanlı döneminde bir takım hamleler olsa da; astronomi yeteri kadar bilinmeyen bir bilim dalıydı. Ama bir kişi bunun önemini biliyordu.
Bir devlet adamının astronomi kitabı yazdırmasının dünyada başka örneği yoktur. Evet, Kozmografya, Atatürk’ün arzusuyla Ali Yar Bey’e 1929’da yazdırılmıştır. Gezegenler, galaksiler, mevsimler nasıl oluşur, kuyruklu yıldız nedir,
Aristo’dan başlayarak Kopernik’ten Galileo’ya tüm uzmanların düşünceleri, Samanyolu haritasına kadar her şey bu kitaba konulmuştu. 1933’ten başlayarak tüm lise son sınıflarda zorunlu ders olarak okutulmuştur ta ki 1979’a kadar.
Bilinmeyen ve unutulmuş olan bu kitabın yazarı Ali Yar Bey, Mektebi Sultani yani Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra 1912 Temmuzunda Paris Yüksek Tayyarecilik Mektebi’nden mezun olur ve dünyanın ilk üç uçak mühendisinden biri unvanını elde eder.
Uçak mühendisi olmasına karşın bu teknoloji Osmanlı’da olmadığı için Darülfünun’da (İstanbul Üniversitesi) profesör olarak çalışmaya başlar. O dönem Darülfunun’a bağlı, Fen Fakültesi niteliğindeki Zeynep Hanım Konağı diye bilinen binada geometri, cebir, astronomi dersleri verir.
Sahaftan gelen tarihi Kozmografya kitabını açtığımda beni bir sürpriz bekliyordu. Kapağın hemen arkasında kime ait olduğunu gösteren bir isim yazılıydı. 1933’te İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu’nda 275 okul numaralı öğrenci Fahrettin Akbulut’a aitti bu kitap. Kim mi bu kişi?
Sonradan önemli matematik hocalarından olacak, Ege Üniversitesi’nde dersler verecek akademik alanda matematiği gençlere sevdirecek kişi Fahrettin Akbulut’tu. Atatürk’ün eğitim hamlesi gereği pozitif bilimlerle öğrenim gören Fahrettin Akbulut büyük başarılar kazanır.
Yazmış olduğu "Lineer Cebir" isimli kitap Türkiye’deki bu alanda hazırlanmış en kıymetli kitap olarak da tarihe geçmiştir. Saygın bir matematik doktoru olur ve gençleri yetiştirir.
Bir de oğlu vardır Fahrettin Akbulut’un, kim mi o? Oğlu Selman Akbulut ise California Üniversitesi (Berkeley) Matematik bölümünden mezun olur. Wisconsin Üniversitesi'nde, Michigan State Üniversitesi'nde profesörlüğe kadar yükselir.
"Yaşadığımız uzayı tabii Euclid (Öklid) uzayı mı, yoksa onun yalancı kopyası mı?” sorusunun yanıtını arar ve Astronomi Profesörü Zeeman'ın 1963'te yaptığı tahmine ait çözümün kesinliğini bulmayı başarır. Bu nedenle de Selman Akbulut birçok ödüle hak kazanmıştır.
Bunlardan biri de TÜBİTAK Bilim Ödülü'dür. Türkiye'nin yetiştirdiği ve dünyaca tanınan Doktor Fahrettin Akbulut’un oğlu Prof. Dr. Selman Akbulut matematik ve astronomi alanında yaptığı çalışmalardan ötürü uluslararası ödüllerle taçlandırılır.
Baba Fahrettin Akbulut ile oğlu Selman Akbulut matematik ve astronomi alanında gerek yurt içinde gerekse dünya çapında önemli çalışmalara imza atar. İşte Atamızın yazılmasını ve okutulmasını istediği Kozmografya kitabının önemi buradadır.
İçindeki 275 okul numaralı lise talebesi Fahrettin’in kitaba karaladığı ismi bizi böylesine bir yolcuğa çıkarıyor. Evet, Atatürk yüzünü bilime dönmüştür. Bir ülkenin her alanda gelişebilmesi için gerçekleştirdiği pek çok atılımdan biri de eğitim hamlesidir.
Bu bağlamda Fahrettin Akbulut ve oğlu Profesör Doktor Selman Akbulut bu çağdaş eğitim hamlesinin örneklerinden biridir. Atatürk’ün yazılmasını istediği Kozmografya kitabının 158.sayfasında hoş bir sürpriz bizi bekler, nasıl mı?
158. sayfada Ay’daki kraterleri gösteren bir fotoğraf vardır. Aslında oradaki bir krater bizi ilgilendirmektedir. Tarihler 1956 senesini gösterdiğinde Dr. Hugh Percy Wilkins Ay’daki bir kratere büyük saygı duyduğu Atatürk’ün adını vermiştir.
Atatürk’ün yazılmasını istediği Kozmografya kitabının 158. sayfasındaki bir kratere seneler sonra Atatürk’ün adının verilmiş olduğunu biliyor muydunuz?
Lütfen bu yazıyı Atatürk’ü anlamayanlara, O’nun kıymetini bilmeyenlere okutun… En azından “En Hakiki Mürşit İlimdir” ve “İstikbal Göklerdedir” sözlerinin somutlaşmış örneklerini gösterebilmiş olursunuz.
#Atatürk
#Atatürkünizindekiler
#kozmografya
#ataturk
#tolgaaydogan
Dünyanın ilk uçak mühendislerinden biri olan Ord. Prof. Ali Yar Bey'in ilk kez göreceğiniz fotoğrafı. Oturan fesli, bıyıklı adam... Tarih 1924. Darülfünun - Fen Fakültesi (Zeynep Hanım Konağında). Malum Ali Allah Yar Atatürk'ün isteğiyle Kozmoğrafya (astronomi) kitabının yazarı. ImageImage

