తిరుపతి గంగమ్మ జాతర - సరస్వతీపుత్ర పుట్టపర్తి నారాయణాచార్యులు
సిద్ధి చెందిన తిరుపతి గంగమ్మ జాతరకు, సరస్వతీపుత్ర పుట్టపర్తి నారాయణాచార్యులు గారికి మధ్య ఉన్న సంబంధం ఏమిటి ?
రాయలసీమలో అత్యంత వైభవంగా జరిగే పండుగలు / జాతరాలలో తిరుపతి గంగమ్మ జాతర ముందువరసలో ఉంటుంది.
తాతయ్యకుంట గంగమ్మ తిరుపతి గ్రామదేవత. తిరుపతిని నిత్యం కాపాడే తల్లి.
అయితే గంగమ్మ తిరుపతి చేరుకోవడం వెనుక ఒక కథ ఉంది. అమ్మవారు మొదట కడప ప్రాంతంలోని ఒక ఊరిలో ఉండేవారట. ఆ ఊరిలో భయంకర వ్యాధులు ప్రబలి ఏటా అనేక మంది మరణిస్తుండగా, అమ్మవారు ఏడాదికి ఒకరిని నరబలి ఇస్తే, మరణాలు ఆగిపోతాయని
చెప్పగా గ్రామస్థులు అంగీరకరించారట. ఏటా గంగమ్మ జాతర సమయంలో బయటి వ్యక్తులు ఎవరైనా ఆ ఊరి వెంట వెళుతూ ఉంటే వారిని బలిచ్చేవారట. ఒకయేట తాతాచార్యులు చిక్కినారట.
జాతరలో పూనకం వచ్చిన ఒక వ్యక్తి బలి బలి అని తాతాచార్యుల మీదకి రాగా, ఆచార్యుల వారు బాగా ఎర్రగా కాల్చిన శంఖు చక్ర ముద్రలు
ఆ పూనకం పూనిన వ్యక్తి వీపు భాగాన అంటించినారట.
తరువాత తాతాచార్యులు వారు గంగమ్మకు శిష్యత అనుగ్రహించి అక్కడి నుండి తోడ్కొని వచ్చి తిరుపతిలో నిలిపినారట. 'అన్నమాచార్య చరిత్ర పీఠిక' పుస్తకంలో శ్రీ వేటూరి ప్రభాకర శాస్త్రి ఈ కథను పేర్కొన్నారు.
తాతాచార్యులు వైష్ణవాచార్యులు. శ్రీకృష్ణదేవరాయల రాజగురువు. ఈ తాతాచార్యులు వంశస్తులే శివతాండవ కర్త, సరస్వతీపుత్ర శ్రీ పుట్టపర్తి నారాయణాచార్యుల వారు.
అందుకు అమ్మవారు తాతయ్యగుంట గంగమ్మ అయినారని ప్రతీతి.
1846 - అప్పటికే బ్రిటీషు వారిపై తిరుగుబాటు జెండా ఎగరేసిన ఉయ్యాలవాడ నరసింహారెడ్డి, అతని సైన్యంతో లెఫ్టినెంట్ వాట్సన్ నేతృత్వంలోని కుంఫిణీ సైన్యం గిద్దలూరు వద్ద తలపడింది. రెండు పక్షాల మధ్య హోరాహోరీగా యుద్ధం జరిగింది. రెడ్డి అనుచరులు చాలా మంది చనిపోయారు.
అధిక సంఖ్యలో ఉన్న నరసింహా రెడ్డి సైన్యం ముందు నిలవలేక వాట్సాన్, వెనుకంజ వేసి తన సైన్యాన్ని తీసుకుని శెట్టివీడు (కృష్ణం శెట్టిపల్లె?) చేరుకున్నాడు. నరసింహారెడ్డి తన అనుచరులతో ముండ్లపాడు చేరుకున్నాడు.
మరుసటి రోజు, జులై 24 వ తేదీ వాట్సన్ కు సహాయంగా కర్నూలు నుండి కెప్టెన్ నాట్ కెప్టెన్ రాసెల్ సైన్యం కృష్ణం శెట్టిపల్లె చేరుకుంది. వారందరూ కలిసి ముండ్లపాడులో నరసింహారెడ్డి బలగం ఉందని తెలిసి అక్కడికి చేరుకొని అతడితో పోరాటానికి దిగారు.
