Thread by @tolgagerger

98 yıl önce bu akşam Başkomutan Mustafa Kemal Paşa önderliğinde Türk Ordusu hücum saatini bekliyordu..

6 Ağustos günü Bakanlar Kuruluna Taarruz hakkında bilgi verildi fakat tarih belirtilmemiști. Herkes Gazi'nin bu tarihlerde Ankara'da bir çay ziyafeti düzenleyeceğini sanıyordu. 20 Ağustos'u 21 Ağustos'a bağlayan gece Bașkomutan Akșehir'e gelerek komutanlarla görüştü

Taarruz planı; baskın, belli bölgelerde sayıca üstünlük, belli bölümlerde oyalama ve Süvarilerin etkin kullanıma bağlı bir harekattır. Taarruz planı aslında 19 Eylül 1918'de Nablus'da İngilizlerin bize karşı uyguladığı taktik ile benzerlik göstermektedir

Mustafa Kemal Pașa, Salih Bey'e Büyük Taarruz'dan on beș gün önce șunu söylecekti
"Bir şey düşünüyorum eğer düşündüğümü tatbik edecek zamana mâlik olursam cihanın gözlerini kamaştıracak bir manzara husule gelecektir"

Aslında Yunan Ordusu teyakkuz halindeydi Saldırının yapılacağına emindiler fakat Türklerin planlarına hakim olmadıkları anlaşılıyor. Yunan Ordusu Başkomutanı Hacıanestis ile Afyon'da bulunan Trikupis'in Gazlıgöl'de bulanan General Diyenis arasında da ciddi bir kopukluk söz konusu

Büyük Taarruz'da iki başkomutan General Hacıanestis ve Mustafa Kemal Paşa. Hacıanestis orduyu İzmir'den yönetmeye çalışırken Mustafa Kemal Paşa bizzat savaş alanında. Kurmayları ise değerlendirdiğimizde Türk Ordusu Yunan kurmay sınıfından çok daha tecrübeli

98 yıl önce bu gece Türklerin karşısındaki Yunan ordusu; Venizelosçu, Kralcı hatta Komünist eğilimlere sahip kendi içinde bölünmüş bir yapıda. Ordu saldırı veya savunma yapabilecek bir organizasyondan daha çok darbe yapabilecek yapıda ki öyle de olacaktı

Büyük Taarruz hakkında bir sayı.. Türklerin kaybının 2542 olduğu biliniyor Yunanistan tarafının kaybı ise oldukça fazla. Harekata katılan Türk Ordusunun %6.3 hayatını kayberken bu oran Yunan ordusunda %65'den fazladır.

98 yıl önce bu saatlerde hücum saatini bekleyenlerden biri de Yahya Nüzhet idi. İşgal karşıtı Yeni Adana gazetesinde çalıșıyordu. Büyük Taarruz'da hayatını kaybedecekti.

98 yıl önce bu akşam hücum saatini bekleyenlerden bir diğeri ise Reşat Bey idi. Reşat Bey Dünya Savaşı'ndan savaşmadığı cephe kalmayan biri(Çanakkale, Nablus vb) 57. Tümen Komutanı Reşat Bey kendisine verilen görevi vaktinde yerine getirmeye çalışacaktı

98 yıl önce bu akşam Albay Ambelas Türklerin hücum edeceğinden habersizdi. Albay Ambelas sabah 05:30'dan itibaren başlayan güçlü Türk taaruzu sonrasında çok büyük bir panik yaşandığını ve yaralı olan arkadaşlarını geride bırakmak zorunda kaldıklarını anlatacaktı

Türkiye, Sakarya'daki zafer sonrası aslında barış içinde işgalcilerin ülkeyi boşaltmasını istedi bu mümkün olmadığı anda taaruz kaçınılmaz hale geldi. Gazi Aralık 1921'de TBMM'de İngiltere'ye ve dünyaya şunu söylüyordu
"Biz yalnız hayat ve istiklâl isteyen bir milletiz"

Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa Kocatepe'de harekatı yöneteceklerdi. Gazi Taarruz hakkındaki ilk Meclis konuşmasını 4 Ekim 1922 günü yapmıştır. Konuşmasında hayatını kaybedenlerin ailelerine taziyesini belirtecekti

Büyük Taarruz'un basına yansıyan ilk haberi 27 Ağustos 1922 tarihindeki Hakimiyet-i Milliye gazetesine ait.. Şöyle yazıyor
"Dün sabahtan itibaren bütün cephelerde kahraman ordumuz düşmanla çarpışmağa başladı"

Yunan ordusunun iki kurmayı futbol maçı izliyor Trikupis ve Diyenis, ikisi de Türklere esir düşecekti..Yunan ordusu sabah 05:30'dan itibaren başlayan Türk taaruzu sonrası ricatı gerçekleştiremedi. Panik öylesine büyüktür ki anılarında psikolojisini yitiren askerlerden bahsederler

Sabah 05:30'da başlayacak Taarruz'da Türk ve Yunan Ordusu kıyaslandığında; erlerin sayısında, kamyon ve uçak bakımından Yunanlıların üstünlüğü söz konusu. Türklerin ise Subay sayısında bir üstünlüğü bulunuyor. Büyük Taarruz'un stratejisi Yunan ordusunun sayısını önemsiz kılmıştır

Büyük Taarruz "karşıtı" haber yani anti-propaganda. Yazıda Atina askeri çevrelerinin Mustafa Kemal'in harekâtına hiçbir ciddiyet atfetmediği dile getiriliyor. Yazı TBMM ve Mustafa Kemal Paşa karşıtı Peyamı Sabah yani Ali Kemal Bey'in gazetesine ait

Türklerin şüphesiz kritik güçlerinden biri süvariler. Süvarilerin stratejik anlamdaki görevi; cephe gerisine sızma, psikolojik baskı vb anlamlar taşımakta. Süvari Kurmayları kıyaslandığında örneğin Türklerde Fahrettin Paşa varken Yunanlılarda Albay Kalinski olduğunu görüyoruz

Büyük Taarruz'un ilk haberleri Anadolu'da Yenigün "Söz Silahındır" manşetiyle bildiriyor;
"Kahraman ordularımız namus, istiklal ve vatan için dün sabahtan itibaren bütün cephede cani ve müstevli düşmanla çarpışmaktadır"

26 Ağustos günü öğlen saatlerine gelindiğinde Yunan kuvvetlerinin kararlarındaki ani paniği bugün harita üzerinde bile görmek mümkün. İzmir'de bulanan General Hacıanestis ile Afyon'da bulunan General Trikupis'in kararları arasında uyumsuzluk çok kısa zamanda kendini gösterdi

26 Ağustos 1922 öğleden sonra itibariyle Türk kuvvetleri 1300 rakımlı Erkmentepe'yi zorluyordu. Erkmentepe Albay Plastiras tarafından savunulacaktır. Plastiras Yunan Ordusu içinde Kralcı harekete karşı cuntanın lideriydi.

26 Ağustos 1922 akşamına yaklaşırken Dünya kamuoyu henüz taarruzdan habersizdi. İlerleyen günlerde taaruzun olduğu haberini dünyaya iletenlerden biri Chicago Tribüne muhabiri olduğunu biliyoruz Şöyle bir ifade kullanmış;
"..Halkın manevi kudreti hayret verecek derecede yüksektir"

26 Ağustos 1922 akşamı Türklerin yarattığı panik Yunan komuta kademesinde ayrılığı ortaya çıkarmıştı. Trikupis, Toklusivrisi bölgesinden Türkleri durdurmak isterken İzmir'de bulunan Hacıanestis aynı fikirde değildi. Hacıanestis'in Türk taaruzu sırasında kritik hataları olmuştur

