Thread by @SanatnTarihi

Cehennem sıcakları yaşadığımız şu günlerde, Cehennemi ziyaret etmiş ve bir tur atmış iki figürün gösterildiği William-Adolphe Bouguereau ‘ya ait olan ‘Dante ve Virgil Cehennemde’ adlı eseri inceleyelim dedim bugün... Başlıyorum+

Resmi anlatmaya başlamadan önce ressamdan biraz bahsedeyim. Fransız Romantik resminin önemli bir ismi olan Bouguereau çok küçük yaşlarda başladı resim yapmaya.

Babası şarap tüccarcıydı ve oğullarının da aile mesleğini devam ettirmesini istiyorlardı. Ancak bir gün müşterilerden biri William’ın yaptığı resimleri gördü ve ailesine; bu çocuğun Güzel Sanatlar Akademisine gitmesi gerektiğini söyledi.

Hatta basit bir tavsiye değildi bu, resmen ısrar ediyordu. Sonunda çocuğu resim okuluna gönderdiler ve Bouguereau başarılı genç bir ressam oldu.

Ancak 23 yaşında okulu bitirdikten sonra okuldaki başarısını hayata atıldığında gösteremedi ve bu ‘’kendimi göstermeliyim’’ duygusu sanırım onu biraz geriye düşürdü.

İki sene üst üste katıldığı bir resim yarışmasında çok istediği ‘Prix de Roma’ yani ‘Roma Ödülünü’ kazanamamıştı.
Bu dönemde yarışmaya katıldığı çalışmalar oldukça başarılı olsa da sanırım jüriyi pek etkileyememişti…

Sonunda tıpkı tüm büyük yetenekler, büyük ustalar gibi, farklıyı, sarsıcı olanı bulma çabası içine girdi. Yapacağı resim sansasyon yaratmalıydı… Adını da bu şekilde daha güçlü duyuracaktı...

Fransız Romantik ressamlardan etkilenen ve kendisi de önemli bir romantik sanatçı olan genç Bouguereau, o dönemlerde oldukça sevilen bir konuyu ele almaya karar verdi. Dante Alighieri’nin İlahi Komedyası…

İtalyan edebiyatının en büyük isimlerinden biri olan Dante’nin İlahi Komedya adlı eserinde ise Cennet, Cehennem ve Araf'ta yedi gün süren bir gezintiye çıkar ve bu gezintide ona Antik Yunan’da yaşamış ünlü Filozof Virgilius eşlik eder.

Virgilius bu gezinti sırasında Dante’ye cenneti, cehennemi ve Arafı tanıtır ve onu gezdirir.
Dante, Cehennemi ve Arafı gezerken can çekişen günahkarları görür. Bu gördüğümüz sahne de yine Dante’nin Virgil ile ziyaret ettiği Cehennemin en dibi, sekizinci katıdır.

Bu katta ise sahtekarlar, dolandırıcılar ve iki yüzlüler cezalandırılmaktadır. Burada günahkarlar kendilerini kaybetmiş bir şekilde birbirlerine saldırıyorlar. Biz de bu sahneyi Dante ve Virgil ile birlikte izliyoruz.

Şimdi sahneye sol taraftan bir kez daha bakalım. Gözümüz ilk olarak Virgil figürüne çarpıyor. Onun Antik Yunan Filozofu olduğunu söylemiştim. Burada Bouguereau kendisini ayırt edebilmemiz için Virgil figürünü Antik Yunan dönemi kıyafetleri içerisinde resmetmiş.

Üzerindeki uzun elbise ile ağzını mı kapatıyor? Bunu şaşkınlıkla mı yapıyor? Gerilim dolu bir sahne olduğu için mi? Kim bilir belki de Cehennem kötü koktuğu içindir.

Ama yine de sakin bir yüz ifadesi görüyoruz. Dikkatli bir şekilde kaşlarını çatmış acımasızca kavga eden diğer iki figürü izliyor. Daha önce Cehennemi ziyaret etmiş biri olduğu da vücut diline yansıyor.

Dante figürü kadar korkmuş ya da tedirgin gözükmüyor.
Dante sanki onu gezdiren Virgil’e ‘Şu adamları durdur!’ der gibi sarılmak üzere. Belki de sadece gördüklerinin gerçekliğini sorgulamak için temas edeceği birini arıyordur. Çaresiz ve şaşkın gözüküyor.

Yüzünde acıma duygusu ile karışmış bir korku ile çok sabit ve gergin şekilde bekliyor. Dante başka ressamlar tarafından da önceki dönemlerde böyle kırmızı bir başlıkla resmedilmişti ve Bouguereau da aynı şekilde onu yansıtmayı hedeflemiş.

Şimdi gelelim ışığın daha yoğun düşürüldüğü ve Dante ile Virgil ile birlikte izlediğimiz iki figüre. Resmin ana figürleri kesinlikle bu ikisi. Bize göre soldaki figür Gianni Schicchi…

Kendisi ölü bir adamın kimliğini ele geçirmiş ve dolandırıcılık yaparak bu adamın mirasına konmuştur, bu yüzden de cehennemdedir. Diğeri ise inançsız biri olan Capocchio’dur.

Gianni, Capocchio’nun üzerine doğru eğilmiş, boynunu ısırıyor. Sıra dışı bir vücut pozisyonu ile Capocchio’nun sol kolunu güçlü bir şekilde tutmuş ve diziyle sırtına yükleniyor. Bu etkilerle başını acı içinde geriye doğru çeken Capocchio’nun boynu savunmasız kalmış olmalı.

Ayrıca Gianni sol eliyle Capocchio’nun kaburgalarına değil tırnaklarını resmen parmaklarını saplamış durumda. Acı içindeki Capocchio ise Gianni’nin saçını çekerek bu pozisyondan kurtulmaya çalışıyor.

Cehennemde yaşanacak kadar çirkin ve vahşi bir kavga izliyoruz burada. Anatomi, gölge-ışık ve kompozisyon iyi tasarlanmış ve anıtsal figürlerin doğa kurallarına aykırı gibi gözüken hareketleri, tüm sahneyi de figürler kadar anıtsallaştırıp esere daha çarpıcı bir görüntü katıyor.

İki figürün de acı ve nefret içindeki yüz ifadeleri de bu etkiyi daha da güçlü şekilde hissettiriyor bizlere.

İdealize bu figürleri bir yandan Cehennem sahnesini iyi yansıtabilmek için deforme edip biçimlerini bozsa da bir noktada anıtsallıklarıyla da hiç oynamamış hatta bu etkinin güçlenmesi için renk geçişini de ön planda aydınlıktan, arka plana doğru karanlığa çekmiştir.

Kırmızı, siyah ve kahverengi tonlarının olduğu arka planda gökyüzünde uçuşan iblisler ise mükemmel detaylar.
İki figürün hemen solunda, yerde yatan figür ise muhtemelen başka bir hilekar baygın bir şekilde yerde uzanıyor.

Bu son derece etkileyici eser ile herkesi gerçekten şaşırtmayı ve ürpertmeyi başarmıştır diyebiliriz. Anıtsal, karanlık, korkunç ve hayran olunası bir Cehennem sahnesi…

(Ufak bir Düzeltme; Virgil Romalı bir Ozan'dır. Filozof değil) Sanatçı oldukça görkemli kompozisyona sahip bu eseri 1850 yılında tamamlamıştır. Günümüzde Paris, Orsay Müzesinde sergilenmektedir. Sanat Tarihinin en ilgi çekici ve en merak uyandırıcı resimlerinden biridir.

O dönemin cehenneme ve cehennemdeki figürlere bakış açısını, hayal gücünü yansıtması bakımından da önemli diyebiliriz.

Özellikle arkada kollarını bağlamış, birbirilerini boğazlayan insanları izlemekten keyif almış muzaffer bir iblis, kanatlı bir gardiyan gibi Cehennemin semalarında süzülmektedir…

Şimdilik sıcaktan şikayet etmeyi bırakalım, sahneye bakıp biraz da ürperelim istedim bugün :))

Okuduğunuz için teşekkür ederim. Söyleyeceklerim bu kadar. Sanatla ve sevgiyle kalın…