Bu tarz paylaşımlarla ilgili ufak bir açıklama yapmak isteriz.
Öldürücülük oranı %2, yani 0.02 civarında olduğu bilinen bir hastalık için % yerine ondalıklı değer vermek birazcık art niyetli ve yanıltıcı, en iyi ihtimalle ise bariz bir hata olarak görülebilir.
İnceleyelim.
Öldürücülük oranı %2, yani 0.02 civarında olduğu bilinen bir hastalık için % yerine ondalıklı değer vermek birazcık art niyetli ve yanıltıcı, en iyi ihtimalle ise bariz bir hata olarak görülebilir.
İnceleyelim.
Öncelikle, eğer 5 Nisan-13 Nisan verilerini ondalıklı formdan çıkarıp, % değerine çevirecek olursak (yani 100 ile çarpacak olursak), karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor.
Daha bu evrede bile yukarıdaki grafiğin şaşırtıcılığı bir anda kayboluyor.
Daha bu evrede bile yukarıdaki grafiğin şaşırtıcılığı bir anda kayboluyor.
Zaten SARS-CoV-2'nin öldürücülüğünün %2 civarında olduğunu epeydir biliyoruz. Dolayısıyla bu civarda seyretmesi o kadar da şaşırtıcı değil.
Bunu salgın başından beri grafiğe dökecek olursak, karşımıza şöyle bir "ölüm oranı değişimi grafiği" çıkıyor.
Pek bir anormallik yok.
Bunu salgın başından beri grafiğe dökecek olursak, karşımıza şöyle bir "ölüm oranı değişimi grafiği" çıkıyor.
Pek bir anormallik yok.
Ama diğer ülkelerle kıyaslayarak bunu daha iyi görebiliriz.
100. vakadan sonrası için, başından beri takip ettiğimiz birkaç ülkeyle birlikte yapalım.
Görülebileceği üzere, farklı ülkelerde farklı dinamikler olsa da, ölüm oranı sadece Türkiye'de kısmen sabit değil.
100. vakadan sonrası için, başından beri takip ettiğimiz birkaç ülkeyle birlikte yapalım.
Görülebileceği üzere, farklı ülkelerde farklı dinamikler olsa da, ölüm oranı sadece Türkiye'de kısmen sabit değil.
Ölüm oranının zaman içinde nasıl değiştiği bilgisi, salgının ciddileşme düzeyine yönelik veri hatlarından birini gösteriyor.
Örneğin yukarıdaki grafikte İtalya, Fransa, İngiltere ve İspanya'da öldürücülük oranları zamanla artıyor. Ancak bu, 100. vakadan sonraki 28. güne kadar.
Örneğin yukarıdaki grafikte İtalya, Fransa, İngiltere ve İspanya'da öldürücülük oranları zamanla artıyor. Ancak bu, 100. vakadan sonraki 28. güne kadar.
Türkiye'nin olduğu nokta ile sınırlandırmayıp, tüm gidişata bakarsak, böyle bir tablo çıkıyor.
Daha dar zaman aralıklarında sabit gibi gözüken ölüm oranları, zamanla değişebiliyor.
Bu nedenle rehavete ASLA kapılmamalıyız! Daha bu iş bitmedi, başındayız!
Daha dar zaman aralıklarında sabit gibi gözüken ölüm oranları, zamanla değişebiliyor.
Bu nedenle rehavete ASLA kapılmamalıyız! Daha bu iş bitmedi, başındayız!
Verileri tek boyutlu olarak incelemek ve tekil verilerden büyük yargılara varmak bizi yanıltır. Hele hele komplo teorilerini gerçek gibi değerlendirip, Dünya görüşümüzü buna göre şekillendirirsek daha da büyük hataya düşeriz.
Lütfen bunlara dikkat edelim.
Lütfen bunlara dikkat edelim.
Eğer salgının durumunu akademik olarak daha iyi anlamamızı sağlamaya katkıda bulunmak isterseniz, St. Andrews Üniversitesi'nden Dr. @mugecevik ile yürüttüğümüz araştırmaya belirtim.com üzerinden katılabilirsiniz.
