Fizik, Matematik, Sibernetik çağının ötesinde bir mucitti.
Leonardo Da Vinci’nin bile onun makinelerinden etkilendiği ve ilham alarak kendi çalışmalarında kullandığı söylenir.
Bu bilim adamı çağımızdan yüzlerce yıl önce keskin zekası ile elektrik kullanmadan
Leonardo Da Vinci’nin bile onun makinelerinden etkilendiği ve ilham alarak kendi çalışmalarında kullandığı söylenir.
Bu bilim adamı çağımızdan yüzlerce yıl önce keskin zekası ile elektrik kullanmadan
sadece su ve mekanik parçalarla çalışan makineler yapmış ve günlük hayata geçirmişti.
Sibernetik ve robotik biliminin babası olarak kabul edilen, batı dünyasında El-Cezeri (al-Jazari, al Jasari, Cazari, Gazari) olarak bilinen Ebû’l İz İsmail İbni Rezzaz El Cezerî,
Sibernetik ve robotik biliminin babası olarak kabul edilen, batı dünyasında El-Cezeri (al-Jazari, al Jasari, Cazari, Gazari) olarak bilinen Ebû’l İz İsmail İbni Rezzaz El Cezerî,
Dicle ile Fırat arasında yer alan ve ada anlamına gelen Cezire’de (bugünkü adı ile Cizre) 1153 yılında dünyaya gelir.
Cezeri, bilim ve teknoloji tarihinde yaptığı olağanüstü buluşlarla ve otomatlarla tanınmaktadır.
Cezeri, bilim ve teknoloji tarihinde yaptığı olağanüstü buluşlarla ve otomatlarla tanınmaktadır.
Bu konuda yazmış olduğu Makine Yapımında Yararlı Bilgiler ve Uygulamalar adlı eseri bu alanda yazılmış en ünlü ve en mükemmel kitaptır.
Cezeri, kitabında 50 aracın ayrıntılı tasarımını verir. Bu araçların 6'sı su saati, 4'ü mumlu saat, 6'sı ibrik, 7'si eğlence amaçlı kullanılan
Cezeri, kitabında 50 aracın ayrıntılı tasarımını verir. Bu araçların 6'sı su saati, 4'ü mumlu saat, 6'sı ibrik, 7'si eğlence amaçlı kullanılan
çeşitli otomatlar, 3'ü abdest almak için kullanılan otomat, 4'si kan alma teknesi, 6'sı fıskiye, 4'ü kendinden ses çıkaran araç, 5'i suyu yukarı çıkartan araç, 2'si kilit, 1'i açıölçer, 1'i kayık su saati ve Amid kentinin kapısıdır.
Bu araçlar hava, boşluk ve denge prensipleri ile çalışıyordu.
Cezeri sayesinde hava, boşluk ve denge konusuna ilişkin kuramsal ve pratik bilgiler doruk noktasına ulaşmıştır. O bu araçları geliştirmekle kalmadı, bu araçlarda kullanılan özel parçaları da çok daha dakik ve
Cezeri sayesinde hava, boşluk ve denge konusuna ilişkin kuramsal ve pratik bilgiler doruk noktasına ulaşmıştır. O bu araçları geliştirmekle kalmadı, bu araçlarda kullanılan özel parçaları da çok daha dakik ve
hassas hale getirdi.
Kitab fi marifet el-hiyel el-hendesiyye (Mekanik Aletler Kitabı) Cezeri'nin meslek yaşamında yaptığı mühendislik çizimlerinin bir toplamıdır. Kitapta yer alan giriş yazısına göre, 1200 ile 1222 arasında hanedanlığın hükümdarı olan Nasir al-Din Muhammad,
Kitab fi marifet el-hiyel el-hendesiyye (Mekanik Aletler Kitabı) Cezeri'nin meslek yaşamında yaptığı mühendislik çizimlerinin bir toplamıdır. Kitapta yer alan giriş yazısına göre, 1200 ile 1222 arasında hanedanlığın hükümdarı olan Nasir al-Din Muhammad,
1198'de bu kitabı yazması için Cezeri'yi görevlendirdi.
Kitapta, her buluşun betimlemeleri yanında nasıl yapıldığını ve çalıştığını açıklayan çizimler yer alır.
Cezeri, bilinen ilk şifreli kilidi ve en eski, mekanik su sağlama sistemini geliştirdi.
Kitapta, her buluşun betimlemeleri yanında nasıl yapıldığını ve çalıştığını açıklayan çizimler yer alır.
Cezeri, bilinen ilk şifreli kilidi ve en eski, mekanik su sağlama sistemini geliştirdi.
13. yüzyılda, Şam'da kurulan bu sistem, kentteki hastanelere ve camilere su sağlıyordu. Cezeri'nin garip görünümlü makinelerinin kimisi otomat özelliklerine sahiptir: Bazıları hayvan ya da insan figürlerini belirli devinimlerde gösteren oyuncaklardı.
Örneğin, bir teknede bulunan dört müzisyen otomatı veya banyo küvetini dolduran kız figürü otomatı bunlar arasındadır.
Cezeri'nin önceki mucitlere göre daha nicelikli ve marifetli olan saatlerinde de otomat özellikleri görülür.
Cezeri'nin önceki mucitlere göre daha nicelikli ve marifetli olan saatlerinde de otomat özellikleri görülür.
Bunların en etkileyicisi "kale saati"ydi. 3 metreyi aşan yüksekliğiyle bu saat, Güneş ve Ay'ın yörüngelerinin yanı sıra Zodyak Takımyıldızları'nı gösteriyordu ve her saat başı içinden kartonpat şekiller çıkan kapılar bulunuyordu.
