Thread by @Hindsagar

शिवराय दिल्लीपती पातशाह औरंगजेबाकडे पाठ दाखवून भर दरबारातून रागाने निघून गेले होते. समस्त मोगलाईचं नाक कापणारं ते कृत्य होतं. औरंगजेब तर झालेल्या अपमानाने नुसता चरफडत होता. पण औरंगजेबाचा असाच भर दरबारात अजून एकदा अपमान झाला होता.
आणि तो अपमान केला होता कविराज भूषण याने.
#धागा 👇

एके दिवशी औरंगजेबाने दरबारी कवींना प्रश्न केला की तुम्ही जेंव्हा तेंव्हा फक्त माझी प्रशंसा करता परंतु माझ्यात काही दोष नाहीत काय? माझ्या दोषांचे वर्णन करणारा तुमच्यात कोणी आहे का? त्याच्या प्रश्नाने दरबारी कवी चपापुन गेले. छद्मी औरंगजेबाच्या मनात नेमके काय कपट असेल माहिती नाही.

पण इतक्यात एक तरुण कवी उठून उभा राहिला आणि म्हणाला "शहंशाह! स्तुती हि ईश्वरालाही प्रिय आहे, मग ती मनुष्याला प्रिय असावी यात नवल ते काय? आम्ही कवी मोठ्यांचा मोठेपणा जगासमोर मांडत असतो आणि त्यांच्या व्यंगाविषयी मौन धारण करतो. पण ज्या अर्थी आपला हुकूम झाला त्या अर्थी मला उठावे लागले

. मालिक, दोष सांगणारे तर पुष्कळ सापडतील पण ते ऐकून घेणारा मर्द सापडत नाही. आपण आपले दोष ऐकावयास तयार असाल तर मी ते सांगावयास तयार आहे"
पण भूषण मोठा सावध होता. त्याने औरंगजेबाकडे अभयपत्र मागितले आणि त्यावर दरबारातल्या राव, ठाकूर वगैरे राजपुतांच्या ग्वाही घालून देण्यास सांगितले.

●किबले की ठौर बाप बादशाह शहाजहान, ताको कैद कियों मानो मक्के आग लाई है।
बडो भाई दारा वाको पकरि कै कैद कियों मेहरहू नाहीं माँको जायो सगो भाई है॥
बंधू तो मुरादबक्श बात चूक करिबेको, बीचले कुरान खुदाकी कसम खाई है।
भूषन सुकवि कहै सुनो नवरंगजेब एते काम किन्हे तेऊ पातसाही पाई है॥●

(अर्थ - ज्या दिशेकडे तोंड करून मुस्लिम नमाज पढतात ती 'किबला' ही दिशा जितकी मुस्लिमांना पवित्र तितकाच पवित्र असलेला तुझा बाप शहाजहान याला तू कैद केलेस हे तुझे कृत्य म्हणजे मक्केला आग लावण्यासारखे आहे. वाडीलबंधु दारा शुकोह याला तू कैद केलंस (नंतर भिंतीत चिणून ठार केलं) पण

तुझ्या हृदयात एवढीही दया उपजली नाही की हा माझा सख्खा भाऊ आहे. तुझा धाकटा भाऊ मुरादबक्ष याला फसवण्याकरता तू कुराणावर हात ठेऊन ईश्वराची शपथ वाहिलीस.(की मला हे राज्य नको हे सर्व तुझेच आहे, मी तर फकीर होऊन मक्केस जाणार आहे)

भूषण म्हणतो औरंगजेबा! ऐक, इतकी पापे करून तुला ही बादशाही मिळाली आहे.)

या छंदाचा एकेक शब्द शहास काट्यारीसारखा लागत गेला पण त्याच्या क्रोधाची पर्वा न करता कवी भूषणाने लगेच दुसरा छंद म्हटला.

●हाथ तसबीह लिये प्रात उठै बंदगीको, आपही कपट रूप कपट सुजपके।
आगरेमे जाय दारा चौक में चुन्हाय लीन्हो, छत्र हू छिनायो मानो बुढे मरे बापके॥
किन्हो है सगोत घात सो तो मैं नाहिं कहों पील पै तुराये चार चुगलके गपके।
भूषन भनत शठछंदी मतिमंद महा, सौ सौ चुहे खायके बिलारी बैठी तपके॥●

(अर्थ - भूषण कवी म्हणतो, औरंगजेबा! तू रोज सकाळी उठून हातात स्मरणी घेऊन ईश्वर प्रार्थना करतोस परंतु हे सगळं ढोंग आहे. कारण तू स्वतःच कपटाचे केवळ रूप आहेस आणि तू सतत कपटाचाच जप करतोस. कारण आग्र्यात जाऊन दारा शुकोहला तू भर चौकात भिंतीत चिणून मारलस.

तसेच चहाडखोर लोकांच्या सांगण्यावरून कित्येक सगोत्रांना तू हत्तीच्या पायी दिलंस त्या सर्वांची नावं मी सांगू शकत नाही. थोडक्यात सांगायचे म्हणजे तू शठछंदी, मतिमंद आणि धूर्त आहेस. शेकडो उंदीर खाऊन पुन्हा टपून तपश्चर्या करणाऱ्या मांजरासारखा तू बसला आहेस!)

या सत्य शब्दांनी बादशहाच्या अंगाची लाही लाही झाली. आपल्या वचनास विसरून तो क्रोधाने बेभान झाला आणि कवी भूषणाचा शिरच्छेद करण्यास तलवार उपसून सिंहसनावरून उठला. हा प्रकार पाहताच ग्वाहीदार अमीर उमरावांनी आणि वचनप्रिय रजपुतांनी मध्यस्ती करून शहास शांत केले

आणि कवी भूषणास दरबाराबाहेर जाण्यास मदत केली. यापुढे दिल्लीत राहणे इष्ट नाही हे जाणून कवी भूषणाने औरंगजेबाचे कट्टर शत्रू आणि हिंदूपदपादशाहीचे संस्थापक श्री छत्रपती शिवाजी महाराजांकडे जाण्याचा संकल्प केला आणि तो आपल्या केसर घोडीवर बसून रायगडाच्या पायथ्याशी आला
#इतिहासाच्यापाऊलखुणा