కట్టమంచి.. ఒకప్పటి ఉత్తర ఆర్కాడు జిల్లా కేంద్రం అయిన చిత్తూరు పట్టణాన్ని ఆనుకొని ఉండే ఒక గ్రామం. ఆ చిన్న గ్రామం తెలుగు సాహిత్యానికి, విద్యారంగానికి ఎనలేని సేవ చేసింది.
ఆ గ్రామంలో కట్టమంచి కొళంద రెడ్డి కుటుంబం పేరెన్నికగన్నది.
ప్రముఖ విద్యావేత్త, రచయిత, విమర్శకుడు, ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయ మొట్టమొదటి ఉపకులపతి సర్ కట్టమంచి రామలింగారెడ్డి గారు కొళందరెడ్డి కుటుంబంలో 5వ తరము వారు. కట్టమంచి కుటుంబంలో కవితా ప్రవాహం కేవలం రామలింగారెడ్డి గారితో మొదలు కాలేదు. వీరికి రచనా వ్యాసంగం, సాహిత్యాభిలాష పారంపర్యంగా లభించాయి
కట్టమంచి రామలింగారెడ్డి గారి ముదబ్బ (ప్రపితామహుడు / Great Grandfather ) కట్టమంచి పెద్ద రామలింగారెడ్డి - భాస్కర శతకము మొదలగు రచనలు చేసినారు. అంతేకాక జ్యోతిష్యము, సంస్కృతము, మంత్రశాస్త్రము మొదలగువాటిలో నేర్పరి.
వారి పేరు మణిమేకల శివశంకర్. నాకు శాసనాల శంకర్ పేరుతో @tuxnani ద్వారా పరిచయం. చదువుకున్నది 5వ తరగతి. వృత్తి ముఠా కూలీ. ప్రవృత్తి: శాసనాల శోధన, చరిత్ర పరిశోధన. ఇటీవలే గుంటూరు జిల్లాల అదృశ్య గ్రామాల చరిత్ర అనే పుస్తకం రచించారు.
ఎంతో కష్టపడి రచించిన ఆ పుస్తకాన్ని నెలలు గడవక ముందే చరిత్రాభిమానులకు ఉచితంగా PDF రూపంలో పంపించారు. నాకు గురుతుల్యులు. రాయలసీమ చరిత్రపై పరిశోధన చేయాలని నన్ను నిరంతరం ప్రోత్సహిస్తూ ఉంటారు. ఏదైనా రాయలసీమ గురించి మంచి పుస్తకం వారి దృష్టికి వస్తే
ఆ పుస్తకం గురించి చెప్పి రచయిత నం / ప్రచురణ కర్త నం ఇస్తారు (కొనడానికి వీలుగా). నీవు రాసేది ఎప్పుడు పుస్తకంలా వస్తుంది అని అడుగుతూ ఉంటారు. ఇంగ్లీషు అర్థం కాదు. చరిత్రపై ఉన్న అవగాహన, పట్టు అసాధారణం. ఎవరైనా వీరి సహాయం కోరితే వారికి తగిన మూల గ్రంథాలు దొరకడంలోనూ,
గుడిమల్లం అసలు పేరు తిరువిప్పిరంబేడు (శాసనాల ప్రకారం).
తిరు అంటే శ్రీ / గొప్ప / పుణ్యమైన అని అర్థాలు ఉన్నాయి
విప్పిర అన్నది సంస్కృత ' విప్ర ' నుండి వచ్చింది. అంటే బ్రాహ్మణుడు అని అర్థం
పేడు అన్న పదం గ్రామ సూచి (ఉదా: ఏర్పేడు)
తిరువిప్పిరంబేడు అంటే గొప్ప బ్రాహ్మణుడి ఊరు అని అర్థం
స్థలపురాణం ప్రకారం ఈ ప్రాంతం పరశురాముడు శివుడిని కొలిచిన ప్రాంతం. బహుశా శ్రీమహావిష్ణువు అవతారమైన పరశురాముడే ఊరి పేరులో ఉన్న గొప్ప బ్రాహ్మణుడు అయ్యుండాలి.
అని గుడిమల్లాన్ని శాసనాలు పేర్కొంటున్నాయి. మరి గుడిమల్లం అన్న పేరు ఎలా వచ్చింది అన్నదానికి మరో కథ ఉంది. ఇక్కడ ఉన్న శివలింగాన్ని పూజించే విషయమై వేటగాడి రూపంలో ఉన్న పరశురాముడు / శ్రీమహావిష్ణువు కు, చిత్రసేనుడు అనే యక్షిణి రూపంలో ఉన్న బ్రహ్మకు ఘోర యుద్ధం జరిగింది అని