Üstelik bu olağanüstü saat günün değişen uzunluklarını hesaba katacak biçimde programlanabiliyorlardı
Cezeri, önce aletleri genel olarak tanıtıyor, sonra imal sırasıyla parçaların nasıl yapılacağını teker teker anlatıyor ve bunların birbirine nasıl monte edileceğini de açıklayıp
Cezeri, önce aletleri genel olarak tanıtıyor, sonra imal sırasıyla parçaların nasıl yapılacağını teker teker anlatıyor ve bunların birbirine nasıl monte edileceğini de açıklayıp
sonuç olarak aletin nasıl çalışacağını tarif ediyor. Çalışmalarına dair ön araştırmalarını da şöyle anlatıyor; “Benden çok evvel gelen alimlerin kitaplarını ve onları takip edenlerin çalışmalarını gözden geçirdim...
Nihayet nakillerden kurtuldum, başkalarının yaptıklarından sıyrıldım ve problemlere kendi gözümle bakabildim... Uygulamaya dönüştürülemeyen her teknik ilmin, doğru ile yanlış arasında muallakta kaldığını gördüm.”
Leonardo da Vinci dahil, Rönesans Dönemi’nde bilim insanlarının
Leonardo da Vinci dahil, Rönesans Dönemi’nde bilim insanlarının
ellerinden düşürmeyeceği kitabı; yüzlerce yıl sonra, 1700’lerin sonu 1800’lerin başında, Almanya başta olmak üzere o devrin Avrupa ülkelerinde tercüme edilecek, El Cezeri’nin ismi bile anılmadan 1900’lü yıllara kadar mühendislik fakültelerinde ders kitabı olarak okutulacaktı.
Cezeri’nin en önemli makinelerinden birisi de geliştirdiği otomatik hizmetçidir. Bu hizmetçi haznelerdeki su seviyesine göre ne kadar su doldurabileceğine ve ne zaman meyve sebze sunacağına karar veriyor.
Kitabının üç nüshası kütüphanelerimizde 800 yıl durur ama bir kişi çıkıp uygulayıp Teknoloji çağına hem bizim hem dünyanın belki 500 yıl önce girmesini sağlayamaz. Geçte olsa Avrupalılar tarafından yinede bizden önce keşfedilir.
(Erlangen Üniversitesi) Çağın Harika Bilgini (Bedi-ül Zaman Abdulaziz İbn-i al-Razzaz al Cesari) lakaplı Eb-ül-iz ‘in kitabının kendisi kayıptır ama kopyaları, Topkapı Sarayı Üçüncü Ahmet Kütüphanesi (iki elyazması) ile Ayasofya Kütüphanesinde bulunur.
(66 sayfası neyin değerli olduğunu anlayanlar tarafından çalınmış olarak) Daha sonra Kültür Bakanlığı bu kopyadan “Olağanüstü Mekanik Araçların Bilgisi Hakkında Kitap” adında 3000 adet tıpkıbasım kitap basmıştır.
1.Kitap: Bu kitap, eşit saatlerin ve Güneş saatlerinin geçişlerinin belirtildiği saatlerin yapımı üzerinedir, on bölümden oluşur.
2. Kitap: Bu kitap, daha çok saray eğlenceleri için tasarlanmış ve içeceklerin sunumu üzerinedir, on bölümden oluşur.
2. Kitap: Bu kitap, daha çok saray eğlenceleri için tasarlanmış ve içeceklerin sunumu üzerinedir, on bölümden oluşur.
3. Kitap: Bu kitap, ibriklerin, kan alma teknelerinin ve abdest alma makinelerinin yapımı üzerinedir, on bölümden oluşur.
4. Kitap: Bu kitap, şekillerini değiştiren fıskiyeler ve sürekli çalan flüt için araç yapımı üzerinedir, on bölümden oluşur.
4. Kitap: Bu kitap, şekillerini değiştiren fıskiyeler ve sürekli çalan flüt için araç yapımı üzerinedir, on bölümden oluşur.
5. Kitap: Bu kitap, derin olmayan göllerden ve ırmaklardan suyu yukarı çıkaran araçların yapımı üzerinedir, beş bölümden oluşur.
6. Kitap: Önceki tasarımlardan faklı tasarımları içeren beş bölümden oluşmaktadır. Hükümdar sarayı için dökme pirinçten yapılmış bir kapı,
6. Kitap: Önceki tasarımlardan faklı tasarımları içeren beş bölümden oluşmaktadır. Hükümdar sarayı için dökme pirinçten yapılmış bir kapı,
farklı kilit sistemleri ile kayıklı saat üzerinedir.
Kitap günümüze saf koyası ile ulaşmamıştır, ancak kitabın bilinen 15 kopyasından 5 tanesi Topkapı ve Süleymaniye kütüphanelerinde, 10 tanesi Avrupa’nın farklı müzelerinde bulunmaktadır.
Kitap günümüze saf koyası ile ulaşmamıştır, ancak kitabın bilinen 15 kopyasından 5 tanesi Topkapı ve Süleymaniye kütüphanelerinde, 10 tanesi Avrupa’nın farklı müzelerinde bulunmaktadır.
1206 yılında vefat etmiştir.
El Cezeri'nin türbesi Şırnak'ın Cizre ilçesinde yer alıyor.
El Cezeri'nin türbesi Şırnak'ın Cizre ilçesinde yer alıyor.
