,
26 tweets,
3 min read
Read on Twitter
türkiye’nin en büyük problemi nedir? sorusuna ne cevap verirsiniz bilemiyorum lakin ben bireyleşememek derim. bireyleşememek; diğer bütün problemlerimizin de çözümünü engelliyor diye düşünüyorum. (flood)
bireyciliğin tarihine baktığımızda günümüze kadar kopmadan güçlenerek gelmesi sanayi devrimiyle başlıyor. üretim sonsuz bir artış imkanı sundu ve hem üretmek hem de üretileni tüketmek için kitlelere alım gücü imkanı doğdu.
seçim dediğimiz hadisenin gerçek anlamda uygulanışı da bu dönemler yapılmaya başlandı. yani her bölgedeki bir grup aristokratın tekeli bozulmaya başladı. çünkü kitleler köylü olmaktan çıkıp basitçe söylemek gerekirse para eden bir sınıf olunca seçim şansları da olmuş oldu.
sanayi devrimini yaşayamayan toplumlar ya geri kaldı ya da sonradan akredite olup çok hızlı yetişti. (japonya, güney kore) peki, bu geri kalmanın nedeni gerçekten ne? bireyciliğin bununla ne ilgisi var?
biri dünyanın en güçlü ülkesi, biri dünyanın en yaşanılası ülkesi olan amerika ve avustralya’nın kuruluş sürecine bir bakalım. ikisi de bireyciliğin sonuçlarını çok iyi özetliyor.
ingilizler, 16. yüzyılda amerika’ya, 18. yüzyılda avustralya’ya koloni kurmak için gemi gemi insan yollamaya başladı. buraya da iyilerini filan değil, iti kopuğu, mahkumları filan yolluyorlar. oradaki birkaç yönetici nizamı oturtsun bunlar da çalışsın işe yarasın hesabı.
kendi ülkelerinde kaybedecek bir şeyi olmayan insanlar, yeni ülkede çalışır mı? çalışmıyor tabi, kimsenin umrunda değil kraliyete para kazandıralım filan cık yemiyor.
bu işin üstesinden işçileri toprak sahibi yaparak geliyorlar. insanlar kendi mülkiyetleri haliyle hakları olduğunu bilince amerika’nın zaten verimli olan toprakları altına dönüşüyor.
ve aynı şekilde insanlar bu haklarının bilinciyle örgütlenmeye de başlıyorlar, haklarını korumak ve güçlendirmek için de çalışmaya başlıyorlar. türkiye bunların hiçbirini 2019 itibariyle dahi yaşamadı ve hiçbirini yaşamadan şansına başka bir devrim geldi; internet devrimi.
internet devriminin sonuçları ayrı konu, ben bireycilikten devam ediyorum. soylu sınıfı olmadan kurulan ve hiçbir şeyi olmadan gelen insanların haklarını söke söke alarak kurduğu iki ülke olan amerika ve avustralya arasındaki hikayenin farklı ilerlemesinin nedenleri de başka.
amerika’nın taşı toprağı gerçekten altındı; 19. yüzyılda hem golden rush oldu, halk altın toplamaya koştu 2-3 sene sürdü, hem de petrol patladı toprağın altından ve bunlara herkes sahip olabilirdi. herkes sahip olabilirdi ne demek?
dünyada hemen hemen her ülkede siyaset özel sektörü belirliyorken; amerika’da özel sektör siyaseti belirliyor. yani basitçe örnekle mecliste tanıdığın varsa fabrikayı açtırırsın değil, fabrikan varsa oradaki ekonomik gücün sayesinde meclise kimin gireceğini belirleyebilirsin.
ve bu nedenle de rekabeti engelleyen hiçbir bürokratik, politik problem yok; tek sorun bu rekabeti domine edip tekelleşme sorunu yaratanlar. bu da bambaşka bir ekonomi mevzusu, biz bireyleşme tarafındayız bunun.
amerika’da görmemiz gereken şey şu; ekonomi tamamen devletin ya da bir grup soylunun ya da bir grup oligarkın elinden geçmiyorsa; kitlelerin eline sunulmuş bu fırsatı engelleyecek antidemokratik zorbalıklar hem yapılamıyor hem de yapılamadığı için zenginleşme başlıyor.
avustralya’nın hikayesi başlangıçta kesişiyor olsa da sonradan başka ilerliyor; bunun elbette nedeni amerika’nın golden rush ve petrol dönemiyle birlikte dünyanın fabrikası olma yolunda ilerlemesi ve avrupa’dan afrika’dan asya’dan milyonların göçünü kucaklaması.
avustralya hem uzakta, hem de magazinel değil. amerika’daki bireycilikte görmemiz gereken şey gücün kitlelerle/bireylerle/hak sahipleriyle bölüşülmesiyle gelen zenginleşmeydi. avustralya’da görmemiz gereken şey zenginleşmenin daha gerçek hali.
neden daha gerçek hali çünkü avustralya’nın dünyanın sahibi olmak gibi bir derdi olmadı; sadece kendi dertleriyle uğraştılar ve neredeyse herkesin mutlu olduğu bir sistem kurup, bunu daha iyi hale getirmek için de sistem kendi kendine işlemeye devam ediyor.
bu daha iyi bir insan türü, genetik yatkınlık, babasının çok zengin olmasıyla ortaya çıkan bir başarı değil. bunun çok basit bir sonucu var; yapılacak her şey için tepedeki 3-5 kişinin aklına gelenler değil de olabildiğince çok kişinin fikrini almak ülkeyi daha iyi yapıyor.
seçimden bahsetmiyorum; mahalledeki parktan bahsediyorum, kaldırım taşından, kesilmemesi gereken ağaçtan bahsediyorum. avustralya’da insanlar kendilerini yönetecek kişileri değil, kendileri için çalışacak insanları seçmiş oluyorlar.
biz kendimizi yönetecek kişileri seçiyoruz. neden bizi yönetme yetkileri onlarda? çünkü para onların elinde. avustralya’da para devlete teslim edilmez; paranın güvenliği, sorumluluğu ve denetimi devlete teslim edilir.
sanayi devrimini uygulayabilen ülkeler bireyleşmiş ve parayı devletin/bir grup soylunun/bir grup oligarkın elinden alarak kitlelere dağıtabilmişlerdir. devlete de bir grup sorumluluk yüklenmiştir.
amerika’nın sürecini değişik olmasından biraz bahsettik fakat bu birçok şeyin de açıklaması. avrupa, amerika’ya teslim oldu ya da mahkum oldu da diyebiliriz. yani amerika dünyanın sahibi oldu da diyebiliriz.
2. dünya savaşı’ndan bütün ülkeler yenik çıktı fakat amerika kazandı. üstelik şimdi derdi de büyüktü; tüm dünyaya yetecek kadar mal üretiyordu fakat dünyanın üzerinden savaş geçtiği için alım gücü yoktu.
amerika tüm dünyaya dolar yollayıp, dünyayı yönetme misyonunu devraldı ve ezeli düşmanı sovyetlerle boğuşup durmaya başlayınca bizler ezilen çimenler olarak kaldık.
bir floodda atılabilecek maksimum twit sayısı buymuş. o zaman bu bir flood dizisi olacak çünkü daha anlatacak çok şey var, yarın devam edelim.
2. bölüm burada:
