Thread by @TheIntangibles

در این رشته توییت به بررسی وضعیت کنونی صادرات و واردات در جمهوری اسلامی و مقایسه آن با ترکیه و کره جنوبی به عنوان دو کشور همتراز از نظر اقتصادی، در چند دهه پیش، پرداخته می‌شود. اینکه چه شد به اینجا رسیدند پیشتر بررسی شده، اکنونش را اینجا می‌بینید و آینده را خودتان رقم خواهید زد.

داده‌های بانک جهانی نشان می‌دهد که از سال 1960 تا 1978 (یک سال پیش از انقلاب) GDP ایران با پشت سر گذاشتن ترکیه، بالاتر از این دو کشور قرار گرفت.
در 2017، صادرات ایران، 53.7 و واردات آن 49.9 میلیارد دلار بوده است؛ تراز تجاری +3.84 میلیارد دلار است.

صادرات ایران حدوداً 880% کوچکتر از کره جنوبی (596 میلیارد دلار) و 310% کوچکتر از ترکیه (166 میلیارد دلار) است؛ کشورهایی که در گذشته، اقتصادی به شکوفایی ایران نداشتند. در چارت زیر رشد GDP سال 2000 تا 2018 را مشاهده می‌کنید که ترند نزولی را برای ایران واضح است.

باز می‌گردیم به بحث واردات و صادرات (بررسی تا 2018). در ایران قریب به 85% از صادرات به قول معروف "خام فروشی" است. نفت خام که خود می‌تواند به هزاران محصول تبدیل شود، سنگ آهن که می‌تواند به محصولات فولادی تبدیل شود، اتیلن، روی، متانول (Acyclic alcohol) همه به صورت خام صادر می‌شوند.

تصویر بالا صادرات را نشان می‌داد، تنها تفاوت رنگ‌ها نشان دهنده عدم توازن صادرات و واردات و فقر صنعتی ایران هست. بالاترین میزان واردات در بخش صنعت، خودروسازی و قطعات یدکی است. تولید ملی سایپا و ایران خوردو...
همچنین گوشت، ذرت، برنج، سویا، گندم، دارو، LCD و فولادی قابل توجه هست.

تصویر پایین صادرات کره جنوبی است که تنها ارزش صادرات خودرو آن حدوداً به اندازه تمام واردات ایران در یک سال است. 17% کل صادرات به ارزش 104 میلیارد دلار محصولات الکترونیکی است و سامسونگ و LG باعث این رقم بزرگ هستند. صادرات LCD، محصولات فولادی و بنزین بسیار جالب توجه است.

صادرات ایران نیز محصور به اروپا و آسیا است. چین، ژاپن، کره جنوبی و هند در آسیا، فرانسه، اسپانیا و ایتالیا در اروپا بزرگترین شرکای تجاری ج. ا. هستند. بزرگترین محصول نفت خام و در مقام دوم محصولات معدنی یا نیمه آماده که در مقصد، با فراوری به محصولات با ارزش افزوده بالا تبدیل می‌شوند

در زمینه واردات هم ج. ا. محصور به چند کشور است. این موضوع در نهایت به مصرف کننده نهایی ضربه می‌زند که امکان انتخاب یا برخورداری از قیمت‌های رقابتی را نخواهد داشت. چین، هند و آلمان بزرگترین صادرکننده‌ها به ایران هستند.

ترکیه دوبرابر چیزی که از ایران وارد می‌کند، صادرات دارد و تراز تجاری دو کشور به سود ترکیه مثبت است. حال دست باز ترکیه نشان می‌دهد که به‌جای تکیه بر چین و هند، عمده وارداتش از اروپا (به دلیل نزدیکی) و حتی آمریکای شمالی است.

در ادامه به چند صنعت مهم در ایران می‌پردازیم. برخی از صانیع ماننده تولید محصولات جانبی از حیوانات و میوه‌ها (مثل کره و یا روغن)، محصولات فرهنگی/هنری (مثل فرش)، کفش (مثلاً کفش تولیدی در تبریز)، کاغذ (صادراتش ممنوع است)، محصلات چوبی و غیره، آنقدر کم است که به آنها نمی‌پردازیم.