• • •

Missing some Tweet in this thread? You can try to force a refresh
 

Keep Current with Tolga Aydoğan

Tolga Aydoğan Profile picture

Stay in touch and get notified when new unrolls are available from this author!

Read all threads

This Thread may be Removed Anytime!

PDF

Twitter may remove this content at anytime! Save it as PDF for later use!

Try unrolling a thread yourself!

how to unroll video
  1. Follow @ThreadReaderApp to mention us!

  2. From a Twitter thread mention us with a keyword "unroll"
@threadreaderapp unroll

Practice here first or read more on our help page!

More from @tolgaaydogan

30 Jun 19
Fevzi Çakmak’ın kızının düğününde davetliler arasında fotoğraf çekmeye çalışan bir genci fark etti Atatürk. Yanına gidip bu çelimsiz gence “Adın ne senin çocuk?” diye sordu.
Genç şaşırdı bir anda, kekeleyerek “Efendim benim adım Ali Rıza” dedi.
Atatürk yine hoşnutça gülümseyerek “Bilir misin, benim babamın adı da Ali Rıza, nerelisin peki?”
“Üsküplüyüm paşam”
Kemal Paşa belki de babasıyla adaş olduğundan bir anda kanı kaynamıştı bu genç adama. Akabinde “Peki madem, sana bundan böyle ‘Sarı’ diyeceğim.
Artık hususi fotoğrafçılarımdan olacaksın anlaştık mı?” Gözleri parlayarak “Emredersiniz paşam!” dedi genç adam.

Gencecik Ali Rıza belki de hayatının en ilginç ve en güzel gününü yaşıyordu. Vatanı kurtardığı için sonsuz hayranlık beslediği Kemal Paşa’nın yakınında olacak ve
Read 14 tweets

Did Thread Reader help you today?

Support us! We are indie developers!


This site is made by just two indie developers on a laptop doing marketing, support and development! Read more about the story.

Become a Premium Member ($3/month or $30/year) and get exclusive features!

Become Premium

Too expensive? Make a small donation by buying us coffee ($5) or help with server cost ($10)

Donate via Paypal Become our Patreon

Thank you for your support!

Follow Us on Twitter!