2013 Berkshire Hathaway hissedarlar toplantısında Buffett, hayatında 500+ farklı hisse aldığını ama kazandığı paranın çoğunun 10 tanesinden geldiğini söyledi.
Onlarca yıllık ortağı Munger ekledi: "Bunları dışarıda tutsak, uzun vadede oldukça vasat bir getiri ortalamamız olurdu."
2018'de 500 şirketli S&P endeksinin getirisinin %6'sını tek başına #Amazon sağladı. Şirketin tüm büyümesi Prime (site aboneliği) & AWS (bulut tek.) kaynaklıydı. Bunlar "uç" yatırımlardı (tail event) & şirket para kazanana kadar (kimisi absürt) bunlar gibi yüzlerce deney yapmıştı!
Yine Apple, aynı yıl endeks getirisinde %8 pay sahibiydi ve bu başarının hemen hepsini Iphone sağlıyordu. Tüm teknoloji pazarı ve ürün gamları düşünüldüğünde, tek bir ürünle bunu sağlamak da oldukça uç bir durumdu.
Peki bu büyük şirketler kimleri çalıştırıyor? Google'ın işe alım oranı %0.2, Facebook'un %0.1, Apple ise %2. Bu şirketlerdeki "uç" projelerden, "uç" getirileri sağlayanların kariyerleri de "uç"ta...
Bir başarı hikayesi gördüğümüzde, rol modellerin aslında pek çok farklı girişimden çok az ve çok şanslısının sayesinde o öyküyü oluşturduğunu atlayabiliriz. Bu da kendi hatalarımızı ve başarısızlıklarımızı gözümüzde büyütür.
İş dünyası, yatırım ve finansta çoğu başarıyı bu "uç" olayların sürüklediğini kabul ettiğimizde; pek çok denemenin net bir başarısızlıkla sonuçlanacağını da anlamış oluruz. örn: Hisse seçmekte büyük önseziniz varsa bile bu sizi iyi ihtimalle %50 oranında doğru tercihlere götürür.
İyi bir girişimci iseniz, strateji ve ürünlerinizin ancak %50'si iyi gider. Mükemmel bir yatırımcıysanız; pek çok yıl "idare eder", bazen de "berbat" yıllara katlanmak zorunda kalırsınız. Hırslı bir çalışansanız; doğru şirket & pozisyonu bulmak için defalarca denemek gerekebilir.
Özetle: tecrübelerimiz dünyada olanların sadece %0.000000001'iyken; biz olan bitenin %80'ini anladığımızı zannederiz. Şans ve risk; tahmin edemeyeceğimiz kadar sık müdahale eder ve her şeyi en dibe veya en tepeye götürebilir.#
Maaşlı çalışırken "girişimcilik yapmalıyım" diyen arkadaşların araştırıp girdiği spesifik bir sektör var: otomat işletmek. Az bir parasal yatırımla, doğru konum seçimiyle büyütülebilecek bir iş.
Bunun ABD'de daha ilginç bir versiyonu var: ATM işletmeciliği
ABD'de bulunan yaklaşık 500 bin ATM'den %40'ı bankalara aitken, %60'ı özel işletmeciler adına kayıtlı. Aynı bir otomat alıp içini doldurur gibi... ya sıfırını 5-10 bin dolara, ya da 2. el bir ATM'yi 2-3 bin dolara alıp içini "paralıyorsunuz" ve internete bağlıyorsunuz, voilà!
Merkezi sisteme bağlı tüm finansal kurumların müşterileri sizin paranızı çekiyor. Bunun karşılığında bir miktar komisyonla beraber hesabınıza ilgili tutar kısa sürede EFT geliyor. ATM'nizi başka birinin mağaza veya özel alanına koyduysanız kira ödüyorsunuz.
Vadesi gelen KKM hesaplarını, standart TL mevduata geçirme hedefi geldi. Kıstasları tutturamayan bankalar ek menkul tesisine mecbur tutulacak.