برخی از محصولات هم هست که به آنها نمی‌شود پرداخت، مثلاً صادرات سلاح و موشک ج. ا. به گروه‌های تروریستی و شورشیان منطقه در یمن، لبنان، عراق، سوریه، بحرین، افغانستان و کشورهای آفریقایی و یا پول اختلاس شده را؛ نمی‌شود سنجید.

صادرات محصولات مشتقه از حیوانات در تصویر زیر مشخص است. تمام مبلغ آن 139 میلیون دلار است! مثلاً با داشتن مرز آبی هزاران کیلومتری با خلیج فارس و دریاچه خزر، تمام صادرات آبزیان ایران به بیش از 25 میلیون دلار نمی‌رسد. مراجعه کنید به وضعیت اجاره خلیج فارس به چین و فقر ماهیگیران ایرانی

در صادرات محصولات شیمیایی، ایران دو محصول بسیار عمده دارد. اول متانول [1.3B] و اوره (603M). حال جالب است بدانید طرح‌های تولیدی که تا آخر 2019 در ایران به بهره برداری می‌رسند به دلیل اضافه عرضه، قیمت همین دو محصول را خواهند شکست :) برنامه ریزی برای تولید هم در ج. ا. کیمیاست.

وضعیت ناراحت کننده دیگر، تولید ماشین‌های صنعتی است. یعنی در ایران همه چیز تولید می‌شود، ولی به قدری کیفیت و نوآوری در آنها ضعیف است که عملاً نه مشتری‌ دارند و نه مزیت رقابتی‌ای. ارزش تمام تنوع صنعتی زیر تنها 126 میلیون دلار است. حال واردات همین تجهیزات، 13.3 میلیارددلار بوده است.

در بخش صادرات فلزات، تمام آن تقریباً صادرات محصولات خام یا نیمه آماده است. روی خام، آلومینیوم خام، مس خام و مس قراضه، قلع خام، آهن نیمه آماده،. این‌ها همه محصولاتی هستند که با یک فرآوری ساده می‌توان ارزش آنها را چندبرابر کرد.

ارزش صادرات محصولات فلزی، 1.77 میلیارد دلار است. حال تصویر زیر، واردات ایران در همین صنعت را نشان می‌دهد؛ تمامشان محصولات نهایی آماده هستند و ارزش آنها 4.75 میلیارد دلار است. باز می‌رسیم به این حرف که اگر این پول صرف رونق صنعت می‌شد...

در صادرات محصولات پلاستیکی هم ج. ا. گل کاشته است. به جای تولید محصول، راحت‌ترین راه را در پیش گرفته؛ صادرات محصولات خام پتروشیمی به ارزش 3.3 میلیارد دلار. اتیلن، پروپیلن و استایرن را می‌شود به چندمحصول تبدیل کرد، یکی از آنها، انواع پلاستیک است. زحمت همین را هم به خود نمی‌دهند.

محصولات کشاورزی آخرین صنعتی است که به آن خواهیم پرداخت. صادرات محصولات 1.4 میلیارد دلار و واردات 4.27 میلیارد دلار است. در بخش صادرات، دانه‌های خوراکی مثل پسته بیشترین سهم را دارند. میوه‌های استوایی، ادویه (زعفران) و انگور در رده‌های بعدی هستند.

بسیاری از محصولات تولیدی داخلی خریدار ندارند و دور انداخته می‌شوند. مقدار واردات را در تصویر زیر می‌بینید. غلات، چایی، موز، تخمه، بذر و حبوبات خشک بیشترین سهم را دارند. با مدیریت آب می‌توان تولید را بسیار بیشتر کرد. نمونه موفق آن کشور اسرائیل است که در بیابان محصول تولید می‌کند.

خلاصه بحث اینکه دیدن تصاویر بالا به سادگی به شما نشان می‌دهد کجای کار می‌لنگد و قطعه‌ای است در پازل بی‌کفایتی جمهوری اسلامی. اگر به دنبال راه حل هستید، امیدوارم که اطلاعات ارائه شده کمک کند.
خودتان کاری کنید، منتظر منجی نباشید. شاید به عمر من و شما قد نداد.