Mustafa Kemal Paşa 4 Ekim 1922 günü TBMM'de Taarruz'u değerlendiği konuşmasında 26 Ağustos günü hedeflere ulaşıldığını anlatır. 27 Ağustos günü en kritik noktanın 1300 rakımlı Erkmentepe olduğu anlaşılıyor. Reşat Bey ise 27 Ağustos günü çok daha büyük bir mücadele içine girecekti

Çizimlerle Büyük Taarruz. Şöyle yazıyor
"Kahraman milli ordumuzun taarruza geçtiği tahakkuk etti. Son dakikada vukubulan istihbaratımız, ordumuzun kat'i darbeyi indirmek üzere bulunduğunu tebşir etmektedir. Gazilerimiz kat'i zafer yollarındadır. Nasrminallah"

Aralıksız bir çarpışma olduğu doğru. 27 Ağustos sabahına gelindiğinde Yunan kuvvetleri için kıskaç daralıyordu. Peki Yunan kuvvetleri bu taaruzu durdurabilecek gücü var mıydı? Açıkçası 26 Ağustos gününü kaybettikten sonra yapabilecekleri hiçbir şey yoktu.

Çizimlerle Büyük Taarruz. Şöyle yazıyor "Sevgili Edirne seni elbette kurtaracağız"

27 Ağustos 1922 öğlenine gelindiğinde 57.Tümen Komutanı Reşat Bey görevini yerine getiremediği için intihar etmiştir. Reşat Bey'in intihar kararını alırken iç dünyasını bilmek zor fakat tahmin etmek mümkün.

27 Ağustos 1922 öğlen saatlerinde Yunan birlikleri yoğun baskı altında Afyon'u boşaltmak üzereydi. Haberlerle Büyük Taarruz. Başlıkta şu yazıyor
"Ordumuzun taarruzu devam ediyor. Afyonkarahisarı kurtarılmıştır."Haberde Yunan ordusunun Trakya'dan asker sevk ettiğini yazıyor.

Çizimlerle Büyük Taarruz. Başlıkta şu yazıyor;
"Bugün Müslüman İstanbul, mücahitler için nusret niyaz edecek" Taarruz'un başlaması sonrası camilerde, Mustafa Kemal Paşa ve ordunun başarıya ulaşması için dua edilmişti

Türkler 27 Ağustos akşamı Afyon'a giriyordu. Yunan Ordusu içinse bundan sonrası felaket başlıyor. Haritayı gözünüzün önüne getirdiğinizde Afyon'dan Kocaeli'ye kadar olan sınırda Yunan birlikleri içinde büyük bir karmaşa ve panik hali başlamıştı.

Albay Ambelas 27 Ağustos akşamından itibaren paniğin boyutunu anlatırken ilginç ifadeler kullanır. Ambelas Yunan ordusunun yaralıları geride bırakırken bazı askerlerin hatıra diye küçükbaş hayvan vb şeyleri yanlarında götürmeye çalıştıklarını ifade eder.

Haberlerle Büyük Taarruz. Mustafa Kemal imzasını taşıyan ve
"Gazi Paşa kumandanımızın Ordu ve millete beyannamesi" başlığındaki yazının devamında Gazi cepheden haber veriyor Yazının devamında Kütahya'nın kurtulduğunu ve Yunan ordusunun elinden alınan silahların sayısı belirtilmiş

Mustafa Kemal Paşa bizzat savaş alanında olduğu için Yunan ordusunun kaybını çok net tespit ediyor. Başlıkta şu var" Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerinin Yeni Beyannamesi
Düşmanın zayitanın yüzbinden ne kadar fazla olduğunu kestirmek müşkildir "

Çizimlerle Büyük Taarruz. Taç takmış bir Kadın İzmir'i gösteriyor. Yazı ise İstiklâl Marşı'nın dizeleri
"Doğacaktır sana vadettiği günler hakkın
Kimbilir belki yarın belki yarından da yakın" yazıyor

