Thread by @Am_here_DURGA

धागा.....

मध्यमवर्गीय आर्थिक विवंचना, नैराश्य, आत्महत्या आणि बरंच काही.....

मागील काही दिवसांत मध्यमवर्गीय कुटुंबातून सामुहिक वा एकल, अशा आत्महत्येच्या अनेक बातम्या कानावर पडत आहेत. एकामागोमाग येणाऱ्या या बातम्या ऐकून मन विषण्ण होतं.
+👇

लाॅकडाऊनच्या काळात गेलेल्या नोकऱ्या, बुडालेले व्यवसाय, संपलेली बचत आणि कर्ज फेडीसाठी मागे लागलेले तगादे, यामुळे आलेलं नैराश्य आणि त्यातून जीवन संपविण्याकडे वाढलेला कल! सद्यस्थितीत या मध्यमवर्गीय आत्महत्यांची अशी ढोबळ वर्गवारी करता येईल.
+👇

मध्यमवर्ग तसा चिवट! परंतु सध्याची अडचणीची परिस्थिती त्याच्याही हाताबाहेर जात असल्याचं चित्र आहे. एखाद्या धनिकाने आत्महत्या केली तर, "सगळं असूनही का?" म्हणून लोक हळहळतात. शेतकऱ्याने आत्महत्या केली तर, "अग्गाई, काय बापड्याच्या नशीबाचे भोग", म्हणून लोक अश्रू ढाळत चर्चा करतात.
+👇

परंतु एखाद्या मध्यमवर्गीय नोकरदार वा व्यावसायिकाची आत्महत्या, बातम्यांच्या गराड्यात हरवून जाते किंवा वर्तमानपत्राच्या काॅलम्समध्ये वाचकांसाठी दखलपात्रही ठरत नाही. मध्यमवर्गीयाचं स्वमरणही इतकं सपक, बोथट आणि फुसकं असतं, हेच यावरुन दिसून येतं.
+👇

मध्यमवर्गीयांच्या माथीही घर, वाहन, गृहोपयोगी वस्तू, शैक्षणिक, खाजगी, अशा विविध स्वरुपात घेतलेलं कर्ज असतं. आता कोणी म्हणेल, "हे सगळे मध्यमवर्गीयांचे चोचले असतात. मरण्याची वेळ येईस्तोवर ते घ्याच का?" कारण तोही माणूसच असतो. कर्जाऊ का होईना, पण ते ऐश्वर्य त्याला उपभोगायचं असतं.
+👇

शिवाय, मध्यमवर्गीय कुटुंबकर्ता/कर्ते आपल्या महिन्याच्या निश्चित अशा कमाईवरच कर्ज घेत असतो. किंबहुना म्हणूनच त्याला ते मिळतं. त्यांच्या बँकांतून ते थेट वळतं होत असतं. महिन्याच्या महिन्याला त्या रकमेचा भरणा तो बिनचूक करत असतो आणि प्रामाणिकपणे आपला Credit Score जपत असतो.
+👇

मध्यमवर्गीय माणूस त्याचे चोचले म्हणा वा गरजा म्हणा, प्रसंगी पोटाला किंचितसा चिमटा काढूनच पूर्ण करत असतो आणि त्यातच त्याचा परमोच्च आनंद दडलेला असतो. अशाप्रकारची उधारउसणवार केली नाही तर ते जगणं व वानप्रस्थाश्रमात तसा काही फरक राहणार नाही.
+👇

तेव्हा मध्यमवर्गाला उगीचच कोणी अधिकच्या शहाणपणाच्या गोष्टी वा काटकसरीचं ज्ञान देऊ नये, हे उत्तम! हा वर्ग इतका भित्रा की याच्या कर्जाचे हफ्ते चुकले आणि Recovery Agent दारात येऊन थडकला तरी याला "लोक काय म्हणतील?" या विचाराने मेल्याहून मेल्यासारखं होतं. इतका हा निष्पाप वर्ग!
+👇

मध्यमवर्गाला कधी तातडीची आर्थिक मदत लागली, तर तो घरातील स्त्रीधन किंवा सोनं, सावकाराकडे तारण ठेवून क्षुल्लक ते प्रचंड व्याज दराने कर्ज घेतो. कधी राहतं घरही बँकेकडे पडीक असतं. मग यांची मुद्दल व व्याज भरता-भरता जीव मेटाकुटीस येतो, पण तो ते हफ्ते भरतो.
+👇

जेव्हा गोष्टी अशक्यप्राय होतात, तेव्हा तो कधी एकटा तर कधी कुटुंबासमवेत मरण पत्करतो. बँक उत्पन्नाच्या वीस टक्के इतकं कर्ज देते. सोनं वा घर तारण ठेवायचं असल्यास, त्यासाठी अनेक अटी, शर्थी असतात. अनेक कागदपत्रांची पूर्तता, वेळखाऊ, किचकट नियमावलीत तो मध्यमवर्गीय पुरता पिचून जातो.
+👇

शेवटचा पर्याय हा सावकारी कर्ज असतो. एखाद्या मध्यमवर्गीय व्यावसायिकाची स्थावर मालमत्ता असल्यास आणि अडचणीच्या व्यावसायिक कारणासाठी ती संपत्ती तातडीने विकायची झाल्यास, तोही आतबट्टयाचा सौदा असतो. बरेचदा अशा व्यवहारात नुकसानच अधिक असतं.
+👇

थोडक्यात, आई खाऊ घालीना अन् बाप भीक मागू देईना, अशी एका मध्यमवर्गीय व्यावसायिकाची हालत असते. त्यात तो यथेच्छ भरडण्यात येतो/भरडला जातो आणि अंतिमतः तो आत्महत्येला प्रवृत्त होतो. मध्यमवर्गीय मानसिक चौकट त्याला "पुनश्च हरि ॐ" करण्याचीही संधी नाकारते.
+👇

अशास्थितीत त्याचं मानसिक पांगळेपण त्याला टोकाचं पाऊल उचलण्यास भाग पाडतं. समाजातील नैतिकता, नीतिमत्ता, बांधिलकीचा मक्ता मध्यमवर्गाने घेतलेला असल्याने, सगळ्या नजरा त्याच्यावर खिळलेल्या असतात आणि प्रत्येक गोष्टीला तो उत्तरदायी असतो.
+👇

उरलेल्या उच्च व कनिष्ठ वर्गाने काही करो. समाजाची त्यांच्याकडे पाहण्याची दृष्टी एकतर सहानुभूतीची किंवा तुच्छतेची असते. म्हणूनच नेहमी गमतीने म्हटलं जातं, "मध्यमवर्ग संपला तर निवडणुकाही संपतील". तेव्हा या वर्गानेही सरकारला, आपला अनुनय करण्यास भाग पाडण्याची गरज आहे.
+👇

मध्यमवर्गाला गृहीत धरणं खूप झालं. मध्यमवर्गातील हे आत्महत्यांचं लोण कुठेतरी थांबायला हवं. ज्यांच्या नोकऱ्या गेल्या आहेत. ज्यांचे व्यवसाय ठप्प झालेत. ते आर्थिक मदतीची याचना करत नाहीऐत. त्यांच्यासाठी तेवढं अर्थचक्र वेगाने फिरु देत म्हणजे झालं.

समाप्त 🙏

--- दुर्गा