Hazine'den devralınan TL KKM'de hedef %50 (!). Döviz dönüşümlüde ise sadece %5. Teoride bu 2 hesap türü arasında büyük fark yok, ikisi de vadesinde dövize geçebilir. D.D.'nin MB kurundan dönme hakkı var, bu düşünülerek fazla ısrarcı olunmamış.
TL KKM sahiplerine ise çok ciddi faizler önerilmesi lazım. Yoksa bankaların 500 milyar TL ekstra menkul kıymet tesis etmesi gerekebilir. Silahlar çekildi...
Artı,
%57'ye inen Liralaşma oranı,
Kredilere çift adımlı faiz tavanı vb
Her şey kaldırıldı. ✂️
MB'nin açıklayacağı katsayı ile kredi faizlerine kıstas.
DDKKM için %5 vadeli TL ile yetiniyor muyuz? Hayır. Kalan %95'in de yenilenmesi zorunlu. Eksik kısma ek menkul tesisi... 🤣
1. HGE doktorayı bitirmek için tez yazmaz. Danışmanı onun ilk düşüncelerini kağıda döker, tez komitesi prosedür gereği 1. sayfayı okur ve doktorasını onaylar.
2. HGE üniversite döneminde staj yapmayı düşünmüş. Onun sadece stajyerliğinin 3 ayda 9 kat ciro büyüteceğini anlayan şirketler, dikkat çekmekten korkup reddetmek zorunda kalmış. Staj yapacak yer bulamamış.
3. HGE 'nin kitabında imkansız üçleme, dörtleme veya beşleme diye bir şey yoktur. Dünyadaki diğer MB başkanları tamamen başarısız gözükmesinler diye varmış gibi davranır.
Birini savunuyor durumuna düşmekten (bu aşamada nötr kalmayı tercih edeceğimden) pek hoşlanmıyorum ama deveye boynun eğri demek şart. Konu ABD'de bir dava.
ABD sermaye piyasalarında bir şirketin fabrikasına göktaşı düşer... hissedarları "bu riski belirtmediniz" diye dava açar...
Sektörde önemli bir olay gerçekleşir... bir grup "neden gece açıkladınız, piyasanın açılmasını bekleseydiniz" diye dava açar. Bir başkası "açıklamasanız, hisseler düşmezdi" deyip ayrı dava açar... 🙈
Genel adı "menkul kıymet sahtekarlığı" (securities fraud) olan bir "işkolu" bu.
Amacı nedir? Sektör avukatları, düşen hisselerde para kaptıranları bulur ve dava açmaya teşvik eder. "Ne tuttursak kârdır" modu.
Bloomberg blog yazarı (avukat-komedyen) @matt_levine bunun o kadar fazla örneğini vermiştir ki, bu terimle adı özdeşleşmiştir...
KKM'de bugün 1. Yatırımcı 1 yıl vadeli %40 peşin primli $1 milyon DDKKM yapar 2. Banka hesaba peşin $400 bin yatırır 3. Onu da DDKKM yapar 4. Peşin $160 bin prim... 5. Onu da... 6. Peşin $64 bin yatar 7. Onu da... 8. Yatırımcı yeter der 9. Bir yıl sonra $1.649.600 geri alacak(?)
Teorik olarak mümkün olan bu işleyişin hafif farklı versiyonu fiilen yapılmış (gözlere siyah bant çektim)... Oransal zirve olarak %41 duyuldu... Peşin primde %20 stopaj alan var, almayan var... MB'nin "KKM düzeltme ödemesinden bu primi düşünüz" ültimatomu tamamen pas geçiliyor...
Zaruri notlar: 1. Bunun hemen bitmesini umuyorum. İsim vermemem + olayı afişe etmem bundan. (İsteyen PM'le öğreniyor) 2. Bu oranlar bankalara ne yapar? Batırır 3. Bunu niye yapıyorlar? %9'dan 10 yıllık tahvil almamak için. Sanırım sadece Mayıs'ı atlatma amaçlı, değişmesi umuluyor