Doç. Dr. Haluk BERKMEN
Etrüsk denilince Altay dağlarında yaşamış olan İskitlerle aynı genetik potadan çıkmış olan ve aynı tedavi metotlarını uygulayan (büyük olasılıkla şaman âdetlerine inanan) Avrupalı insanlardan söz edilebilir.
Etrüsk alfabesindeki bazı harflerin bir Anadolu kültürü olan Lidya alfabesinde aynen bulunması ve son dönem Etrüsk sanatında iyon sanatına benzer motiflerin görülmesi Etrüsklerin Anadolu kökenli olduklarını tezini savunanlara güç vermektedir.
Bu özelliklerin Geç Etrüskte (M.Ö. 500- 100 arası) değişmekte oldukları hatta kayboldukları görülmektedir.
Sadece benzer alfabeler değil aynı zamanda kutlar ve kültler de büyük bir benzerlik ve paralellik içinde tüm Avrupa’ya yayılmışlardır.
Daha sonraları bu bölgeleri ele geçiren Romalılar yıktıkları federasyonlara, Pict veya Etrüsk gibi adlar takmayı uygun bulmuşlardır.
Bu açıdan bedenlerindeki dövmeleri bugünkü kimlik belgesine veya pasaporta benzetmek pek yanlış olmaz kanısındayım.
+++
Fransa’nın Beyrut Konsolosluğunda 1850 yılında görevli olan Due de Luy- nes aynı zamanda bir eski para koleksiyoncusu idi. +++
Ayrıca+++
Her ne kadar sözcüklerin anlamı kaybolmuş olsa dahi gramatik yapıdan dilin hangi dil grubuna ait olduğu kolaylıkla tespit edilebilmektedir.
İşte Etrüskçenin gramatik yapısı hakkında bulunmuş olanlar:
Ömek : Zic (yaz); zicu (yazı); zicuce (yazdı).
Larth (Özel isim); Larîhal (Larth’ın).
Çokluk takılarla oluşur. Kök sözcüklere eklenen er, ar, ur takılarıyla çoğul yapılır. Türkçedeki ler, lar benzerliği dikkat çekicidir.
Ancak Etrüskçenin bir Ural-Altay dili olması ve Türkçe ile aynı köklere sahip olması bizi Lâtincede bulunan ve hem anlam hem de telâffuz olarak Türkçeye benzeyen sözcükleri++
İşte birkaç örnek:
Aqua (Ak kökünden akar su = – > su)
Actum (Ak kökünden = = > harekete geçmek)
(İngilizcede: To Act, Fransızcada: Activer)
Sub (alt; durgun su) Altta duran, batak
(Orta Asya Türkçesinde: Suburgan) yeraltı sığınağı.
(İngilizcede: Atavism, Fransızcada Atavistique) anlamı : Ataya çeken. Ata = = > Apa (baba)
Capax (Kap kökünden geniş, kapsamlı kap = = > kap)
Capedo (Kap) Kurban kabı.
Capanne (Kapalı) Etrüsk kulübelerinin adı.
+++
Tutator (tut kökünden = = > koruyan, tutan tanrı),
Tutela (Aynı kökten = = > bakıcı, koruyucu)....gibi.
Çok tanrılı bir inanca sahip olmakla birlikte Etrüsklerin esas Tanrısı Tin’dir.
Sonraları, Yunan etkisi altında, Tin’in Zeus’a (Roma dininde Jüpiter’e) eş değer tutulması bu savı kuvvetlendirmektedir.
Diğer Etrüsk Tanrı adları arasında,
+++
Sonraları Yunan tanrıçası Afrodit (Romalı Venüs) ile eş değer görülen Turan’ın bir tanrıça olduğu bilinmektedir.
Turan adının hem Orta Asya’da hem de Etrüskte ortaya çıkması her hâlde yalnızca basit bir tesadüf olamaz.
Sonuç:
Günümüzden binlerce yıl önce Ural-Altay dilini konuşan başta İskitler olmak üzere, birçok grup insan doğudan gelerek Akdeniz havzasına ve tüm Batı Avrupa yarımadasına yerleşmişlerdir.
Etrüskçenin tam olarak çözülemeyişinin esas nedenlerinden biri de Erken- Etrüsk olarak adlandırdığımız kültürün Yunan etkisi altında tanınmayacak derecede değişmiş olmasıdır.
Bu olgu kabul edilmediği sürece,
+++
Doç.Dr.H.BERKMEN
altayli.net/sirrini-koruya…