Haberlerle Büyük Taarruz..Türklerin büyük başarısı sonrası olası taşkınlığın da durdurulmaya çalışıldığı bilinir. Haberde Mustafa Kemal Paşa Hıristiyanlara karşı saldırgan tutum içine girenlerin idam edileceğini bildirmiş

İzmir'den savaşı idare etmeye çalışan Hacıanestis'in Afyon'u terkeden ve Türk birliklerinden kaçan General Trikupis ile iletişimi kopmaya başlamıştı..Hacıanestis verdiği ya da veremediği kararlarla Yunanistan'ın felakete uğramasının sorumlularından hiç şüphesiz biri

Çizimlerle Büyük Taarruz.. Galibiyetle Antik Yunan zamanına bile gönderme yapılmıştı. Altta şöyle bir yazı var
"Yunan Ordusu ikiye bölündü. Milli ordumuzun hedefi, düşmanı mahvetmektir."

Yunanistan ordunun siyasi yönden üçe bölünmesinin bedelini 98 yıl önce bu saatlerde ödüyordu. Geri çekilirken uğradıkları Türk köylerine de bu bedeli ödetme gayretindeydiler. General Trikupis'in yağma tarzında direkt bir emri yok fakat alt kademe bu saldırganlığı göstermiştir

Çizimlerle Büyük Taarruz. Yunan kuvvetlerinin plansız geri çekilişi sonrası uğradığı felaket temsili olarak çizilmiş. Şöyle yazıyor:
"Başkumandanın çelik pençesi altında"

98 yıl önce bu akşam Mustafa Kemal Paşa Yunan ordusunun Resulbaba civarını savunamayacaklarını bildiğinden Batı'ya çekildiklerini biliyordu..Çevirme (bazı aksaklıklar olmakla birlikte) çok başarılı ve adım adım ilerleyen bir harekattır.

Çizimlerle Büyük Taarruz. Kazanılan zafer sonrası tüm Türkiye gibi İstanbul'da da çok büyük gösteriler yapılmıştı Şöyle yazıyor
"İstanbul Türkleri, bu şanlı günlerde sevinmek meşru hakkımızdır. Fakat meserretimizi milletimize has olan vakar ve itidal ile gösterelim"

Çizimlerle Büyük Taarruz. Büyük Taarruz sonrasında kurtulan şehirlerden biri de Bursa idi. Şehir işgalden kurtarıldıktan sonra Tophane'de saat kulesine Türk bayrağı dikilmiş. Şöyle yazıyor;
"Halaskâr milli Ordu, istiklalimizin beşiği ve ilk payitahtımız Bursamızı da kurtardı"

Haberlerle Büyük Taarruz. Yunan ordusunun ilerleyen günlerde kapana kısılması ve yenilmesi hakkında bir haber şöyle yazıyor;
"Harekatı bizzat Mustafa Kemal Paşa idare etti. Taarruzumuzun dehşeti:180000 kişilik düşman Ordusu kâmilen imha edildi"

Çizimlerle Büyük Taarruz. Şöyle yazıyor
"Muzaffer ordumuz yarın sabah Sakarya Zaferinin yıldönümüne rastlayan saatte bütün kuvvetleriyle İzmir'e giriyor. Üç sene üç ay yirmi beş günden beri vuslat bekleyen sevgili İzmir yarın aslan süvarilerimizin yetişeceği sancağa kavuşacaktır"

98 yıl önce bu saatlerde Başkomutan Mustafa Kemal Paşa Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa Afyon'da(şu an Zafer Müzesi'dir) cepheden gelecek haberleri bekliyorlardı.

30 Ağustos gününün ilk haberleri 1922
"Düşman ordusunun mühim kuvvetleri, tabiî çekilme hatlarından tamamen tecrit edilmiş ve Murat Dağlarına atılmıştır. Süvarilerimizin kılıçları altında emekleyerek kendisini Uşak Gedos şosesine atmaya çalışmaktadır"